Коммерциялық емес акционерлік қОҒамы
Цитоплазманын косындылары
жүктеу/скачать 3,54 Mb.
|
гиста рк 1 (1)
Астрономия 1-2-3-4, DOC-20220923-WA0007.
| Цитоплазманын косындылары — жасушалардын зат алмасуына байланысты, пайда болып немесе жойылып отыратын, жасушаның тұракты емес компоненттері. Косындылардын трофикалык, секреторлык, экскреторлык және пигменттік түрлерін ажыратады. Трофикалык, косындыларға цитоплазмада корланатын бейтарап май тамшыларын жаткызады. Жасушанын тіршілігіне кажетті субстраттардын жеткіліксіздігі жағдайында бұл тамшылар біртіндеп зат алмасу үдерісіне катысып, жойылуы мүмкін. Резервтік косындылардын екінші түріне гиалоплазмада жинакталатын полисахарид — гликоген жатады (4.20-сурет). Нәруыздан кұралған корлардын жинакталуы, әдетте, эндоплазмалык тордың белсенділігімен байланысты. Мысалы, космекенділердін жұмыртка жасушаларында вителлин нәруызынын коры эндоплазмалык торлардын вакуольдерінде жинакталады. Секреторлык, қосындылар, әдетте, көлемдері әр түрлі, ішінде жасушанын өнім өндіру барысында пайда болған биологиялык белсенді заттары орналаскан, дөнгелекше пішінді кұрылымдар. Экскреторлык, қосындылардың кұрамында кандай да болмасын ферменттер немесе баскадай белсенді заттар болмайды. Әдетте олар жасушадан сыртка шығарылуы кажет зат алмасудын өнімдері болып табылады. Пигментті қосындылар экзогенді (каротин, шан-тозаң түйіршіктері, бояулар және т.б.) және эндогенді (гемоглобин, гемосидерин, билирубин, меланин, липофусцин) болуы мүмкін. Олардын жасушаларда болуы тіннін және мүшенің түсін уакытша немесе тұракты түрде өзгертуі мүмкін. Тіннің пигменттелуі адамның кейбір ауруларынын диагностикалык белгілеріне жатады немесе тіндердін адамның жасына байланысты өзгерістерінің көрінісі болады.
жүктеу/скачать 3,54 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|