Кұралы. Орал: М.Өтемісов атындағы БҚм у бак, ж эне баспа орталығы, 2007


С АҢ Ы РАУҚҰЛ АҚТА Р белімі - МҮСОТА (FU N G I)



Pdf көрінісі
бет18/87
Дата24.01.2023
өлшемі3,47 Mb.
#166222
1   ...   14   15   16   17   18   19   20   21   ...   87
Байланысты:
сімдіктер систематикасы О у ралы

С АҢ Ы РАУҚҰЛ АҚТА Р белімі - МҮСОТА (FU N G I)
С аңыраукұлактар төменгі сатыдағы өсімдіктердің іш індегі ең үлкен топ, 
олардың 100 000- ға жуык түрлері белгілі. Гетеротрофты (сапрофиттер, 
паразиттер), күрлык организмдері. Саңыраукұлақтар табиғатта зат айналым 
процесінде 
бактериялармен 
бірге 
негізгі 
редуценттер. 
Қазіргі 
кезде 
органикалы к дүние жүйесінде саңыраукүлактар жеке 
M ycota патшалығына 
бөлінеді. Олардың клетка қабығындағы хитин, гетеротрофты коректену, қор 
заты гликоген және несеп түзілу - жануарларға укеайтын болса, ал козгалмай, 
бекініп тірш ілік ету, қоректік заттарды сорып сіңіру, үздіксіз өм ір бойы бойлап 
өсу, клетка кабырғасы тұрғысынан өсімдіктерге ұқсас келеді. Өсімдіктерден 
басты айы рмаш ылыктары пластидтері, хлорифилі болмайды. Бұлар дайын 
органикалы к заттармен коректенуге бейімделген гетеротрофты өсімдіктер. 
Саңыраукұлақтардын басым көпшілігі күрлыкта 
тез өсіп көбейетіндіктен
табигатта кең тараган организм. Саңыраукұлактар ферменттерге бай келеді. 
Саңыpayқұлактардың клетка кабықшасының 80-90% белокпен байланыскан 
полисахаридтер, липидтер жэне полифосфаттардан (меланин) түрады. 
Тек 
оомицеттердің кабыкшасы целлюлозадан тұрады. Ц итоплазма сы ртында жұка 
40%
липид, 30%
акуыздан түратын плазмалеммамен қоршалған. Онда 
организмге кажетті заттарды өткізетін ферменттер болады. Ц итоплазма 
коймалж ың сүйыктык, онда клетка органоидтары орналасады.
Саңыраукүлақтардың денесі — мицелий. Ол матаскан гифалардан - 
жіңішке 
жіпш елерден 
түрады. 
М ицелийдің 
қүрылысына 
байланысты 
саңыраукұлақтар 
2 топка бөлінеді. Төменгі сатыдагы саңырауқүлақтардың 
клеткасыз, денесі жалаңаш немесе кабыкшалы цитоплазмадан түрады ( 
мицелийі көп адролы), ал жогары сатьщагы саңыраукұлактардың мицелийі 
көпклеткалы, көлденең перделерге бөлінген бунакты болып келеді.
М ицелийдің көмегімен саны pay қүлактар төсеміктен 
қоректік заттар 
жэне су алады. Тарамдалған гифалары матасып жалган үлп а - плектенхиманы 
тузеді, ал одан өз кезегінде саңыраукүлактың жемісті денелері пайда болады. 
Ішкі гифалардың кабықш алары болмайды, олар қоймалжын ортаның қызметін 
атқарады. Кейбір саңы раукұлақтарда ризоморфалар пайда болады. Ризоморфа
- үзын ж уан ж іпш елер, олардың аткаратын кызметі: кұрамында еріген қоректік 
заттары бар суды 
мицелийден субстрат бетіндегі саны pay күлак денесіне
20


тасымалдау. 
„ 
жагдай туған сәтте гифалар
Көптеген саңыраукүлактар і колаиСЫ 
анад Ы. С клероцийдің сырткьі 
тығыздалып, қатып - склероцийге айиалып к ^ ыкшамен капталған. Мүіндай 
клеткалары қор заттарына бай калын к’ |леді_
склероций кастауыш с an ы pay 
кұлактар ы н 
да т 
ж әне 
жынысты 
ж олм ен
С аңы раукрактар 
вегетативті, 
жыныссыз 
көбейеді. 
мицелийдін көмегімен немесе
Вегетативті көбею саңыраукұлак P 
асады. Оидиялар 
- мицелии 
оидий жэне хламидоспоралар аркылы жүз 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   14   15   16   17   18   19   20   21   ...   87




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет