Қоршаған орта мониторингі; адамның қоршаған орта мониторингі; экологиялық мониторинг – үнемі ұзақ уақыт бақылау жүйесі, адам және басқа да тірі ағзалар денсаулығына қауіпті және зиянды кеңістік пен уақыттағы қоршаған табиғи ортада және қауіптілік жағдайлары туындағанда ескерту. Базалық, ғаламдық, жергілікті және импакті мониторинг болып бөлінеді.
Ауыл шаруашылығына арналған жерлердің өнімділігіне мониторинг – жер мониторингінің жалғамалы бөлігі, бұл мониторингті жүргізу жер заңнамасы арқылы бекітіледі.
Оқшауланған топырақ мониторингі – жеке жер иеленушілер мен жер қолданушылардың территорияларының шекараларында оқщауланған антропогендік әсерге ұшыраған топырақтың жағдайын бақылау жүйесі.
Өңірлік топырақ мониторингі – өңір көлеміндегі ауданды алып жатқан топырақтың жағдайын бақылау жүйесі.
Ғаламдық топырақ мониторингі – химиялық затты алысқа тасымалдауынан топырақтың ластану қауіпін бағалау мақсатындағы топыратың фондық территорияларының жағдайын бақылау жүйесі
Топырақтың химиялық ластануының мониторинг (Chemical pollution monitoring of land) – үнемі бақылау жүйесіне кіреді:
- топырақтың химиялық заттармен ластануының фактілі деңгейі;
- болжамды деңгейін анықтау;
- ластанудың фактілі және болжамды салдар деңгейін бағалау;
- топырақтың химимялық ластаушыларын табу.
Экологиялық мониторинг – кеңістікте және уақытта шектелмеген тұрақты жүйе (барлық ұйым деңгейінде), адам үшін маңызға ие қоршаған ортаның бұрынғы, қазіргі және болашақтағы жағдайын болжау параметрлері туралы ақпарат береді.
Экологиялық топырақ мониторингісі – жалпы экологиялық мониторинг маңызды құраушысы, топырақтың антропогенді өзгеруін анықтау бағытталған, бұл ақыры соңында адам денсаулығына және экожүйе жағдайына зиян келтіруі мүмкін.
Нормативті әсер (өндірістік -шаруашылық) – зиянды заттардың шекті рұқсатты тастандылары (ШРТ); зиянды заттардың шекті рұқсатты лақтырындысы (ШРЛ).
Нормативтік сапа (санитарлық-гигиеналық) – зиянды заттардың шекті рұқсатты концентрация (ШРК): зиянды физикалық әсер ететін (радиация, шу, діріл, электромагниті алаңдар және т.б) шекті рұқсатты деңгей (ШРД).
Достарыңызбен бөлісу: |
