Кіріспе Курстық жұмыстың өзектілігі

      Командалар капитандар ролі өте зор: олар тұтасымен барлық команданың және жеке ойыншылардың тәртіптеріне жауап береді. Капитанға командадағы ролдерді бөлуге, ережелер мен тәртіптің сақталуын басқаруға құқық беріледі. Ол жетекшінің тікілей көмекшісі болып табылады.

      Капитандарды ойнаушылардың өздері таңдайды немесе оларды жетекші белгілейді. Ойнаушылар капитанды өздері таңдаса ,олар обьективті түрде бірін-бірі бағалауға үйренеді, ал капитан ойнаушылар сенімін саналы қабылдап, өз жауапкершілігін мойындайды. Егер ойнаушылар жеткіліксіз ұйымдастырылған немесе бір-бірін жетік танымаса жетекші капитандарды өзі таңдайды. Кейде тәрбиелік мақсаттарда капитандарды пассивті ойыншылар немесе жеңілқозатын, тұрақсыздар арасынан таңдайды, ал осы арқылы мінез құлықтың қажетті сипаттарын қалыптастырады.

      Әдетте алдымен командаларды құрады, содан кейін ғана капитандарды тағайындайды.

      Үнемі бірқалыпты қалыптасатын командаларда капитандар қайта-қайта тағайындалады.

Көмекшілерді бөліп көрсету.

      Әрбір ойын үшін жетекші ережелердің орындалуын қадағалайтын, ойын нәтижелерін ескеретін, сонымен бірге инвертарларды таратып, орындарына қоятын көмекшілерді таңдайды.

      Оқу жылы бойы көмекшілердің ролінде барлық оқушылардың қатысқаны дұрыс, себебі олар-ойынның болашақ ұйымдастырушылары.

      Көмекшілер саны ойынды ұйымдастырылу және ереже күрделілігіне,ойнаушылардың санымен алаң, ғимарат көлеміне тәуелді. Көмекшінің тағайындалуы туралы жетекші барлық ойнаушыларға хабарлайды.

      Ойынды басқару жетекші орнатқан сауықтыру, білім беру және тәрбиелік міндеттерді шешу үшін маңызды мәнге ие. Балалардың ойынды меңгеруі және ойнаушылардың мінез-құлықы дұрыс жетекшілікке тікелей тәуелді. Ойын үрдісін шебер басқару мәнін П.Ф.Лесгафт атап өткен болатын. Оның сөзінше, жетекші «келтірілген ережелердің мәні мен маңызын өзі жақсы түсінуі тиіс және өзінің тарапынан өз ойлаулары мен әрекеттерінде кішкентай болса да қате жібермеуі тиіс, сонымен бірге оқушыларға қатысты әрқашанда толығымен обьективті болып қалуы тиіс ... Айналысушылар ойын кезінде өзіндік әрекетке үйренуі үшін ... олардың өзін ойынға бағыттап, қабылданған ережелердің дәл орындалуын қадағалау қажет».

      Ойын ұйымдасқан түрде және өз уақытында, шартты белгі (бұйрық, ысқырық, алақанмен шапалақтау және т.с.с) басталуы тиіс. Ойынды бастай тұрып, жетекші кідіріске жол бермеуі тиіс, себебі бұл қатысушылар қызығушылығын төмендет,балалардың ойынға даярлығын азайтады. Команда ішінде әрекет ету жоспарын қатысушылардың талқылауы қажет етілген жағдайда ойынның басталуын тоқталуға болады. Ойын басталғаннан кейін жетекші оның барысын, ойнаушылардың тәртіптерін мұқият қадағалайды, ойынның жалпы барысын тоқтатпастан түзетулер мен ескертулер енгізеді. Егер ойнаушылардың көпшілігі бірдей қате жіберсе, ол ойынды тоқтатып, тактикаға назар бөлгізеді, ойын тәсілдерін қалай дұрыс орындау керектігін нұсқаулық жасайды. Алайда осыған қоса ол балаларға максимум инициатива беріп, бейтарап әрі әділ сот болып қола береді.

      Кіші, әлсіз ойыншылармен жетекші өте мұқият көңіл аударуы керек және зиян келтіретін әрі шаршау сезіміне әкелетін ережелерді орындауды олардан талап етпеу керек, әсіресе ұжымда ойнап үйренбеген балаларға ерекше көңіл болу керек.

      Егер Ұлттық ойын күрделілігімен ерекшеленсе, жетекші алдымен балаларды негізгі ережелермен таныстыруы керек, осыдан кейін ойын барысы бойынша оларды үнемі толықтырып отыру керек.

      Ойын аяқталғанда берілетін белгіні барлық қатысушылар шаршағанда емес, одан қанағаттану сезімін алғанда берген дұрыс. Ойынды айқаймен, шұғыл бұйрықпен тоқтатуға болмайды, себебі оқушылар үшін ойынның осылай аяқталуы қанағаттанбау, кері реакцияны тудырады.

      Ойын барысында балаларды жиі тоқтатуға тура келеді. Жетекші Ұлттық ойын психологиялық климатын қадағалау қажет, оның үрдісі балаларға жағымды болуы тиіс.

      Жетекшінің балаларды ойынға тарту, қызықтыру іскерлігі өте маңызды. Ойын қызықты болуы үшін  ол болалардың қызығушылықтары мен мүмкіндіктеріне сәйкес келуі тиіс. Ойнаушылардың қалауына, олардың көңіл-күйлеріне назар аударған жөн.

      Жетекшінің ең маңызды міндеттерінің бірі-балалар ұжымына кіре білу, ойын әрекеттері аймағына ену.