Курстық ЖҰмыс пәні бойынша Мұнай өндірудің технологиясы мен техникасы Тақырыбы

Ерітіндіні қажетті концентрацияға дейін жеткізе отырып, қышқылды сұйылту ұңғымаларға Орнатылатын жылжымалы ыдыстарда жүргізіледі. Әдетте, бұл контейнерлер ішкі беттері қорғаныш қабатымен жабылған, көлемі 14 м мұнай жинауға арналған өндіріс орындарында қолданылатын өлшеуіштер болып табылады.

Ұңғыманы тұз қышқылымен өңдеу процесі, егер резервуардағы қысым төмен болса, тұз қышқылының ерітіндісін сорғымен немесе өз бетімен ағызу болып табылады. Бұл жағдайда жұмыс тәртібі келесідей. Ұңғыма құмнан, кірден, парафиннен, коррозиядан тазартылады. Ұңғыманың қабырғаларын цемент пен саз қабығынан және ашық кенжардағы коррозия өнімдерінен тазарту үшін «қышқыл ванна» қолданылады. Бұл жағдайда қышқыл ерітіндісі ұңғыманың түбіне беріледі және оны қабатқа итерместен сол жерде ұстайды. Бірнеше сағаттан кейін реакцияға түскен қышқыл реакция өнімдерімен бірге ұңғыманың құбыр кеңістігіне жуу сұйықтығын ( мұнай немесе су ) айдау арқылы кері жуу арқылы бетіне жуылады. Қышқыл ванна ластаушы материалдардың кейінгі өңдеу кезінде қабаттың кеуек кеңістігіне енуіне жол бермейді. Ұңғыманы өңдеу алдында оның аузында қажетті жабдық орнатылады және барлық құбырлар бір жарым есе жұмыс қысымына сығылады. Қышқыл ерітіндісін өздігінен ағызып құю жағдайында жабдықты нығыздамайды.Ұңғыманың аузын байлаумен қатар, тұз қышқылының дайындалған ерітіндісі жұмыс орнына жеткізіледі немесе оны ұңғыманың жанында дайындайды.

Қышқыл ерітіндісін қабатқа айдауға арналған жабдықтың орналасуы суретте көрсетілген. 3.1 Айналымды орнатуға болатын ұңғымаларда өңдеу процесі суретте көрсетілген 3.2 схема бойынша жүзеге асырылады. Біріншіден, ұңғыма мұнаймен толтырылады және айналым орнатылады ( I позиция ). Содан кейін тұз қышқылының дайындалған ерітіндісі құбырларға құйылады. Сақиналы кеңістік арқылы ұңғымадан шығарылған мұнай көлемі өлшеуіште өлшенеді. Ұңғымаға құйылған қышқылдың бірінші бөлігінің мөлшері құбырлар мен сақиналық кеңістікті құбырдың аяқ киімінен бастап қабаттың төбесіне дейін толтыратындай етіп есептеледі (II позиция ). Осыдан кейін ысырманы құбыр сыртындағы кеңістіктен шығару үшін жабады және қысыммен дайындалған қышқыл ерітіндісінің қалдықтары ұңғымаға айдалады. Бұл жағдайда қышқыл қабатқа түседі (III позиция). Құбырларда және ұңғыманың төменгі бөлігінде қалған қышқыл да қабатқа сумен немесе мұнаймен басылады (IY позициясы ) [4].

1 – мұнайға арналған сыйымдылық; 2 – тұз қышқылы ерітіндісіне арналған сыйымдылық; 3 – сорғы қондырғысы; 4 – ұңғыма).

Тұз қышқылын өңдеу технологиясы бірдей емес және резервуардың физикалық қасиеттеріне, оның қуатына және басқа жағдайларға байланысты өзгеруі мүмкін. Қарапайым жағдайда өңдеу процесі жоғарыда сипатталғандай қышқылды резервуарға сорғымен немесе ауырлық күшімен әдеттегі айдауға дейін азаяды. Егер бір қуатты қабат болса, сатылы өңдеуді қолдану ұсынылады.

Нашар өткізгіш жыныстарды өңдеген кезде көбінесе қышқылдың едәуір мөлшерін бірден қабатқа айдау мүмкін емес. Бұл жағдайда екі сатылы емдеу жақсы нәтиже береді. Бірінші кезеңде 2 – 3 м қышқыл ерітіндісі қабатқа айдалады және ұңғыманы бірнеше сағат бойы қысыммен ұстайды. Жабық ұңғымадағы қысым төмендегеннен кейін қышқылдың екінші бөлігі 5 – 7 м мөлшерінде сорылады [6].

3.2 – сурет – Ұңғымаларды қышқылмен өңдеу схемасы

2003 – 2008 жылдар кезеңінде «Schlumberger» мердігерлік ұйымы икемді құбырларды пайдалана отырып, тұз – қышқыл өңдеу (СҚО) жүргізді. Барлық жұмыстар әр ұңғыманың сипаттамаларын ескере отырып жасалған жеке бағдарламаларға сәйкес жүргізілді. Қышқылдың жалпы көлемі, жұмсақ өңдеу және максималды айдау шығыны 129 ұңғыма үшін мұқият есептелді

әрбір ұңғыманың кезеңдерінің санына, жұмыс істейтін аймақтардың ұзындығына, гидравликалық жарылыстың рұқсат етілген қысымына және басқа жағдайларға байланысты.

ТҚӨ – дің Теңіз кен орнында өткізу нәтижелерін қарастырайық (кесте – 3.5.1, сурет – 3.3).