Кіріспе Микробиологияның даму тарихы
жүктеу/скачать 206,68 Kb.
|
микробиология лекция
- Бұл бет үшін навигация:
- Комменсализм
- Патогенділік
- Вируленттілігі
- Адгезия
- Инвазивтілік
| ИНФЕКЦИЯ ТУРАЛЫ ҰҒЫМ.
ИНФЕКЦИЯЛЫҚ ПРОЦЕССТЕРДІҢ СИПАТТАМАСЫ. БАКТЕРИЯЛАРДЫҢ ПАТОГЕНДІЛІГІ ЖӘНЕ ВИРУЛЕНТТІЛІГІ. Инфекция немесе инфекциялық процесс деп қоздырғыш микроорганизммен адам организмінде өзара қарым – қатынастың нәтижесінде ауру пайда болу. Инфекцияның пайда болуы микроорганизмнің қасиетіне, жағдайына және қоршаған ортаға байланысты. Микроорганизм мен макроорганизмнің арасындағы қарым – қатынас – симбиоз, келесі формалармен сипатталады: мутуализм, комменсализм, паразитизм. Мутуализм (лат. Mutuus – взаимный – өзара байланыс) екі организмге пайдалы өмір сүру. Мысалы: сүт - қышқыл бактериялар организм (адам) арқылы өмір сүреді де, адам ішегінің шіріту микрофлорасына антогонист (қарсы). Комменсализм – макроорганизм (адам) арқылы өмір сүріп, қожайынға ешқандай зиян келтірмейді. Комменсал микробтарға организмнің қалыпты микрофлорасы жатады. Мысалы: ауру туғызбайтын стафилококктар, ішек таяқшалары т.б. Бірақ макроорганизм (адам) қолайсыз жағдайларға тап болғанда, бұл микроорганизмдер өз орнынан басқа жерге ауысып, ауру туғызуы мүмкін. Патогенділік – микроорганизмдердің патологиялық процесстері яғни ауру туғызу қабілеті. Көптеген микроорганизмдердің спецификалық – арнайы қасиеті бар – бұл белгілі бір микробтың белгілі бір ауруды туғызу қасиеті. Мысалы: холераны – холера вибрионы туғызады; гонореяны – гонококк туғызыды, т.б. Вируленттілігі – қоздырғыштың патогендік өлшемі. Ол науқастың ауыртпалығы бойынша білінеді. Микроорганизмдердің вируленттілігі адгезия (жабысу), колонизация (көбею), инвазия (кіруі, сіңуі) және фагацитозды тежеу қабілетіне байланысты. Адгезия – микробтың қожайын организмінің сезімталдығы жоғары жасушаға жабысу (адсорбция) қабілеті. Колонизация – микроб жабысқан жасушаның бетінде (мысалы: холера вибрионы энтероциттерде көбейеді) немесе жасушалардыңішінде (мысалы: дезинтерия таяқшалары тоқішектің клеткілерінде көбейеді) болады. Инвазивтілік – дәнекер және басқа тіндердің сіңімділігін бұзатын ферменттерді өндіру қабілеті. Осындай ферменттерге 1. гиалуронидаза – дәнекер ұлпасындағы гиалурин қышқылын бұзады да, ол ұлпаларға микробтың енуін қамтамасыз етеді. 2. нейраминидаза – гликопротеидтерден, гликолипидтерден, полисахаридтерден нейрамин қышқылын ыдыратады да, олардың сіңімділігін арттырады. Фагацитозды тежеу – бактериялардың капсуласы арқылы жүзеге асырылады. Микроорганизмдердің вируленттігіне олардың токсин түзу қабілетінің маңызы зор. Микроорганизмдердің токсиндері 2 – ге бөлінеді: экзотоксин және эндотоксин. Экзотоксин – микроорганизмдердің қоршаған ортаға бөлген зат алмасу өнімдері. Олар ақуызтекті және қоршаған ортада тұрақсыз. Экзотоксин өте токсигенді және текбелгілі бір мүшені зақымдайды. Мысалы: дифтерия токсині – нерв жүйесін зақымдайды 0,4% формалиннің әсерімен 39 – 400 градус температурада 3 – 4 – аптада ол токсиндік қасиетін жояды, бірақ антигендік қасиеті сақталады. Бұдан вакцина дайындайды, олар анатоксин деп аталады. Эндотоксин – микроорганизмдердің жасушасымен тығыз байланысты монополисахаридпротеинді комплекс. Әртүрлі микроорганизмдердің эндотоксинінің әсері біртипті – жалпы интоксикация, қызу көтерілу, бас ауру т.б. Эндотоксин алу үшін микроорганизм жасушасын бұзу керек. Токсиннің әсерін оларға сезімтал жануарларда анықтайды. жүктеу/скачать 206,68 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|