Л. М. Түгелбаева Р. Ғ. Рысқалиева Р. К. Ашкеева
Фосфор жəне оның қосылыстары
жүктеу/скачать 0,62 Mb.
|
Химия элемент китап
- Бұл бет үшін навигация:
- Фосфордың аллотропиялық түр өзгерісінің сипаттамасы мен қасиеттері
- Ақ фосфор Қызыл фосфор Қара фосфор
Фосфор жəне оның қосылыстарыТабиғатта таралуы. Фосфор көп тараған элементтер қата- рына жатады, алайда ол тек қосылыстар түрінде кездеседі. Жер қыртысындағы фосфордың массалық үлесі 0,08 %-ды құрайды. Негізгі минералдары: фосфорит Са3(РО4)2 жəне апатит Са5(РО4)3Х, мұндағы Х = F (Cl сирегірек немесе OH). Қасиеті. Фосфордың бірнеше аллотропиялық түрі бар, олар қасиеттері бойынша ерекшеленеді. кесте Фосфордың аллотропиялық түр өзгерісінің сипаттамасы мен қасиеттері
Фосфор азотпен салыстырғанда белсендірек. Фосфордың хи- миялық белсенділігі оның қандай аллотропиялық түр өзгерісінде болатынына байланысты. Мысалы, ақ фосфор қара фосфорға қарағанда белсендірек болып келеді. Ақ фосфорды химиялық реакция теңдеулерінде оның молекуласының құрамына сайкелетін Р4-пен белгілейді. Қызыл жəне қара фосфор модификацияларын Р таңбасы арқылы жазады. Егер модификациясы белгісіз немесе кез келгені болса, ол жағдайда да осы таңба қолданылады. Бейметалдармен əрекеттесуі. Фосфор көптеген бейметал- дармен – оттекпен, күкіртпен, галогендермен əрекеттеседі. Фос- фордың артық мөлшері немесе жетіспеушілігіне байланысты фосфордың (III) немесе (V) қосылыстары түзіледі, мысалы: P4 + 5O2 (артық мөлшері) = P4O10 немесе (4P + 5O2 = 2P2O5) P4 + 3O2 (жеткіліксіз) = P4O6 немесе (4P + 3O2 = 2P2O3) 2P + 5Cl2 (артық мөлшері) = 2PCl5 2P + 3Cl2 (жеткіліксіз) = 2PCl3 Сутекпен фосфор əрекеттеспейді. Металдармен əрекеттесуі. Фосфорды металдармен қыз- дырғанда фосфидтер түзіледі: 2Р + 3Са = Са3Р2 Кейбір металдардың фосфидтері сумен əрекеттесіп, газ тəрізді фосфин РН3 түзеді: Mg3P2 + 6H2O = 3Mg(OH)2 + PH3 Сілтілермен əрекеттесуі. Сілті ерітіндісінде ақ фосфорды қыздырғанда ол диспропорцияланады: P4 + 3NaOH + 3H2O = PH3 + 3NaH2PO2 жүктеу/скачать 0,62 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|