Түсу
бұрышы
, град
|
25
|
30
|
35
|
40
|
45
|
50
|
53
|
55
|
57
|
59
|
62
|
65
|
70
|
75
|
Imax,
мВ
|
1
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
орташа мәні
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Imin,
мВ
|
1
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
орташа мәні
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Поляризациялану дәрежесі, P
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Брюстер бұрышы Бр =
|
Сыну көрсеткіш n =
|
4. Imax=f(); Imіп=f(); P=f(),тәуелділіктерінің графиктерін тұрғызып, одан Брюстер бұрышын табыңыздар.
5. (1) формула бойынша, пластина материалын (шыны) сыну көрсеткішін есептеңіздер.
Қорытынды жасаңыздар.
2 - жаттығу. Пластина арқылы өткен жарық
поляризациясын зерттеу.
1. (N=2) екі пластиналы қорапты бекіткішке қойып бірінші жаттығуда табылған Брюстер бұрышына тең жарықтың түсу бұрышына орналастырыңыздар.
2. Пластинадан өткен жарық интенсивтілігін тіркеу үшін, фотоэлементті орнатыңыздар.
3. Пластинадан өткен жарық интенсивтілігін анализатордың екі түрлі жағдайында: 90о -та – Imax және 0о -те – Imin өлшеңіздер.
4. Ұқсас өлшеулерді N=4, 7, 12 пластиналары үшін де жасаңыздар.
5. Барлық өлшеулердің нәтижелерін 2- ші кестеге енгізіңіздер.
2 - кесте
Пластиналардың реті, N
|
Вольтметрдің көрсетуі, мВ
|
Поляризациялану дәрежесі, P
|
Imax
|
Imin
|
2
|
|
|
|
4
|
|
|
|
7
|
|
|
|
12
|
|
|
|
6. Барлық жағдайлар үшін, жарықтың поляризациялану дәрежесін өлшеп, Р = f (N) графигін тұрғызыңыздар.
7. Қорытынды жасаңыз
3 -жаттығу. Малюс заңын зерттеу.
1. Қондырғыдан пластиналары бар қорапты алып тастап, анализатор – фотоэлемент бөлігінің иінін 180° -қа орналастырыңыздар, жарық көзі мен қондырғының арасына 12 ( ППП= 0o ) поляризаторды орнатыңыздар.
2. Анализаторды 0° қа орналастырыңыздар және оның орнын әр 15° сайын 0° тан 180° қа дейін өзгерте отырып жарық интенсивтілігін өлщегіш құралдың көрсетуін (поляризатор мен анализатордан өткен жарық интенсивтілігін) жазып алыңыздар.
3. Барлық өлшеу нәтижелерін 3 кестеге ендіріңіздер.
4. Кестені толтыруға қажетті есептеулерді жүргізіңіз.
5. I2 = f (cos2)тәуелділігінің графигін тұрғызыңыздар.
3 кесте
ППП= 0o
|
ППА
|
0
|
15
|
30
|
45
|
60
|
75
|
90
|
105
|
120
|
135
|
150
|
165
|
180
|
Iп
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Cos2
|
0,00
|
0,07
|
0,25
|
0,50
|
0,75
|
0,93
|
1,00
|
0,93
|
0,75
|
0,50
|
0,25
|
0,07
|
0,00
|
Iп2
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Қорытынды жасаңыздар.
Бақылау сұрақтары
1. Табиғи жарықтың жазықполяризацияланған және жартылайполяризацияланған жарықтан айырмашылығы қандай? 2. Қума толқында поляризация байқала ма? 3. Поляризацияланған жарықты алу әдістерін атаңыздар. 4. Жарықтың қосарланып сыну құбылысының мәні неде 5. Брюстер заңын тұжырымдаңыз. 6. Шағылған және сынған жарықтағы поляризация жазықтығының орнын көрсетіңіздер. 7. Брюстер заңы орындалғандағы, шағылған және сынған сәулелердің өзара перпендикуляр болатындығын көрсетіңіздер. 8. Малюс заңын тұжырымдаңыз. 9. Неліктен анализатордың кез-келген жағдайында жартылай поляризацияланған жарық өтеді?
Әдебиеттер
1. Савельев И.В. Жалпы физика курсы. т. 3. М., Наука. 1987г.
2. Қойшыбаев Н. Оптика. Атом. Ядро. Элементар бөлшектер. «Зият –Пресс», 2006ж.
3. Полатбеков П. Оптика.А. Мектеп. 1971ж.
4. Ландсберг Г.С. Оптика. М. Высшая школа, 1979ж.
Қосымшалар
1. Негізгі физикалық тұрақтылар
Физикалық тұрақты шамалар
|
белгіленуі
|
Мәндері
|
Нормалды еркін түсу үдеуі
|
g
|
9,81 м/с2
|
Гравитациялық тұрақты
|
G
|
6,6710-11м3/(кгс2)
|
Авогадро тұрақтысы
|
Na
|
6,021023моль-1
|
Молярлы газ тұрақтысы
|
R
|
8,31 Дж/(мольК)
|
Стандартты көлем*
|
Vm
|
22,410-3м3/моль
|
Больцман тұрақтысы
|
K
|
1,3810-23 Дж/К
|
Элементарлы заряд
|
e
|
1,6010-19 Кл
|
Вакуумдағы жарық жылдамдығы
|
c
|
3108 м/с
|
Стефан-Больцман тұрақтысы
|
|
5,6710-8 Вт/(м2 К4)
|
Винн заңының ығысу тұрақтысы
|
b
|
2,9010-3 мК
|
Планк тұрақтысы
|
h,
ħ
|
6,6310-34 Джс;
1,0510-34 Джс
|
Ридберг тұрақтысы
|
R
|
1,10107 м-1
|
Бор радиусы
|
|
0,52910-10 м
|
Электронның комптондық толқын ұзындығы
|
|
2,4310-12 м
|
Бордың магнетон тұрақтысы
|
B
|
0,92710-23 Ам2
|
Сутегі атомының иондық энергиясы
|
Ei
|
2,1810-18 Дж (13,6 эВ)
|
Атомның бірлік массасы
|
а.б.м.
|
1,66010-27 кг
|
Электрлік тұрақты
|
0
|
8,8510-12 Ф/м
|
Магнитті тұрақты
|
0
|
410-7 Гн/м
|
*-қалыпты жағдайдағы идеал газдың молярлы көлемі.
2. Астрономиялық тұрақты шамалар
Атаулары
|
Мәндері
|
Жердің радиусы
|
6,37106 м
|
Жердің массасы
|
5,981024 кг
|
Күннің радиусы
|
6,95108 м
|
Күннің массасы
|
1,981030 кг
|
Айдың радиусы
|
1,74106 м
|
Айдың массасы
|
7,331022 кг
|
Жердің центрінен Күннің центріне дейінгі арақашықтық
|
1,491011 м
|
Жердің центрінен Айдың центріне дейінгі арақашықтық
|
3,84108 м
|
3. Кейбiр қатты денелердiң негiзгi сипаттамалары
Достарыңызбен бөлісу: |