2. Келтірілген қаржы:
қарызды (несиелер);
мемлекеттік несие;
басқа (мақсаты бойынша пайдаланбағана қорлар мен резервтердің қалдықтары).
АҚ нормалау – айналым қорларының минимальды қажет, экономикалық тұрғыдан дәлелденген деңгейін анықтау процесі. Норма көбінесе күндермен есептелінеді
АҚ нормативі— кәсіпорын жұмысының үздіксіздігін қамтамасыз ететін ақшаның минимальды сомасы.
АҚ нормасы келесі формула бойынша анықталады (Нақ):
где Тағ — ағымдағы қор (ең үлкен үлес алатын қор); Стр — сақтық қор; Тран — транспорттық қор; Техн — технологиялық қор; Пр — қабылдау уақыты.
Ағымдағы қор:
мұндағы Сп — жеткізу құны; И — жеткізулер аранысндағы уақыт интервалы.
Сақтық қор
Транспорттық қор жүк айналымы мерзімдерінің (тауарды жабдықтаушыдан сатып алушыға дейін жеткізу уақыты) құжат айналымы мерзімдерінен асуын сипаттайды.
Технологиялық қор — материалдарды өндірістке даярлау уақыты.
АҚ нормативы келесі түрде табылады
Нақ = Р* На.ос (3.5)
мұндағы Р — АҚ орташа күндік шығыны; На.ос — АҚ нормасы. Келесі формуланы да қолдануға болады
мұндағы В — мерзім ішінде АҚ элементі бойынша шығын (шығару) көлемі (теңге; Т — мерзім ұзақтығы (күн); На.ос — АҚ элемент бойынша нормасы (күндер). Аяқталмаған өндіріс бойынша АҚ нормативы
Мұндағы Пц — өндірістік цикл ұзақтығы; К — шығындардың өсім коэффициенті, біркелкі өсу жағдайында ол келесі формула б-ша табылады:
мұндағы Фе — біруақыттық шығындар; Фн — өсіп жатқан шығындар; С/С — өзіндік құн. Біркелкі емес өсу жағдайында
К = С/П (3.9)
мұндағы С — бұйымның аяқталмаған өндірістегі орташа құны; П — бұйымның өндірістік өзіндік құны.
Басқа формуласы:
К – шығыны өсімі коэффициенті, М – өнім өзіндік құнындағы материалдық шығындар, С – өнімнің өзіндік құны.
К-ны, көбінесе, өндіріс ортасы нүктесінде анықтайды:
Шығын
С
М
Уақыт
Болашақ мерзімдер шығындарының нормативы
мұндағы П — болашақ мерзімдер шығындарының жоспарлы жылдың басына өтетін сомасы; Р — сметалар бойынша көзделген келесі жылдың болашақ мерзім шығындары; С — келесі жылдың өнімінің өзіндік құнына қосылатын болашақ мерзім шығындары.
Сондай-ақ келесі формула қолданылады:
мұндағы αб.п. – болашақ өнім өзіндік құнында болашақ мерзім шығындарының алатын үлесі; Ст.п. – болашақ мерзімнің тауарлық өнімінің өзіндік құны.
Дайын өнім нормативы
3. АҚ пайдалану тиімділігін сипаттайтын көрсеткіштер
1. Бір айналым ұзақтығы (До)
мұндағы Со — мерзім ішінде АҚ қалдықтары; Тпер — мерзімдегі күндердің саны; Vреал — өткізілген өнім көлемі.
2. Айналымдылық коэффициенті белгілі бір мерзім ішінде АҚ жасаған айналым саны
3. АҚ тиеу коэффициенті, өткізілген өнімнің 1 теңгесіне шаққандағы АҚ сомасын көрсетеді
Айналымдылықты өсірудің нәтижесінде АҚ белгілі бір сомасы үнемделеді.
Абсолютті үнем келесі жағдайда болады
мұндағы Со.факт — АҚ іс жүзіндегі қалдықтары; Со.план — жоспарлы көлемі; Vреал — өткізу көлемі. Абсолютті үнем келесі формула бойынша анықталады
АҚ салыстырмалы үнемі айналымдылықты өндіріс көлемін өсіру арқылы пайда болады
Достарыңызбен бөлісу: |