Криптография негіздері және ақпаратты қорғау



бет23/30
Дата22.08.2020
өлшемі247,71 Kb.
#76423
1   ...   19   20   21   22   23   24   25   26   ...   30
Байланысты:
криптография
Документ
Криптография – бұл заңсыз қолданушылардан қорғау үшін ақпараттарды өндейтін ғылым.

Криптоанализ – бұл шрифтарды шешу және тәжірибеде оны қолдану әдістері туралы ғылым.

Криптографиалық терминдарда шығыс жолдауы ашық мәтінмен аталады. Шифрлеу дегеніміз шығыс мәтінің мазмұнын басқалардан жасыру үшін өзгертуді айтады. Шифромәтін деп шифрленген хабарды айтады. Шифрмәтіннен ашық мәтінді шығару процесін шифрден алып шығу /дешифровка/ дейміз. Көбінесе шифрлау және шифрдан алып тастау процесінде кілт қолданылады, осы кілтті білген адам ғана шифрден мәтінді алып шығарады.

Шифрлау алгоритм негіздері

Криптоалгоритмге қарасты бірнеше классификация схемалары пайдаланады.сондықтан қолданылатын алгоритм бірнеше схемалардан «өтеді».

Барлық криптоалгоритм дардың классификациялар схемасының негіздері мыналар:


  • Қүпиятізім. /Тайнопись/Жіберуші және қабылдаушы хабарламаны өздері ғана өңдей алады. Басқа адамдарға шифрлау алгоритмі белгісіз.

  • Криптография кілтімен. Барлық сыртқы адамдарға алгоритм белгілі, бірақ ол «кілтке» байланысты,ол кілт тек жіберушімен қабылдаушыда ғана бар.

  • Симметриялық криптоалгоритмдар.Хабарламаны шифрлау және шифрдан алып шығару үшінкілт қолданады.

  • Асимметриялық криптоалгоритмдар. Хабарламаны шифрлау үшін «ашық» кілтті қолданады, оны барлығына белгілі, ал шифрдан алып шығу үшін «жабық» кілтті қолданады, ол тек қабылдаушыда ған болады.

Кез келген криптоалгоритм кілтімен біз құпиятізімге айналдыруымызға болады. Ол үшін бағдарламадағы қолданып жүрген кодты өзгерту керек. Қайта ашу мүмкін емес.
Алгоритмдар деректерге байланысты бөлінеді:

  • Орын алмастыру/Перестановочные/. Ақпараттар жиыны /байттар,биттар, және т.б./ өзгермейды, бірақ олардың қатар тәртібі өзгереді, сондықтан басқаларға ақпаратты қолдану мүмкін емес.

  • ауыстыруды тексеру /Подстановочные/. Ақпараттар жиыны өздері өзгереді криптоалгоритм заңы боынша. Көбінесе бастапқы алгоритмдер осы топқа жатады.

ЕСКЕРТУ: Кез келген қайта құру криптографиялар ақпараттың көлемін кеңейтпейді, тек оның түсінігін өзгертеді. Сондықтан, егер шифрлау бағдарламасы шығыс файлдың көлемін кеңейтсе, онда оның негізінде оптимальды емес, дерекілік криптоалгоритм жатуы мүмкін.

Криптоалгоритмдар ақпарат жиынының көлеміне байланысты бөлінеді:



  • Үздіксіз шифрлер /Потоковые шифры/. Кодтау өлшем бірлігі бір бит болады.Кодтау шешімі алғаш үздіксіз кіріске байланысты емес.Бүл схема ақпараттарды жіберу жүйесінде қолданады, яғни кейбір жағдайда ақпарттарды жіберу кезінде ықтиярлы уақытта басталуы және аяқталуы мүмкін не болмаса әлдеқалай тоқтап қалуы мүмкін. Көп қолданатын үздіксіз шифрлер – скремблерлар.

  • Блоктық шифрлер. Кодтау өлшем бірлігі бірнеше байттар тізбегі /қазіргі кезде 4-32/ жатады. Кодтау шешімі осы блоктың барлық негізгі байттар түрінең тұрады.Бұл схема файлдарды кодтау және ақпараттар пакетің жіберу кезінде қолданады.

Шифрлеу/ Шифрдең шешу әдісті шифр (cipher) деп атайды. Кейбір шифрлеу алгоритмдер шифрлау әдісі қүпия болғаның негіздейді. Бірақ қазіргі кезде оның тәжірибелік мағынасы жоқ. Барлық қазіргі уақытта алгоритмдерде шифрлеу және шифрден шешу үшін арнайы кілт қолданады.
Сонымен, кілт қолданатын алгоритмдер екі топқа бөлінеді:

  • симметриялық/алгоритмдар қүпия кілтімен/

  • асимметриялық. /алгоритмдер ашық кілтімен/.

Айырмашылығы, симметриялық алгоритм шифрлау және шифрды шешу үшін бір кілтті қолданады, ал асиметриялық алгоритм әр түрлі кілттерді қолданады және шифрді шешу кілті мен шифрлеу кілті сәйкес келмейді.



Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   19   20   21   22   23   24   25   26   ...   30




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет