Байланысты: Тау-кен қазбаларына горизонталь және вертикаль жазықтықтарда бағыт беру жұмыстары [Автосохраненный]
Кен қазбаларына горизонталь жағдайда теодолит арқылы бағыт беру екі тәсілмен жүргізіледі: қазбаға бағыт берудің дәлдігі аспап дәлдігінен аз болғанда және берілетін бұрыштың дәлдігі аспап дәлдігінен жоғары болған жағдайда .Бағыт берудің екі тәсілінде де қазбаны жаңа қиып (кертіп) бастаған кезде бастапқы В нүктесіне теодолитті орнатып, центрлейді және жобаға сәйкес есептелген β бұрышымен уақытша бағыт беріледі. Ол бағыт, ең кем дегенде екі нүкте (В1, В2) арқылы, ал теодолиттің тұрған пунктін есептегенде үш нүктелермен В, В1, В2 белгіленеді. Кен қазбасы уақытша берілген бағытпен 5-10 м жүргізілгеннен кейін үш нүктеден тұратын тұрақты бағыт беріледі.
Кен қазбаларына горизонталь жағдайда теодолит арқылы бағыт беру екі тәсілмен жүргізіледі: қазбаға бағыт берудің дәлдігі аспап дәлдігінен аз болғанда және берілетін бұрыштың дәлдігі аспап дәлдігінен жоғары болған жағдайда .Бағыт берудің екі тәсілінде де қазбаны жаңа қиып (кертіп) бастаған кезде бастапқы В нүктесіне теодолитті орнатып, центрлейді және жобаға сәйкес есептелген β бұрышымен уақытша бағыт беріледі. Ол бағыт, ең кем дегенде екі нүкте (В1, В2) арқылы, ал теодолиттің тұрған пунктін есептегенде үш нүктелермен В, В1, В2 белгіленеді. Кен қазбасы уақытша берілген бағытпен 5-10 м жүргізілгеннен кейін үш нүктеден тұратын тұрақты бағыт беріледі.
Горизонталь бұрышты бөлудің дәлдігі аспап дәлдігінен төмен болған жағдайда тұрақты бағыт берудің тәртібі келесідей. Теодолитті қайтадан В нүктесіне орнатады, аспаптан мейлінше алыстау жерге, уақытша берілген бағыт бойына теодолит дүрбісінің екі жағдайында, есептелген β екі рет салынады да, П1 және П2 нүктелерімен белгіленеді. Содан кейін П1-П2 қашықтығын екіге бөліп, ортасына (П нүктесіне) маркшейдерлік белгі орнатылады. Сонда АВП бұрышы жобадағы β бұрышына тең болады.
Горизонталь бұрышты бөлудің дәлдігі аспап дәлдігінен төмен болған жағдайда тұрақты бағыт берудің тәртібі келесідей. Теодолитті қайтадан В нүктесіне орнатады, аспаптан мейлінше алыстау жерге, уақытша берілген бағыт бойына теодолит дүрбісінің екі жағдайында, есептелген β екі рет салынады да, П1 және П2 нүктелерімен белгіленеді. Содан кейін П1-П2 қашықтығын екіге бөліп, ортасына (П нүктесіне) маркшейдерлік белгі орнатылады. Сонда АВП бұрышы жобадағы β бұрышына тең болады.
П нүктесін орнатып болғаннан кейін АВП бұрышын қайтадан өлшейді. Өлшенген және есептелген бұрыштар β мәндерінің айырмашылығы шектен аспауы керек. Егер бұл талап орындалса, онда ВП жармасы бойына, бір-бірінен 1 м-ден 3м дейінгі аралықта, екі нүкте П’, П” белгіленеді. Сөйтіп, үш нүкте П, П’, П” арқылы белгіленген жарма кен қазбасының тұрақты бағытының басы болып табылады.
Бағыт бұрышын жоғары дәлдікпен бөлу қажет болған жағдайда (мәселен, кезікпе забойларды жүргізуде), бағыт берудің тәртібі келесі тәртіппен жүргізіледі. Дүрбінің бірінші жағдайында С1 нүктесін белгілеп, АВС1 бұрышын қажетті дәлдікпен өлшейді. Өлшенген АВС1= βөлш бұрышын жобада берілген βб бұрышымен салыстырғандағы екеуінің айырмашылығы Δβ=βөлш - βб бөлу дәлдігіне сәйкес болу керек.
