Қазіргі қазақ тілінің лексикологиясы мен фразеологиясы, Қазіргі қазақ тілі сөзжасамы. Қазіргі қазақ тілі синтаксисі
Қысқартулар ББ- білім беру бағдарламасы
ЭПК- Элективті пәндер каталогы
БӨЖ (СӨЖ/СОӨЖ)-білім алушылардың өзіндік жұмыстарының тақырыптары
АБ - ағымдық бақылау
ҚБ-қорытынды бағалау
2. Оқу жұмыс бағдарламасының мазмұны
№
Сабақ түрі
Пәннің мазмұны
Сағат саны
Әдебиеттер
1
Лек
Дыбыс туралы жалпы түсінік. 1.Тіл дыбыстарының жасалуы.
2.Тіл дыбыстарын жасаудағы қозғалтқыш күш, оның ырғағы; ауаның жолы, қарқыны, күші, созылыңқылығы.
3.Жаңғырық жасайтын (резонаторлық) қуыс орындар (көмей қуысы, тамақ, ауыз қуысы), ауаның түрлері: үнге айналған (фонациялық) ауа, тон, обертон, тембр.
2
[1] Б:8-11,12-16
Дыбыстардың физикалық, анатомия – физиологиялық аспектілермен байла-нысы. 1.Дыбыстардың артикуляция – акустикалық жақтан құралатын өзіндік қасиеттері, табиғаты.
2.Артикуляциялық дағды.
3.Артикуляциялық дағдының бір тілде сөйлейтін адамдардың сөздерін дұрыс, не бұзып айтуы на тигізетін әсері; орфографиямен қатынасы
Сем (пр)
Дыбыс туралы жалпы түсінік.
Дыбыстардың физикалық, анатомия – физиологиялық аспектілермен байланысы.
2
2
Лек
Дыбыс және фонема олардың ортақ жақтары мен айырмасы. 1.Фонеманың өзіндік қасиеті;
2.Фонеманың түрлері (аллофондар);
3.Аллофондардың вариант, варияциялық ерекшеліктері. Әріп алфавит. Әріптің нақтылы фонемалары таңбалау кезінде негізделетін принциптері.
2
[1] Б:36-44
Әріп алфавит. 1.Әріптің нақтылы фонемалары таңбалау кезінде негізделетін принциптері.
2.Дауысты фонемаларға тән басты ерекшелiк
3.Дауыссыз фонемаларға тән басты ерекшелiк
Сем (пр)
Дыбыс және фонема олардың ортақ жақтары мен айырмасы.
Әріп алфавит.
2
3
Лек
Дыбыс жасауға қатысатын сөйлеу мүшелері 1.Дыбыс жасауға қатысатын сөйлеу мүшелері (артикуляциялық мүшелер);
2.Тiл дыбыстарын дыбыстау мүшелерi
3.Олардың актив, пассив түрлері және атқаратын қызметтері.
2
[1]Б:45-50
Қазақ тілі дыбыстарының құрамы мен түрлері. 1.Дауысты дыбыстар туралы түсінік
2.Дауыссыз дыбыстар туралы түсінік
3.Дауысты дыбыстардың дауыссыз дыбыстар-дан айырмашылығы.
Сем (пр)
Дыбыс жасауға қатысатын сөйлеу мүшелері
Қазақ тілі дыбыстарының құрамы мен түрлері.
Дауысты дыбыстардың жасалу жолдары 1. Дауысты дыбыстардың жасалу орнына (тілдің қатысына) қарай бөлінуі
2. Дауысты дыбыстардың жасалу жолына (жақтың қатысына) қарай бөлінуі
3. Үннің ішкі сапасына қарай қазақ тілінің төл дауыстыларының жалаң және дифтонг болып бөлінетін түрлері.
Дифтонг дауыстылардың өзіндік ерекше сапалық белгілері. 1.Кейбір дифтонг дауыстылар: сөз басында «о, ө, е» дыбыстарының сапада айтылуы.
2. «у, и» дауыстыларының (дифтонгоид сапада айтылуы) да кей жағдайда дифтонгоидқа айналуы.
2
Б:59-63,
[4] Б:31-34
Орыс тілінен енген сөздердегі дауыстылар. Олардың ерекшеліктері. 1. Қазақтың төл сөздеріндегі және халықаралық сөздердің жасалуындағы «я,ю,е,(е)» әріптерінің қызметі.
2. Дауыстылардың сөз ішінде қолданылатын орындары (сөз ішінде орын талғамайтын және талғампаз дауыстылар).
Сем (пр)
Дифтонг дауыстылардың өзіндік ерекше сапалық белгілері.
Орыс тілінен енген сөздердегі дауыстылар. Олардың ерекшеліктері.
2
6
Лек
Дауыссыз дыбыстар (консонантизм) 1.Дауыссыз фонемалардың құрамы
2.Дауыссыз дыбыстардың – артикуляциялық, акустикалық және функционалдық қасиеттерi.
3.Қазақтың төл сөздеріндегі және халықаралық сөздерден қосылған дауыссыздар, қазақ тілі мен халықаралық сөздерге ортақ дауыссыздар.
2
[1] Б:64-72
[3] Б:18-22
Дауыссыз дыбыстардың жасалуы.
1.Дауыссыздардың әртүрлі тұрғыда топтастырылуы. Жасалу орнына қарай бөлінуі.
2. Актив, пассив сөйлеу мүшелерінің бір-бірімен қарым-қатынасына байланысты бөлінуі.
3.Ерін тобына жататын дауыссыздар өз ішінен ерін мен ерін, ерін мен тіс болып түрленетіндігі.
Дауыссыз дыбыстардың жасалу тәсіліне қарай бөлінуі: 1.Қабысыңқылар тобындағы дауыссыздар өз ішінен үзілмелі-шұғыл, бүйір, үзілмелі-сүзілмелі, діріл айналымы
2.Жуысыңқылар тобындағы дауыссыздар жасалу тәсілі әрдайым сүзілмелі болатындығы
3.Жуысыңқы сүзілмелі дауыссыздардың акустикасы шулы, ызың сыбысты болып естілетін-дігі
2
[1] Б:72-80
[4] Б:37-49
Дауыссыз дыбыстардың жасалу орнына қарай жiктелуi 1.Ерiн немесе лабиал дауыссыздар
2.Лабиоденталь дауыссыздар
3.Тiл алды дауыссыздар. а) тiс дауыссыздары немесе денталь дауыссыздар. ә) тiл ұшы немесе альвиоляр дауыссыздар.
4.Тiл ортасы дауыссыздары.
5.Тiл арты дауыссыздары тiлдiң артқы шенiнiң жұмсақ таңдайға жуықтасуынан жасалады.
6.Көмей (форингаль) дауыссызы.
Сем (пр)
Дауыссыз дыбыстардың жасалу тәсіліне қарай бөлінуі:
Дауыссыз дыбыстардың жасалу орнына қарай жiктелуi
2
8
Лек
Дауыссыздар үн мен салдырдың қатысына қарай бөлінуі: 1.Үнділер тобы
2. Үнсіздер тобы
3.Үнділер тобындағылар жасалу жолына қарай ауыз, мұрын жолды болып бөлінуі
2
[1] Б:64-80
[4] Б:41-49
Дауыссыздар акустикасына қарай бөлінуі: 1.Ашық үнді
2.Міңгір үнді болатыны.
3.Үнсіздер тобындағылар үн мен салдырдың қатысына қарай бөлінетіндігі.
Сем (пр)
Дауыссыздар үн мен салдырдың қатысына қарай бөлінуі:
Дауыссыздар акустикасына қарай бөлінуі:
2
9
Лек
Дауыссыздардың айтылуы 1.Қатаң-ұяң болып айтылуы
2.Тіл ұшының қызметіне байланысты жуан-жіңішке болып сыңар түзуі,
3.Қазақтың төл сөзіндегі дауыссыз дыбыстардың бірде жуан, бірде жіңішке айтылуының фонетикалық мәнінің жоқтығы (тек аллофон болатыны);
2
[1]Б:64-80
[4]Б:47-48
Халықаралық сөздердегі дауыссыздар 1.Халықаралық сөздердегі дауыссыздардың жуан-жіңішке айтылуы жаңа ұғымды сөз жасайтындығы (фонетикалық қызмет атқаратындығы).
2.Халықаралық сөздердің жазылуына жуан, жіңіш ке дауыссыздардың таңбалану тәсілі.
3.Дауыссыздар сөз ішінде қолданылуы (сөз шегін дыбыстар тіркесін талғамайтын және талғампаз дауыссыздар).
Сем (пр)
Дауыссыздардың айтылуы
Халықаралық сөздердегі дауыссыздар
2
[1] Б:64-80
10
Лек
Буын (Силлабизм). 1. Буын, оның дауысты дыбыстың буын ішінде алып тұрған орнына қарай бөлінетін буын құрайтын дауыстының акустикасына (жуан, жіңішке көтеріңкі, бәсең, айқын, күңгірт т.б.) қарай бөлінетін түрлері.
2.Қазақтың төл сөздерінің буын жөніндегі ерекшеліктері. Сөздерді буынға бөлудің жолдары және қажеттілігі. Сөз ішіндегі дыбыстардың орналасуына қарай буынның бөлінетін түрлері.
2
[1] Б:81-99
[3] Б:23-27
Сөздердің буын жігі мен морфемалық жігі 1.Бұларды ажырата білудің практикалық маңызы.
2.Буынның бір түрінің екінші түріне ауысуы (буын жылысуы, буын ығысуы т.б.) оның себептері.
3.Буын жігінің ауызекі тілде бөлінуі мен жазуда бөлінуінің кейде сәйкес келетіні, кейде сәйкес келмейтіні, оның себептері.
Сем (пр)
Буын (Силлабизм).
Сөздердің буын жігі мен морфемалық жігі
