Кәсіби қазақ тілі 501 топ
жүктеу/скачать 0,57 Mb.
|
16.04.20 501гр
|
Кәсіби қазақ тілі 501 топ 16.04.20ж. тақырыбы: «Көкөністер мен жеміс жидек кесіп безендіру». Үстеу грамматика: Үстеу іс-қимылдың, амал- әрекеттің, белгісін жай- күйін мекенін, мөлшерін, мезгілін білдіретін сөз табы. Мыс: бүнін төмен, жоғары, әрмен , бірталай т.б. Үстеулер қалай? қанша? қашан? қайда? қайдан деген сұраққа жауап береді. Сөйлемде пысықтауыштың қызметшіңн атқарады. Негізгі және туынды түбір үстеулер. Негізгі түбір үстеулер деп. құрамы жағынан бөлінбейтін , негізгі түбір сөз арқылы іс- қимылдың, амал- әрекеттің түрлі белгісін білд-н сөздер аталады: кеше, ертең, кеш, бұрын, қазір,енді, әлі, жоғары , әрі-бері, тез, өте т.б. Туынды түбір үстеулер деп. басқа сөз таптарынан сөзжасамдық жұрнақтар арқылы, сөздердің бірігуі, қосарлануы арқылы жасалған үстеу сөздер аталады: әзірше, адамша, биыл, анда –санда т.б. Туынды түбір үстеулер бзірнеше жолмен жасалады: Жұрнақ жалғану арқылы: -ша,-ше,-лай,- лей,- дайын,- дейін,-шалық,-шама,-шылап,-шілеп,-сыз,-сіз: адамша, ақшалай,- бойдай, қырандайын, түлкідейін, мұншама, соншалық, итшілеп Көнеленген қосымшалар арқылы: А) барыс септігінің көнеленуі арқылы; Ә) Жатыс с.к.а: Б) шығыс с.к.а.;В) көмектес с.к.а. Мыс: жатқа, кешке, алда, жүресінен, шалқасынан, жайымен, жөнімен. Сөздердің бірігуі арқылы туынды т. үстеулер жасалады. Мыс: әжептәуір, әлдәқашан, биыл, жаздыгүні,т…б. Туынды түбір үстеулер сөздердің қосарлануы арқылы да жасалады. Мыс: бостан-босқа, оқта-текте,енді-енді, ауызба- ауыз т..б. Дара және күрделі үстеулер Дара үстеулер деп құрамы бір ғана сөзден тұратын, қимыл-әрекеттің түрлі белгілерін білдіретін сөздер аталады: тез , әрең, мұнша, зорға, кенеттен т.б. Күрделі үстеулер деп екі сөзден тұрып, қимыл -әрекеттің бір белгісін білд-н сөздер аталады: қыстыгүні, бірталай, анда –санда т.б. Күрделі үстеулер қимыл- әрекеттің түрлі белгісін я мезгіл, мөлшерін білд-н сөздердің бірігуі, қосарлануы, тіркесуі арқылы жасалады. Үстеулердің мағыналық түрлері. Үстеулер мағынасына қарай: мезгіл, мекен, мөлшер, сын-қимыл, мақсат, себе-салдар, күшейткіш болып бөлінеді. Мезгіл үстеулері: ертең, ерте, әлі, енді-енді, оқта-текте т.б. Сұрақтары: қашан? қашаннан? қай уақытта? Мекен үстеулері: әрі, әрмен, ілгері, кейін, төмен, алда, т.б. Сұрақтары: қайда? қалай қарай? Мөлшер үстеулері: сонша, осынша, онша, әжептәуір, бірталай, т.б. Сұрақтары: қанша? қаншалық? қаншама? Сын-қимыл үстеулері: әрең, әзер, тез, шапшаң , шикілей, шалқасынан т.б. Сұрақтары: кімше , неше, қайтіп? Мақсат үстеулері: әдейі, әдейілеп, жорта, қасақана т.б. Сұрақтары: неліктен, не үшін? Себеп – салдар үстеулері: бекерге, босқа, жоққа , амалсыздан, құр босқа, тектен – текке т.б. Сұрақтары: не себепті? не себептен? қалай? Күшейткіш үстеулері: өте, орасан, мүлде, тым, кіл, аса, кілең т.б. Бірнеше мың жыл бұрын күндерді пісіру тарихы. Рим империясының күннен бастап, тағамдарды безендіру үшін тәсіл шындап халық санасында мәдени және рухани өзгерістер әсерінен болып қайта құрылды. торт көп нан сияқты болды, ал, бал, сірне немесе кептірілген жемістер, емес, біз сөрелер кондитерлік дүкендер көріп үйренген аспаздық өнім, бар хош иісті. Тапсырма мәтінді қазақ тіліне аудар. жүктеу/скачать 0,57 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|