Кәсіби бағытталған ақпараттық жүйелерде мәліметтерді жинау, орналастыру, сақтау, жинақтау, түрлендіру және беру технологияларын қолданады
жүктеу/скачать 20,69 Kb.
|
Ақпарат
|
Кәсіби бағытталған ақпараттық жүйелерде мәліметтерді жинау, орналастыру, сақтау, жинақтау, түрлендіру және беру технологияларын қолданады. Ақпарат — адамның өзіне қарағанда әлдеқайда көне құбылыс. Табиғат жұмбақталған (кодталған) ақпаратқа тола. Ал, жануарлар мен құстардың тілі ақпаратқа бай. Адамдар өздерінің алғашқы қадамдарынан бастап-ақ ақпарат беру мен сақтаудың жаңа құралдарын іздеуде және табуда. Адамзат қоғамында ақпарат берудің екі тәсілі пайда болды — ауызша және символикалық — шартты сигналдар мен символдарды қолдану негізінде. Символдар абстрактілі түсініктерді жеткізе алады; олар тілдік тосқауылдарды еңсере отырып, бұрыннан бері сақталып келді, сондықтан олар әлі күнге дейін қолданылады; мысалы, жол белгілері, рәміздер, эмблемалар, белгілер. Жаңалықтар, аңыздар, мифтер, ауыздан ауызға берілді, әрине бұл ақпарат ауызша берілгендіктен бұрмаланып, кейде танымастай өзгеріп отырған. Бір ғасыр бұрын ғана біз адам сөзін және музыкасын фонографтарға, содан кейін грампластиналарға, магнит таспаларға, жады ұяшығынна жазуды үйрендік. Техникалық құралдар мен байланыс желілері ақпаратты кез келген қашықтыққа жеткізуді мүмкін етті. Информатика (Informatique) француз ғалымдарымен 60-70 жылдар шебінде енгізілген. Ақпарат туралы ғылым. Іnform — ақпарат ,matics-ғылым. Қолжетімділік пен ұзақ мерзімді сақтау қажеттілігі есепке алу және жинақтау құралдарының пайда болуын талап етті. Бірінші, әлі қолжазба түріндегі жаңалықтар XVI ғасырда Венецияда таратылған. Бұндай ақпарат түріне шағын монеталар (gazetta (итал.)) төленген, осыдан ағымдағы ақпаратты ұсынған баспа газет термині пайда болған. Ресейде I Петрдің алғашқы хабаршысы, мәлімдемесі алғаш рет 1703 жылы жарық көрген. Кейінірек, 1665 жылы Францияда журналдар пайда болды, олардың біріншісі Journal des scavants, кейінгі барлық басылымдарға өз есімін берді. Ресейде бірінші журнал 1728 жылы Санкт-Петербург газетіне ай сайынғы қосымша ретінде жарияланды. Дегенмен, ақпаратты жинау, сақтау және таратудың негізгі құралы кітабы болды. Бастапқыда қолжазбалардағы кітаптар шиыршықтар немесе тақталар түрінде болды, бірақ кейінірек кітаптың қазіргі кездегі формасы кітаптардыңнегізгі үлгісіне айналды. Жеке меншік, қоғамдық, университеттік, мемлекеттік кітапханалар ірі ақпарат қорларына айналды. Барлық өсіп келе жатқан ақпарат ауқымын сақтау және өңдеу қажеттілігі, оларды қол жетімді етіп, жаңа, ықшамды және ұзақ мерзімді тасымалдау және сақтау құрылғыларын іздеуге мәжбүр етті, мысалы, микрочиптер сияқты. Мұнда ғасырлар бойы кітапқа жүгініп келген адамзат жаңа ғылым — информатикадан көмек сұрайды. Алдымен информатика тек практикалық мәселерді шешті: үнемді телеграф кодын табу, байланыс жүйелерінегікедерілерден арылу жолдары және т.б. Бірте-бірте жалпыға ортақ мәселерді шешумен айналыса бастады. Қазіргі заманғы информатика белгісіздіктің немесе энтропияның тұжырымдамасына негізделген. 1928 жылы американдық инженер Хартли ақпараттың сандық өлшемін енгізді, ол көптегентең ықтималды нәтижелер жиынтығынан — логарифмді 2 ықтимал оқиғалар базасында таңдады, ал 1948 жылы К.Шеннон әртүрлі ықтималдықпен кездесетін оқиғалардағы ақпарат көлемін есептеу арналған формуланы ұсынды. Информатика — ақпарат алу, сақтау, өңдеу, беру және пайдаланудың әртүрлі аспектілерімен байланысты ғылым және практикалық қызмет саласы. Ағылшын тілінде сөйлейтін елдерде бұл термин қолданылмайды, ол елдерде информатика Computer Science — компьютер туралы ғылым деп аталады. Бұл ғылым көптеген математикалық, инженерлік және тіпті философиялық аспектілерді қамтиды, осы арқылы терең мағыналы іргелі ғылымға айналады. Информатика ғылымында шешілетін мәселелер: Ақпараттық үрдістерді енгізу әдістері, статистика, кодтау теориясы, математикалық логика, құжаттану және т.б. бар ақпараттық теория мен информатиканың түйісінде орналасқан. Электроника, автоматтандыру, кибернетиканың ғылыми ұстанымдары арқылы есептеу машиналарының құрамын, құрылысын және жұмыс істеу қағидаттарын зертеу. Компьютерлік техника құралдарын басқару әдістері (цифрлық компьютерлік техника құралдары бағдарламалармен бақыланады, іс-әрекет реттілігі көрсетіледі) алгоритмдер теориясы, логика, графика теориясы, лингвистика және ойын теориясының ғылыми ұстанымдарын қолданады. Кез-келген объект сияқты, ақпарат та қасиеттерге ие. Ақпараттың қасиеттеріне ақпараттық процес кезінде деректермен өзара әрекеттесетін деректер сипаттары мен әдістердің қасиеттері әсер етеді. Ақпараттың төрт негізгі қасиеті бар. Оны: — жасауға; — беруге және қабылдауға; — сақтауға; — өңдеуге болады. Ақпараттың қасиеттері әдеттегіден де күрделі. Мысалы, Б.Шоу айтып кеткен сөзі бойынша: Егер сіздебір алма және менде бір алма болса және біз оларды алмастырсақ, онда әрқайсымызда бір алмадан болады; Егер екеумізде бір-бір идеядан бар болса, біз оларды алмастырсақ, онда әрқайсысымызда екі идеядан болады. Алайда, ақпараттың қасиеттерінің осы ерекшелікпен шектелмейді. Ақпараттар ескіру тұрғысынан да (яғни, ақпарат уақытқа әсер етпейді, алайда ол жаңа деректердің пайда болуы немесе оны жоққа шығаратын ақпаратқа әсер етеді), сондай-ақ материалдық тасымалдаушы немесе қолтаңба пішіні тұрғысынанда,және әсер ету тұрғысынан да спецификалық болып келеді. Ақпараттың объективті функциясы адам мінез-құлқының басқару мақсаттарына сәйкес келетін басқару процестеріне әсер ету қабілетін сипаттайды. Бұл өз кезегінде ақпараттың пайдалылығы немесе құндылығы. Ақпараттың тұтынушылық қасиеттеріне: құндылығы, ескіруі, сенімділігі, оқылуы, тиімділігі және құны жатады. Бұл ақпаратты өңдеуді және бағдарламалық қамтамасыз етуді (аппараттық құралдарды) қолдауды қамтитын процесс. Техникалық жабдықтардың барлық түрлері, бағдарламалық қамтамасыз ету, аппараттық және бағдарламалық қамтамасыз етудің барлық түрлерін басқару, жекелеген құрылғылармен (жүргізушілермен) ақпаратты беру бағдарламалық қамтамасыз ету ақпараттық жүйенің қазіргі заманғы дамуының нәтижесі болып табылады. Ақпаратты жинау және жазу түрлі шаруашылық субъектілерінде түрлі жолдармен жүреді. Бұл процедура өнеркәсіптік кәсіпорындардың, фирмалардың және т.б. автоматтандырылған басқару процестерінде күрделі болып табылады, мұнда объектінің өндірістік-шаруашылық қызметін көрсететін бастапқы тіркеулік ақпаратты жинау және тіркеу жүзеге асырылады. Алғашқы ақпараттардың сенімділігі, толықтығы мен өзектілігіне ерекше мән беріледі. Кәсіпорында әртүрлі іскерлік операцияларды орындау кезінде (дайын өнімдерді алу, материалдарды алу және т.б.) ақпарат жинау және жазу жүреді. Біріншіден, ақпарат жиналады, содан кейін ол жазылады. Бухгалтерлік деректер өңделген бөліктердің санын, құрастырылған қондырғыларды, өнімдерді, ақауларды анықтау және т.б. санау нәтижесінде жұмыс орындарында пайда болуы мүмкін. Нақты ақпарат жинау, өлшеу, санау, материалдық объектілерді өлшеу, жеке орындаушылардың жұмыс уақытын және сандық сипаттамаларын алу үшін жасалады. Ақпарат жинау, әдетте, оның тіркеуімен бірге жүреді, яғни, Ақпаратты физикалық ортада (құжат немесе компьютер ортасы) бекіту. Бастапқы құжаттарға жазылу негізінен қолмен жасалады, сондықтан жинау және тіркеу процедуралары көп уақытты қажет етеді. Кәсіпорын менеджментін автоматтандыру жағдайында сандық өлшеу, тіркеу, жинақтау және компьютерлердегі коммуникациялық арналар арқылы ақпарат беру операцияларын біріктіретін ақпаратты жинау және жазудың техникалық құралдарын пайдалануға ерекше көңіл бөлінеді. жүктеу/скачать 20,69 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|