Жергілікті реакция :еккен жерде қызару, ісіну болады. 1-2 күннен кейін кетеді.
БЦЖ, туляремия прививкісінен кейін еккен жерде тыртық қалады, бұл организмнің иммундық қабілеті бар, жақсы екенін көрсетеді.
Прививкіні кейбір жағдайларда істеуге болмайды, бұл: қызу көтерілгенде, жедел инфекциялық аурулар, аллергия, жүкті әйелдер.
Вакциналар ампулада болады, сыртында этикеткасы болады, оған: вакцинаның аты, көлемі, пайдаланатын уақыты, сериясының номері, бақылау номері көрсетіледі. Әрбір қорапқа аннотация қағазы салынады.
Препараттарды 4 градус температурада сақтайды. Препараттарды ерітуге, қатыруға болмайды. Тасымалдауда қалыпты жағдай жасайды. Ампулада жарық және түсі өзгерген болса қолдануға болмайды.
Вакцинаның ерекше түрі - аутовакцина. Оны бактериологиялық лабораторияда аурудың өзінің микробынан дайындайды, және тек сол ауруға қолданылады: ерекше схемамен – аз дозадан бірнеше рет.
Аутовакцина ағзаның қорғаныс қабілетін көтереді. Ол созылмалы инфекцияларда қолданылады, мысалы: стафилококкты инфекция.
Қансарысу препараттары: жасанды енжар иммунитет тудырады. Оларға иммунды сарысулар мен иммуноглобулиндер жатады. Олар дайын қарсыденелерден тұрады, оларды донорлардың қанынан алады (оларды иммундалған адамдар мен жануарлар қанынан). Сонымен қатар инфекциямен ауырған адамның қансарысунан да алады, және плацентарлы, аборттың қаны да пайдаланылады. Сонымен қатар 1 - бактерияға қарсы, 2 - токсинге қарсы сарысулар болады. Токсинге қарсы сарысуларды дифтерия, сіреспе, ботулизмге қарсы пайдаланылады. Иммунды қансарысу препараттарын жануарлар қанынан алады: негізінен жылқыдан (ат).
Аллергия, анафилактикалық шок болмау үшін сақтықпен қолдану керек: Безредко әдісімен: әуелі 0,5-1,0 мл сарысуды тері астына енгізеді- 2 сағаттан кейін реакция болмаса қалған дозаны енгізеді.
