ІІІ.Сергіту сәті.
ІV.Дәптермен жұмыс
2.Мәтінді мұқият оқы. Ол не туралы? Бұл мәтінді оқығанда көз алдарыңызға қандай көрініс келеді?
... Күн қайтып терекке шұғыласын төкпеді. Бұлақ оның тамырын нәрлендірмейтін ьолды. Сөйтіп терек күн нұрынсыз, сусыз, желсіз, ауасыз қалды. Аз күнде-ақ қуатынан айырылып, қалжырай бастады. Жапырақтары сарғайып, сау-сау төгілді. Тамыры солып, діңі кеберсіп, бұрынғы көркінен жұрдай болды. Бір күні азынаған дауыл келіп:
-Өзінен басқа ешкімді көзге ілгісі келмейтін даңғой қотыр терек сенбісің?- деп оны жұлып алып, лақтырып жіберді.
(Төлеміш Әбсәлімов)
Адамды, табиғатты, қоршаған ортаны суреттейтін мәтін болады.
Мұндай мәтіндер суреттеу деп аталады.
3.Мәтінді оқы. Не туралы түсіндірмек болғанына назар аудар.
Терек өзінің тәкаппарлығынан опық жеді. Өркөкіректік – орға жығатын нәрсе. Егер ол асқақтық танытпағанда, күн де , жел де, су да одан теріс айналмас еді. Адамдарға сая болып тұра беретін еді. Өзін өзгелерден жоғары ұстайтындар өз арамызда да аз емес. Ендеше, олар теректің тағдырынан сабақ алуы тиіс.
Оқиғаның немесе құбылыстың себебін түсіндіріп, бір нәрсені дәлелдейтін мәтіндер болады. Ондай мәтіндер пайымдау деп аталады.
4. Төмендегі үш мәтін беріліп отыр. Олардың қайсысы баяндау, қайсысы суреттеу, ал қайсысы пайымдау екенін анықта. Ат қой.
Достарыңызбен бөлісу: |
