Л. М. Түгелбаева Р. Ғ. Рысқалиева Р. К. Ашкеева
жүктеу/скачать 0,62 Mb.
|
Химия элемент китап
| Бақылау сұрақтары, есептер мен жаттығулар
Галогендер атомының құрылысы тұрғысынан фтор, хлор, бром, йодтың валентті күйін сипаттаңыздар. Галогендердің ішінде фтордың тотықтырғыштық белсенділігі жоғары екені белгілі. Неліктен? 80 л Cl2 мен 120 л Н2 (қалыпты жағдайда) əрекеттескенде қанша литр хлорсутек бөлінеді? 3 л 20 %-ды тұз қышқылы ерітіндісінде қанша хлорсутек еріді? Йод пен сутектің қайтымды реакциясын жазыңыздар жəне тепе-теңдіктің реакцияның өнімі түзілу жағына ығысу жағдайын көрсетіңіздер. Барлық мүмкін əдістермен магний хлоридін алу реакциясы теңдеулерін жазыңызар. Төмендегі реакциялар үшін тотықтырғыш пен тотықсыздандырғышты көрсетіп, коэффициенттерін қойыңыз: K2Cr2O7 + HCl→CrCl3 + KCl + Cl2 + H2O; KI + KIO3 + HCl → KCl + I2 + H2O. Галогендердің сумен жəне сілті ерітінділерімен əрекеттесу реакцияла- рының теңдеулерін жазыңыздар. Төмендегі айналымдарды жүзеге асыруға мүмкіндік беретін реакция- ларды жазыңыздар жəне Х жəне Y заттарын атаңыздар: а) КС1О3→X→AgCl; ə) HCl→Y→NaClO. 280 л сутек пен 280 л хлордан қалыпты жағдайда 32 %-ды хлорсутек қышқылының (тығыздығы – 1,16 г/мл) қандай көлемін алуға болатынын есептеңіздер. Əртүрлі қосылыстарда галоген атомдарының тотығу дəрежелері мен валенттіліктері қандай болады? Белгілі хлор оксидтерінің формулаларын жəне осы оксидтерге сай келе- тін қышқылдардың формулаларын жазыңыздар. Бұл қосылыстарды атаңыздар. Медицинада қолданылатын йодты тұндырма спирттегі кристалдық йод- тың 5 %-ды ерітіндісі. Тығыздығы 0,8 г/мл болатын 250 г ерітінді дайын- дау үшін спирттің қандай көлемін алу қажет? Хлордың сумен əрекеттесуі тотығу-тотықсыздану реакциясының қай ти- піне жатады? Реакция теңдеуін жазыңыздар. Галогенид иондар қандай тотықтырғыштық немесе тотықсыздандыр- ғыштық қасиет көрсетеді? Мысалдар келтіріңіздер. Адам ағзасындағы тұз қышқылының физиологиялық рөлі қандай? Элементтердің жалпы сипаттамасы. Периодтық жүйенің VI тобының негізгі топшасының р-элементтеріне оттек О, күкірт S, селен Se, теллур Те жəне полоний Ро кіреді. Бұл топ элементте- рінің жалпы атауы – халькогендер. VI А топшасы элементтерінің электронды конфигурациясы – ns2np4. Сыртқы энергетикалық деңгейдегі екі жұптаспаған электронның болуы қозбаған күйінде валенттігі 2-ге тең болатынын көрсетеді. Сыртқы деңгейлердің құрылысын салыстыру арқылы S, Se, Те жəне Ро-де оттектен өзгеше d-деңгейшесінде бос орбитальдар бар екенін көрсетеді. Оттектің сыртқы электрондық қабатында бос орбитальдардың болмауы оған жұптаспаған электрондар санын көбейтуіне мүмкін- дік бермейді, сондықтан оттек тұрақты 2 валенттік көрсетеді. Топшаның қалған басқа элементтерінің сыртқы энергетикалық деңгейінде d-деңгейшесінде бос орбитальдары бар, оған қозған күйінде осы деңгейдің s- жəне р-электрондары ауыса алады. Осылай төртке жəне алтыға тең болатын валенттік мəндері түсін- діріледі. VI А топшасы элементтерінің кейбір қасиеттері 6-кестеде кел- тірілген. кесте жүктеу/скачать 0,62 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|