Компьтерге тергенде қателері бар. Тексеріп барып, шығару керек. Махамбет өлеңдеріндегі «Қара нар керек біздің бұл іске»
Ж.Аймауытовтың «Ақбілек» романындағы кейіпкерлердің өмір үшін күресін
жүктеу/скачать 1,07 Mb. Pdf көрінісі
|
Esse - zharatylystanu ba 1171 yty
| 30.Ж.Аймауытовтың «Ақбілек» романындағы кейіпкерлердің өмір үшін күресін
талдап жазыңыз. Жүсіпек Аймаутыов “Ақбілек” романы Ақбілек-қазақ əәдебиетіндегі алғашқы эпикалық роман “Ақбілек” романындағы еліміздің шығыс өңіріндегі əәлемге аян Алтай өңіріндегі ақыл көріністері, Ертіс-Күріш сипаты, Марқакөлдің мөлдір суы мен оның айналасындағы аң-құс, жануарлар əәлемі, алуан түсті адам портреттері, этнографиялық этюдтер, яғнм қазақ тұрмысы мен заман көріністерінен, адамдар арасындағы қатынастарды шебер бейнеленген. Бұл романда қазақ қызының тағдыры туралы əәңгімелейді. “Ақбілек” əәлемі романындағы оқиғалар өмірден алынған Ақбілек əәлемі, Қазақ төңкерісімен кейінгі қазақ ауылының əәрекеті кеңінен көрініс береді. Маңыздысы жазушының жан əәлемін жаулап алған, қазақ қызының тағдыры. Автор оқиға өміріне сай табиғат тамашаларын əәсерлі, шабатты сөз етсе, енді бірде ала ат мінген жалғыз адам туралы, сосын жекелеген бейнелер Ақбілек, Бекболат, Офицер, Мұқаш сияқты кейіпкерлерді сөйлетеді. Жазушы Ақбілекті өмір-тағдыр талқысына сала отырып, ауылдың өсек аяңынан арашалап, қара мұрттың алдындағы əәлсіздігін де сөздірмей, қаладан бақытына жалықтыруы – кеңестік кезеңнің талабы. Қазақ əәйелінің еркіндік алу салтанаты жемісті сəәті. Сондай-ақ Төлегеннің үйінде қонақта болған зиян қауым өкілдерінің өзара əәңгіме – сұхбаттарынан қазақы қалжың, пəәтер, темекі төңірегінде өріс алған əәңгіме арнасы – бай – кедей, тап мəәселесіне алып келеді. Жүсіпбек Айтмаутов роман оқиғасын тарата, көркем, кемісті баяндайды. Шығарма тақырыбы иемдеген басты тұлға Ақбілек аяулы əәке мен қыбат анасының алдында ерке де əәсем бөліп өсті. Ол құрбыларының алды, теңдікке ұмтылған, азаттықты аңсаған, зорлыққа мойымыған, өмірінен тағылым – ғибрат алған, жан-жүрегі таза, махаббат, мейірімі мол, өжет қыр қызы. Бірақ бұл жарастық, жастық салтанатын түстері суық, ойлары теріс, жүрістері суыт, төрт атты бұзғанды. Үлкен үй дəәулетті Мамырбайдың шаңдырағын ортасына түсіреді. Бəәйбішісімен атып, жас түлегі Ақбілекті ойбайлатып алды да жөнелді. Бұдан кейінгі жердегі Ақбілектің өмірін, көрген зорлығы мен тартқан азабын ешкім де дұшпанына тілемес. Ел көзіне көріне алмай, күлкі болып ауылдан кеткен Ақбілек қалаға барып оқып, адам қатарына қосылып, жар тапты, бақытты өмірге қадам басты. Міне, “Ақбілек” романынның бүкіл тақырыбы мен идеясы осыған саяды. Қорыта келе, “Ақбілек” романын ұлттық таным мен парасатты, ұлттық болмыс- бітімін көрсететін тəәрбиелік мəәні зор салт-дəәстүр, əәдеп-ғұрыптар деуге болады. Ақбілек романы – бір ғана қазақ қызының тағдырымен қатар, əәлеуметтік төңкеріс тұсындағы қазақ ауылының өзгерісін суреттеген алғашқы қазақ романдарының бірі. Роман арқылы ұлтымыздың бүгінгі, ертеңі болашақ ұрпағымызға ой салары анық. |