L= мм; d=( a + b ) = мм.
|
Сүзгінің түсі
|
Спектрдің реті
m
| |
қысқатолқынды к
|
ұзынтолқынды д
|
Шкала бойынша есептеу, мм
|
Солға
|
Оңға
|
|
Солға
|
Оңға
|
|
|
1
|
|
|
|
|
|
|
2
|
|
|
|
|
|
|
Орташа мәні , нм
|
к=
|
д=
|
9
-сурет
Рис. 6
. Жарық сүзгісі өткізетін жарықтың ұзын толқын шекарасын табу үшін, 6-8-10. баптарды қайталаңыздар. Өлшеулер мен есептеулер нәтижелерін 2 - кестеге ендіріңіздер.
10. Қорытынды жасаңыздар.
11. Осыған ұқсас өлшеулер мен есептеулерді басқа да жарық сүзгілері үшін 6-10 баптар бойынша жүргізіңіздер.
6-сурет
4.Бақылау сұрақтары
1. Жарық дифракциясы деп қандай құбылысты айтады?
2. Гюйгенс-Френель принципінің мәні неде?
3. Фраунгофер дифракциясының Френель дифракциясынан ерекшелігі қандай?
4. Жарық интенсивтілігінің бас максимумдарының орнын анықтайтын формуланы жазыңыз.
5. Дифракциялық тор үшін минимум шарты қандай?
6. Дифракциялық тор үшін бұрыштық дисперсия мен ажырату қабілетінің анықтамасын беріңдер.
7. Монохромат және ақ жарықта бақыланатын дифракциялық көріністің айырмашылығы қандай?
8. Спектрдің реті дегеніміз не?
9. Жарық сүзгісінің мөлдірлік аймағы деп нені айтады?
ЖАРЫҚ ДИСПЕРСИЯСЫН ЗЕРТТЕУ
Мақсаты: линзаның оптикалық күші мен шынының сыну коэффициентінің зерттелетін жарықтың толқын ұзындығына тәуелділігін анықтау.
Құрал-жабдықтар: жарық көзі, жарық сүзгілерінің жиынтығы, зерттелетін линза, экран, слайд, сызғыш.
Теориядан қысқаша мәлімет
Жарық дисперсиясы деп, заттағы жарықтың сыну көрсеткішінің жарықтың толқын ұзындығына тәуелділігін айтады. Жарықтың дисперсиясының салдары – ақ жарық шоғының призма арқылы өткенде спектрге жіктелуі болып табылады. Оптикалық жүйелердің ең маңызды кемшілігі - кескіннің орнының хроматизмі (1-сурет).
1- сурет.
Хроматизм - оптикалық ось бойында орналасқан монохроматты емес жарық шоғындағы фокустардың жиынтығында болады. Басқаша айтқанда, егер нәрсенің кескіні монохроматты емес жарықта алынса, онда линза оған әртүрлі қашықтықта орналасқан нәрсенің анық кескіндерінің ретін береді. Жұқа линзаның жарық күші линза жасалған материалдың n сыну көрсеткіші мен R1 және R2 линзаның бетінің қисықтық радиустарымен байланысты болады (2- сурет).
(1)
2- сурет.
С онымен, линзаның оптикалық күшін эксперименттік түрде анықтағанда, оптикалық спектрдің әр түрлі бөліктері үшін, толқын ұзындығының сыну көрсеткішіне тәуелділігін - жарық дисперсиясын зертеуге болады.
Линзаның оптикалық күшін анықтау үшін, h нәрсенің линзаның көмегімен алынған H кескінінің орнын есептеу жеткілікті болады (3- сурет).
(2)
3 - сурет.
Достарыңызбен бөлісу: |