С.Ж.АСФЕНДИЯРОВ АТЫНДАҒЫ ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ МЕДИЦИНА УНИВЕРСИТЕТІ
КАЗАХСКИЙ НАЦИОНАЛЬНЫЙ МЕДИЦИНСКИЙ УНИВЕРСИТЕТ ИМ. С.Ж.АСФЕНДИЯРОВА
Алматы - 2024
ИНТЕРФЕРОНДАР
Жоспар: С.Ж. АСФЕНДИЯРОВ атындағы ҚазҰМУ
1.Кіріспе
2.Интерферон тарихы
3.Интерферон әсерлері
4.Интерферондардың бөлінуі
5.Интерферондардың алынуы
6.Лецкацитердің алыну техникасы
7.Рекомбинантты интерферондар
Кіріспе С.Ж. АСФЕНДИЯРОВ атындағы ҚазҰМУ
Интерферондар– төмен молекулалы ақуыздар 20-4кДа.
Интерферон жасушаларға вирустың енуіне жауап ретінде синтезделеді нәтижесінде тіндерде вирустың дамуын мен көбеюі тоқтайды.
Интерферонның биологиялық әсері келесі факторлармен сипатталады:
Әмбебаптығы- интерферон ДНҚ және РНҚ вирустарының көпшілігіе қарсы белсенді.
Тіндердің айқын ерекшелігі;
Салдары интеронды жоюдан кейін өңделген жасушаларда вирустардың көбеюін басу қабілеті сақталады.
Әрекетінің шалғай сипаты бар жасушаішілік белсенділік (интерферонвирустарға тек олардың көбеюі кезінде, жасушаның цитоплазмалықмембранасы арқылы әсер етеді, геномға тікелей әсер етпейді);
Оларды индукциялайтын вирустарға қарсы антиденелерге сезімталдық.
Кіріспе С.Ж. АСФЕНДИЯРОВ атындағы ҚазҰМУ
Интерферондардың жалпы әсерлері вирусқа қарсы, пролиферацияғақарсы және иммуномодуляциялық ретінде көрінуі мүмкін. Интерферондардың антипролиферативті әсері көптеген әсерлерге байланысты:
трансляцияны тежеу,
жасушалық прото-онкогендердің экспрессиясын басу
жасушаның басқа өсу факторлары.
Интерферон тарихы С.Ж. АСФЕНДИЯРОВ атындағы ҚазҰМУ
1957 жылы Лондон ұлттық медициналық зерттеулер институтының вирусологтары, ағылшын Алик Айзекс пен швейцариялық Жан Линдеман эксперименттер кезінде кездейсоқ интерферонды тапты. Зерттеушілер түсініксіз құбылысқа тап болды: белгілі бір вирустарды жұқтырған тышқандар ауырмады. Бұл құбылыстың себептерін іздеу вирустарды жұқтырмаған тышқандар жұқтырған кезде басқа вирустық инфекциямен ауырғанын көрсетті. Осылайша, тышқандардың денесінде вирустардың бірі екіншісінің көбеюіне кедергі болатыны анықталды. Вирус антагонизмінің бұл құбылысы интерференция (ағыл. кедергі, кедергі) деп аталды, бұл құбылыс екі вирус бір мезгілде немесе 24 сағаттан аспайтын аралықпен организмге енгізілгенде пайда болады.
Jean Lindemann Айзекс
Тарихы С.Ж. АСФЕНДИЯРОВ атындағы ҚазҰМУ
Интерферондар ашылғаннан кейін адамдағы клиникалық сынақтар 1970-ші жылдарға дейін, адам интерфероны тазартылып, үлкен дозада кейбір ауруларға қарсы тиімділігін көрсете бастағанша көңілсіз болды. Көптеген жылдар бойы бүкіл әлем бойынша адам интерферонының негізгі жеткізушісі Финляндиядағы ғылыми-зерттеу зертханасы болды, ол Сендай вирусымен ынталандыру арқылы қан лейкоциттерін пайдалана отырып, лейкоцитарлық интерферон, негізінен интерферон-альфа өндірді. Содан кейін Wellcome Research Laboratories (ағылшынша)орысша. өнеркәсіптік ауқымда суспензияда өсірілген лимфобласттардан осы интерферонның көп мөлшерін алуды үйренді.
1980 жылдары Швейцарияда Биоген және АҚШ-та Genentech компанияларында интерферон генін клондау арқылы рекомбинантты интерферон өндіруді үйренді, бұл өндіріс көлемін ұлғайтуға мүмкіндік берді; кез келген түрдегі интерферондарды шығарады және өндіріс құны шамамен 100 есеге азаюы керек еді. 2016 жылғы жағдай бойынша адамның рекомбинантты интерферондары арасында интерферон альфасының, бір интерферон бетасының және бір интерферон гаммасының кем дегенде оншақты кіші түрі анықталды.