Класс: 11 "C" Тақырыбы: Су

Оқушының аты-жөні: Болатқызы Ләззат

Класс: 11 “C”

Тақырыбы: Су

Зерттеу сұрағы: Су тапшылығының апарып соғар зардаптары бар ма?

Зерттеу жұмысын растайтын мәлімдеме

Мен осы зерттеу жұмысым өзімдікі екенін және оның сенімді екенін жариялаймын. Барлық ресурстар мен дереккөздер расталған және басқалардың ресурстары мен дереккөздері қолданылған жағдайда сілтеме жасалынған.

--------------------------------------------- (Қолы)

10/III/2014 ж (Мерзімі)

• 
  халық санының көп болуы;
  
• 
  су ресурсын ысырапсыз пайдалану;
  
• 
  су ресурсын қолданудағы сақтау органдарының болмауы;
  
• 
  климаттың өзгеруі.
  

• 
  денсаулық (аурулардың пайда болуы)
  
• 
  аштық
  
• 
  экономика құлдырау (кедейлік)
  
• 
  білім жүйесі
  

Су тапшылығының әсері, ең бірінші, денсаулыққа үлкен зардап әкелетінін жоғарыда көрсеттік. Белгілі бір деңгейдегі су тапшылығының әсерінен адамдардың аурауға шалдығу деңгейі өсуде. [http://www.water-for-africa.org/en/trachoma.html] Солардың бірі, адамдарға бір-бірінен таралатын көздегі жұқпалы ауру- трахома. Трахома ауруы- көздегі инфекция болып табылады, сонымен қатар ол соқырлыққа дейінгі деңгейге апарады. Оның пайда болу себептерінің ең біріншісі, су тапшылығы, гигиена жоқтықтан екен, яғни су аздығынан қиыншылық көретін адамдар шоғыры трахома ауруымен зардап шегеді екен. Әрине, су проблемасы туындаса, ол гигиенамен тікелей байланысты болады. Сонда су тапшылығы гигиенаның жоқтығына әкеле отырып, адамдар аурулардан зардабын көріп отыр. Оған бір дәлел,[ http://barcampca.kg/private-epidemiology/468-traxoma-epidemiologiya-i-profilaktika.html] Африканың, Азияның, Орта және Оңтүстік Американың Австралияның, яғни ең кедей мемлекеттерде трахома ауруы едәуір көп таралған екен. Трахома ауруының әлемдегі мемлекеттерге таралу деңгейі бойынша, Африка және Египетте 90% дейін халық саны осы аурудан зардап шегеді, Индияда 90 % мектеп оқушылары және 76 %әскери адамдар трахома ауруымен ауырады, Палестинада осы аураумен ауыратын 400 000 -ға дейінгі науқастар, 26,2% соқыр адамдар бар. Осы аурулардың көп көлемі төмен дәрежедегі жағдайда өмір сүретін, гигиена деңгейі аз, оның ішінде су тапшылығы қиыншылығында жүрген халықтар екен. Көріп отқанымыздай, Египет, Индия сияқты су тапшы елдердегі қарапайым халық су аздығы әсерінен осындай соқырлыққа апаратын аурау түрінен зардап шегуде.

Алайда, су тапшылығы әсерінен пайда болатын аурулар саны азаюда, яғни су аздығынан, Африка сияқты кедей зардап шегуі азаюда. Өйткені, қазіргі кезде су аздығы мәселесі әлемдік проблемалар қатарының алды болғандықтан, осы мәселені шешуге көп шаралар қолданылып келеді. Соның бірі

[http://www.who.int/blindness/causes/priority/en/index7.html]

Зардап шегуші елдердегі прогресс деңгейі бұл аурулармен күресу шараларымен жүзеге асты. Кедей, су тапшылығынан зардап шегетін адамадарға арналған, көз соқырлығы ауруымен күресу шарасы 2020 жылға дейін созылған жоба екен.1974 жылдан басталған жоба негізі Африка елдерінде, яғни су дефициті жоғары деңгейдегі мемлекеттерге алғашқы көмектер көрсетілу жүргізілді. Сонымен қатар, 1996 жылдан бастап бұл программа Латын мемлекеттерінде жүзеге асты. Яғни, жоба қорытындысы бойынша, Африка еліндегі трахома аурына шалдыққан науқастар саны 69 %-ға төмендеді. Бұндай көрсеткішке дейінгі төмендеу себебі, елдегі су тапшылығының азаюы, сонымен қатар су мәселесін шешудегі бірнеше жолдардың іске асырылуы. Келесі жобалар арқылы, су тапшылығы азайып, оның әсерінен зардап шегушілер саны төмендеді:
1) Change Alife [http://changealifeuganda.org/app/do/info/GetEntry?pageFrom=quarters4water.jsp&gclid=CK_rwZymhr0CFaHPcgodKlEAKg]

2) Do not let our future dry up

[ http://www.unccd.int/en/programmes/Event-and-campaigns/WDCD/WDCD2013/Pages/default.aspx]

http://www.unwater.org/wwd07/flashindex.html

Яғни, бұл фактілерге сүйене отырып, біз су тапшылығының зардабы азаюда, яғни зардабы жоқ болып келе жатқанына көз жеткізе аламыз.

Әлемнің 20 % мемлекеті су тапшылығының қиыншылығын көріп отыр. Соның әсерінен, зардап шегуші елдің экономикасының деңгейі төмендеуде, [http://www.alternet.org/story/101145/the_harsh_economics_of_the_global_water_crisis] яғни азық-түлік кризисі орын алуда, агроөнеркәсіп құлдырауда. "Dow Chemical Company" компаниясының генерал директоры Эндрю Ливеристің өз жұмысы туралы айтқандай, "Су май бұл ғасырдың майы секілді, алайда суды келешекте алмастырушы за жоқ". Яғни, су мәселесі қазіргі кезден бастап ел экономикасының зардабын әкелсе онда болашақта не болмақ? Әлемдік денсаулық сақтау органының мәлімдеуі бойынша, дүние жүзіндегі ауарулар саны 80% -ға дейін барады екен, соның ішінде, 1,6 миллион сәби аштықтан өліп, ал 5000 сәби су тапшылығынан пайда болатын асқазан ауруынан өледі екен, сөйтіп елдің демографиялық көрсеткіші төмендеу арқылы тікелей экономикасын құлдыратады. Тағы да бір дәлел, [http://cis-center.com/index.php/2010-05-17-09-13-25/14-19-2009-/470----------] Орта Азиядағы, таулы аймақтарды есепке алмағандағы мемлекеттер су аздығынан зардап шегуде. Әлемдік ресурстардың Институтының бағалауы бойынша (World Resources Institute), Ресей Федерациясында 293 млрд м3 су көлемі жылына жұмсалады екен. Алайда, елдегі адамдар саны көптігінен және әр адамға шаққанда әр азамат жылына 1700 м3 су көлеміндей жұмсаса, Ресейде су тапшылығы орын алуы әбден мүмкін. Және судың дефициттілігі су ресурстарының болдырмауына, агроөнеркәсіп жұмысының тоталуына т.б. факторларға зардабын әкеледі. Ресей Федерациясының ел ресурсы органының болжауы бойынша, егер Ресейде 2025 жылға дейін су пайдалану деңгейі 1700 м3 қала берсе, онда 2025 жылы елімізде су тапшылығы орын алып, экономикамыздың деңгейі қазіргіден 75% дейін құлдырайды депті. Менің ойымша, су тапшылығы ел экономикасына үлкен дәрежеде зардабын тигіздеі. Өйткені, ел экономикасындағы ресурсатрдың барлығы бірдей су ресурсына тікелей қатысты.

Оның айтуынша, су тапшылығы мәселесін шешудің 40-тан астам әдісі бар. Қазір бұл бағытта жұмыс жасалып жатыр. Айтылған сөздерге қарағанда, қазіргі таңда су тапшылығын мәселесін шешудегі көптеген жолдар қарастырылуда. Мен бұл мәселе шешіледі деп сенемін.

Су мәселесі жай ғана проблема емес. Ол әлемдік үрдістегі үлкен мәселелер қатарынан табылатын көлемді мәселе. Су тапшылығының мәселесі бүгінгі таңда тек Орталық Азияда ғана емес, тіпті жаһандық тұрғыда талқыға түсіп жүргені белгілі. Аймақтық-өндірістік кешендерден бастап тұтастай ел экономикасының қарыштап дамуы бірінші кезекте мемлекеттің су ресурстарымен жеткілікті мөлшерде қамтамасыз етілуіне байланысты десек, артық айтқандық болмас. Ал егер, су тапшылығы мәселесі туындайтын болса, онда ел мәселесін көтеруге болатыны белгілі болды, өйткені су ресурстарының деңгейінің аз немесе көп болуы елдегі қарапайым халықтың денсаулығына, аштыққа, мемлекет экономикасына тікелей түрде байланысты.

• 
  http://www.alternet.org/story/101145/the_harsh_economics_of_the_global_water_crisis
  
• 
  http://barcampca.kg/private-epidemiology/468-traxoma-epidemiologiya-i-profilaktika.html
  
• 
  http://www.bnews.kz/kk/news/post/135890
  
• 
  http://changealifeuganda.org/app/do/info/GetEntry?pageFrom=quarters4water.jsp&gclid=CK_rwZymhr0CFaHPcgodKlEAKg
  
• 
  http://cis-center.com/index.php/2010-05-17-09-13-25/14-19-2009-/470----------
  
• 
  http://www.classroom-energy.org/energy_09/4.html (American Petroleum Institute.), (Dept of Energy - Energy Information Administration)
  
• 
  http://www.unccd.int/en/programmes/Event-and-campaigns/WDCD/WDCD2013/Pages/default.aspx
  
• 
  http://www.unwater.org/wwd07/flashindex.html
  
• 
  http://www.water-for-africa.org/en/trachoma.html (United Nations Environmental Programme, 2009).
  
• 
  http://web.b.ebscohost.com (Journal of the Air & Waste Management Association 8 басылым 902-908 беттер)
  
• 
  http://web.b.ebscohost.com (REN 21, 2010).
  
• 
  http://web.b.ebscohost.com (Buran et al., 2003).
  
• 
  http://www.who.int/blindness/causes/priority/en/index7.html