Күннен қорғау негіздері
Сәуле ауқымы
Күн электрмагниттік сәулелену түрінде толқын ұзындығының кең ауқымын қамтитын тұрақты
энергия ағымын шығарады. Электрмагниттік ауқым толқын ұзындығының, жиілігінің және энергияның мөлшерімен
анықталған санаттарға бөлінеді. Ауқымның төменгі жағындағы радиотолқындар ең төменгі энергия мен ең
төменгі жиіліктерге ие; олардың толқын ұзындықтары ұзақ, бір-бірінен алыс орналасқан шыңдары бар
(3.23-сурет). Микротолқынды радиацияның энергиясы жоғарырақ, сонан соң инфрақызыл толқындары, көрінетін
толқындары, УК сәулелері және рентгендік сәулелері бар. Ауқымның үстіңгі жағында гамма сәулелері ең жоғары қуат
пен бір-біріне жақын шыңдармен ең қысқа толқын ұзындығына ие. Ғарыштан электрмагниттік сәулеленудің көбісі
жердің атмосферасына байланысты жер бетіне жете алмайды. Бізге жететін электрмагниттік толқындар тек УК
сәулесінің бөлігінен, көрінетін сәуле, инфрақызыл сәулелердің (инфрақызылға жақын сәуле) бөлігі және
радиотолқындардан тұрады.
1
Демек, ғаламшардың беті ғарыштық сәулелерге, гамма сәулелеріне және
рентген сәулелеріне ұшырамайды, ал олардың әрқайсысы ықтимал өлімге әкеледі. Жер
Cosmic
rays
Gamma
rays
X-ray
UV
UVC
UVB
UVA II
UVA I
Visible
Infrared
Radio
Microwave
Ғарыштық
сәулелер
Гамма
сәулелер
Рентген
сәуле
УКС
Көрінетін Инфрақы-
зыл
УКВ
УКАII
УКА
Микро-
толқын
Радио
УК
3.23-сурет
Электрмагнитті спектр. Көлеңкелі аймақтар жер бетіне жетпейтін сәулелерді көрсетеді.
Инфрақызыл сәулелер ішінара сүзіледі.
бетіне жететін радиацияның толқын ұзындығынан УК ең жоғары энергияға ие. Сондықтан, күн сәулесінің
әсеріне байланысты ол ең маңызды болып табылады.
УК сәулелену жер бетіне жететін күн радиациясының 5% құрайды.
2
Күн сәулесі атмосферадан
өткенде, барлық УКC және УКВ радиациясының шамамен 90% -ы озон, су буы, оттегі және көмірқышқыл
газымен жұтылады. УКА радиациясына атмосфера аз ырақ әсер етеді.
Достарыңызбен бөлісу: |