Классикалық (феноменологиялық) термодинамикада энергияның әр түрінің өзара түрлену заңдары оқылады. Техникалық термодинамика жылу мен жұмыстың өзара түрлену заңдылықтарын қарастырады

Қолданылған техникалық терминдер

1. 
   Абсолюттік нөл – табиғатта мүмкін болатын температураның ең төмені; – 273,16 ^оК тең, яғни жүз градустық шкала бойынша алынған нөлден 273,16 ^о төмен.
   
2. 
   Автоклав – қысым жәрдемімен өтетін технологиялық процестерге арналған аппарат.
   
3. 
   Адиабата – адиабаттық процесте термодинамикалық параметрлердің өзара байланысын анықтайтын математикалық теңдеу және осы процестің графикалық бейнесі.
   
4. 
   Адиабаттық қауыз – зерттеп отырған термодинамикалық жүйе мен сыртқы ортаның арасындағы жылу алмасуын болдырмайтын кедергі.
   
5. 
   Активтілік – процестің немесе құбылыстың қарқындылығын және қабілетін сұрыптаушы ұғым.
   
6. 
   Активтеу – әрекеттесуші жүйенің бастапқы және соңғы күйлерін бөлетін потенциалдық бөгеттен өтуге жеткілікті энергияны молекулаларға беру.
   
7. 
   Аққыштық – механикалық кернеулердің әсерінен жоғары молекулалық денелерде қайтымсыз деформациялардың даму қабілеті.
   
8. 
   Аэрация – сұйықтарды ауамен қанықтыру процесі мен әдісі.
   
9. 
   Барометр – атмосфера қысымын өлшеу үшін қолданылатын аспап.
   
10. 
    Беттік керіліс – фазалардың жанасу беттерінің термодинамикалық сипаттамасы.
    
11. 
    Бюкс – заттың аз мөлшерін өлшеуге және сақтауға арналған қақпағы тығыз жабылатын ыдыс.
    
12. 
    Вакуум – 1) газдардың атмосферадағы қысымнан төмен қысымдағы қалпы; 2) барометрлік қысым мен жүйедегі қысымның айырымы.
    
13. 
    Газдандырғыш – газ генереторының бір бөлігі, отынды жағу және көміртек диоксидін көміртек (ІІ) оксидіне дейін тотықсыздандыру үшін қолданылады.
    
14. 
    Газдандыру – қатты жанғыш қазбалардың органикалық бөлігін және сұйық отындарды жоғары температурада тотықтырғыштармен әрекеттестіру арқылы жанғыш газдарға айналдыру әдістері мен процестері.
    
15. 
    Газ генереторы – ауа немесе оттекті шектеп бергенде қатты отынды генератор газына айналдыратын аппарат.
    
16. 
    Гетерогенді жүйелер – екі немесе оданда көп фазалардан тұратын термодинамикалық жүйелер.
    
17. 
    Гомогенді жүйелер – бір ғана фазадан тұратын термодинамикалық жүйелер.
    
18. 
    Диффузия – алғашқы біртекті емес жүйеде ретсіз жылу қозғалысынан туатын атомдардың, молекулалардың, иондардың немесе коллоидтық бөлшектердің активтігін теңестіре өздігінен жүретін процесс.
    
19. 
    Жаққыш – газ тәрізді не сұйық отынның ауамен немесе оттегімен қоспасын түзіп, оны жағуға арналған құрылғы.
    
20. 
    Жалған сұйылу – түйіршікті қабат бөлшектері сұйықтың немесе газ ағынында қабат шегінен кетпей қозғалатын гидромеханикалық процесс.
    
21. 
    Жылу – макроденелердегі микробөлшектердің хаостық қозғалысының әсерінен болатын кинетикалық энергияның ерекше түрі.
    
22. 
    Жылу алмасу – жылу түріндегі энергияны температурасы төмен денеден температурасы жоғары денеге беру.
    
23. 
    Жылулық режимі – аппарат пен қоршаған орта арасындағы жылу алмасу және температуралардың таралу режимі.
    
24. 
    Жылулық сәуле шығару – ішкі энергиясы жылу түрінде болатын дененің электромагниттік сәуле шығаруы.
    
25. 
    Идеал (мүлтіксіз) газ – газдың гипотетикалық күйі, мұнда оның бөлшектері арасында ешқандай сырттан әсер ететін әрекеттесулер болмайды.
    
26. 
    Изобаралық процесс – тұрақты қысымда өтетін процестер.
    
27. 
    Калориметр – физикалық не химиялық процесте бөлініп шығатын немесе сіңірілетін жылудың мөлшерін өлшейтін аспап.
    
28. 
    Калорифер – ауаны жылытуға немесе салқындатуға арналған қатпарланған жылу алмастырғыш.
    
29. 
    Конвективті диффузия – массаны диффузия және конвекциямен қоса тасымалдау процесі.
    
30. 
    Конвективті жылу алмасу – конвекция және жылу өткізгіштікпен бірге өтетін сұйық және газ ағындарындағы жылу алмасу.
    
31. 
    Конденсат – газдың немесе будың конденсациясы нәтижесінде түзелетін сұйықтық және қатты зат.
    
32. 
    Конденсация – газ күйінен сұйық немесе қатты күйге бірінші текті фазалық ауысу.
    
33. 
    Күй диаграммасы – кеңістіктегі термодинамикалық жүйенің болуы мүмкін барлық фазалық күйлерін көрсететін диаграмма, осы жүйенің күй параметрлері оның өлшемдері болып саналады.
    
34. 
    Күй параметрі – термодинамикалық жүйенің өлшемді кез-келген макроскопиялық сипаттамалары (көлеи, қысым, температура, тығыздық, ішкі энергия, энтальпия, энтропия, Гиббс энергиясы және т.б.).
    
35. 
    Қайнау – сұйықтың өз көлемі ішінде буға айналу процесі; ол бу көпіршіктерінің бу қуыстары мен ағыстарының түзілуімен бірге жүреді.
    
36. 
    Қайтымсыз процесс – аяқталғаннан кейін жүйе алғашқы күйіне қоршаған ортаның күйін өзгертпей қайтып келуі мүмкін еместігін көрсететін термодинамикалық процестер.
    
37. 
    Масса алмасу – тепе-теңдіксіз екі немесе бірнеше компонентті жүйелерде заттардың бір фазадан екінші бір фазаға өту процесі.
    
38. 
    Масса беру – белгілі бір фазаның шегінде оның түбінен фазаның бөліну бетіне қарай немесе кері бағытта жүретін заттар тасымалдану процесі.
    
39. 
    Материалдық баланс – нақты жүйе немесе процесс үшін жазылған зат массасының сақталу заңының математикалық өрнегі.
    
40. 
    Режим – процестің жағдайлары немесе өту аймағы.
    
41. 
    Сәулелі жылу алмасу – энегия жылулық сәуле шығару түрінде берілетін жылу алмасу.
    
42. 
    Тербеліс жиілігі – сәулелердің бір секундтағы тербеліс саны.
    
43. 
    Термодинамикалық активтілік – заттың химиялық потенциалын сипаттайтын шама.
    
44. 
    Термодинамикалық жүйе – қоршаған ортадан нақтылай бөлінген немесе ойша бөлініп қаралатын және термодинамикалық зерттеу орыны болып табылатын кез-келген макроскопиялық материалдық объект.
    
45. 
    Термодинамикалық тепе-теңдік – Гиббс немесе Гельмгольц энергиясының минимал мәнімен сипатталатын термодинамикалық жүйедегі тепе-теңдіктің барлық түрлерінің жиынтығы.
    
46. 
    Термодинамиканың нөлінші бастауы – бұл заң бойынша үшінші жүйемен термиялық тепе-теңдікте болатын екі жүйе өзара тепе-теңдікте болуы тиіс.
    
47. 
    Тұтқырлық – қозғалатын ортада молекула ішіндегі әсерлесуге негізделген, сұйықтар мен газдардағы араластыруға кедергі жасайтын қасиет.
    
48. 
    Ұқсастықты модельдеу - әртүрлі физикалық табиғаты бар, бірақ бірдей математикалық теңдеулермен өрнектелетін құбылыстардың ұқсастығына негізделген модельдеу.
    
49. 
    Фаза – бөлу беттерімен шектелгенжүйенің химиялық құрамы, физикалық және термодинамикалық қасиеттері ұқсас бөліктерінің жиынтығы.
    
50. 
    Фазалық ауысу – термодинамикалық тепе-теңдікті сипаттаушы параметрлер өзгергенде заттың бір фазалық күйден екіншісіне ауысуы.
    
51. 
    Ылғал – белгілі бір дененің ішінде немесе басқа заттардың қоспаларында сұйық немесе бу күйінде болатын химиялық байланыспаған су.
    
52. 
    Ылғал өлшегіш – газдардың, сұйықтардың және қатты заттардың, сонымен қатар ұнтақталған денелердің ылғалдығын өлшейтін аспап
    
53. 
    Ішкі энергия – берілген жүйеде бір тұтас қаралған кинетикалық және потенциалды энергиядан басқа барлық энергия түрлерінің қосындысы болатын термодинамикалық күй функциясы.
    
54. 
    Энтальпия – қысым мен көлем көбейтіндісіні мен жүйенің ішкі энергиясының қосындысына тең термодинамикалық күй функциясы.
    
55. 
    Энтропия – Больцман тұрақтысы мен термодинамикалық тұрақтылықтың натурал логарифмінің көбейтіндісіне тең термодинамикалық жүйенің күй функциясы.