Лабораториялық ЖҰмыс №3. «Достық» қолданушы интерфейсін құру
жүктеу/скачать 2,43 Mb.
|
интерфейс пр мет
| Жұмыстың орындалу реті
Ұсақ фирмалар үшін құрылушы қосымша и нтерфейсін жасай отырып Қолданушы жасамаларды жүргізу мысалын қарастырайық (зертханалық жұмыс №1). Бағдарламалық қамтамасызщ ету анықтамалар болуын меңзейді. 1) фирманың клиенттері тізімімен, нақты айтқанда Қолданушы – қарастырылып отырған мысалда бұл қызмет көрсетуші персонал өкілі – оған өзгертулер енгізе алады және жаңа клиенттермен толықтыруды жүргізе алады. 2) тауарлар тізімімен, яғни фирмада таралатын тауарлар тізімімен жұмыс жасау. Қолданушы оған өзгертулер енгізе алмайды. Одан басқа, ббезендірілге, яғни дайын тапсырыстар – тапсырыстар журналы құрылады. Айталық, мұндай тізім, белгілі бір период үшін жасақталған тапсырыстардан, мысалы айға жасалған тапсырыстардан тұрады. Келесі ай үшін жаңа журнал құрылады. Қолданушы бар тапсырыстарға өзгерістер енгізе алады, сонымен қатар жаңа тапсырыстарды безендіреді. Негізгі экрандық формалар №1 зертханалық жұмысты орындау нәтижесінен белгілі: - тапсырыстар журналы; - ағымдағы тапсырыстар; - клиенттер тізімі; - клиент картасы; - тауарлар тізімі; - тауарлар картасы. Қолданушының жұмысы мұнда олардың біріншісінен басталады. Бұл форма негізі келесі операцияларды орындауды қамтамасызщ етеді: - жаңа тапсырыс құру; - тапсырыстарды іздеу атрибутын беру; - іздеудің ағымдағы атрибуттары бойынша тапсырысты табу; - редакторлар үшін ағымдағы тапсырысты ашу; - клдиенттер тізімін ашып қарау; - тауарлар тізімін ашып қарау. Осы операциялардың барлығын Қолданушы басты мәзір бөлімдерінде жиналған командалар көмегімен орындай алады. Жаңа тапсырысты құрумен байланысты операциялардың біріншілерінің бірі мысалы ретінде орындап шығайық, уақытты есептеу GOMS қағидасы бойынша жүргізіледі. Командаларды пайдаланған кезде, бұл операция негізінен келесі әрекеттерге құрылады: 1) қолды тышқанға жылжыту, В; 2) Мәзір бөлімінде Әрекет Д көрсету П; 3) тышқан клавиатурасы тетігін басу, М; 4) Құру командасын басып нұүсқау, П; 5) тышқан клавиатурасын басу. Қағида 0 ережелеріне сүйене отырып ментальды операторларды Д орналастырып, операторлардың келесі реттілігіне ие боламыз В Д П Д М Д П Д М 1 қағидаға сүйене отырып күтілетін Д операторларын өшіру қажет В Д П М Д П М Қалған қағидалар бұл мысалда пайдаланылмайды. Операторлардың сәйкес мәндерін енгізе отырып жалпы уақытты анықтаймыз 0,4+1,2+1,1+0,1+1,2+1,1+0,1=5,2 с. Әрине, ол уақыт үлкен. Командаларды орындаудың басқа да нұсқаларын қарастыруымыз қажет. Мысалы, «ыстық» клавиатураларды пайдалану арқылы, немесе командалық тетіктерді басу арқылы. Сол нұсқұаларды бағалауды жүргізейік. Командалық тетіктерді пайдаланған кезде, жаңа тапсырысты құру бойынша операциялар келесі әрекеттерге құрылады: 1) қолды тышқанға жылжыту, В; 2) командалық тетікті Құру П көрсету; 3) тышқан клавиатуарсын басу, М. Д операторларын орналастыруда мұнда да қағидалар 0 және 1 пайдаланылады. Нәтижелік реттілік келесідей түрге ие: В Д П М Операцияны орындауға жұмсалған жалпы уақыт келесіні құрайды. 0,4+1,2+1,1+0,1=2,8 с. Бұл алдыңғы нұсқамен салыстырғанда шамамен 2 есе жылдам. Ыстық клавиатуарларды пайдаланғанда, мысалы дәстүрлі түрде жаңа объектіні құру үшін келесі Ctrl+N клавиатура тетігін басу қажет, ал операция келесі реттілоіктен тұрады: 1) қолды клавиатураға жылжыту В; 2) Ctrl клавиатура тетігін басу, В; 3) N клавиатура тетігін басу, К. 0 қағидасына сәйкес келесі операторлар реттілігіне ие боламыз: В Д К Д К Бұл жағдайда қағида 1 пайдаланылмайды, бірақ оның орнына 2 қағида пайдаланылады, және оған сәйкес когнитивті бірліктер ішіндегі Д операторлары өшіріледі, және Ctrl+N клавиатуралары комбинациясы сол болып табылады. Нәтижеде алатын реттілік төменде келтірілген. В Д К К Ол келесі уақытқа сәйкес келеді. 0,4+1,2+2×0,28=2,16 с. Соңғы нұсқа ең жылдамы болып табылады. Қолданушылардың қарастырылып отырған категориясы оқу үшін төмен мотивацияға ие, ол Қолданушылар клавиатураларджың қажетті комбинациясын білмеуі және олар оны білуге де және есте сақтап қалуға да ұмтылмайды дегенді білдіреді. Сондықтан интерфейсчті мүмкіндігінше командаларды орындаудың екі нұсқасын да қарастыру қажет. Ағымдағы тапсырысты ашумен байланысты басқа операцияны қарастырып көрелік. Әрине, ол алдыңғы операцияларға өте ұқсас, бірақ аргумент берілуін қажет етеді – ағымдағы деп саналатын тапсырыстар журналына жазуды жүргіземіз. Журнал бойынша жылжу үшін клавиатураларды Home, , ¯, End немесе дәстүрлі командаларды (командалық тетіктерді) мәліметтер базасы бойынша навигацияны пайдаланамыз: - бірінші жазбаға өту; - алдыңғы жазбаға өту; - келесі жазбаға ауысу; - соңғы жазбаға өту. Екі нұсқаны да қарастырамыз. Клавиатура клавишаларын пайдалану арқылы келесіге ие боламыз: 1) қолды клавиатураға апару, В; 2) Home клавиатурасын басу, К; 3) клавиатураларды п рет басу ¯,К. Нәтижесінде келесі реттілікке ие боламыз: В Д К Д К Д К Д К… Клавиатураларды басу бірыңғай когнитивті бірлікті құрамайды, ал Д операторын ажыратуға болмайды. Әрбір басудан кейін Қолданушы келесідей шешім қабылдайды, ол клавиатураны қайта басу қажет пе жоқ па деген сияқты. Уақытты есептеу келесідей құрайды: 0,4+1,2+0,28+n×(1,2+0,28)=1,88+n×1,68 с. Навигациялар командалық тетіктерін пайдаланғанда келесіге ие боламыз: 1) қолды тышқанға апару, В; 2) Бірінші жазбаға өту тетігін басамыз, М; 3) тетікті п рет басамыз, және келесі жазбаға өту тетігін басамыз, М. Нәтижеде алатын реттілік келесідей құрайды: В Д П М Д П М Д М Д М… Уақытты есептеу 0,4+1,2+1,1+0,1+1,2+1,1+0,1+(n-1)×(1,2+0,1)=5,2+(n-1)×1,3 с Журналдағы қажетті жазбаның орналасуына байланысты (п мәніне) белгілі бір нұсқа қажетті болып саналады. Қолданушы үшін әрине тікелей манипуляциялау техникасын пайдалана отырып, яғни скорлинг – айналдыру техникасын пайдаланып жұмыс істеу нұсқасу тиімді. Бұл жағдайда Қолданушы қандай қадамдарды орындайтынын көреміз: 1) қолды тышқанға апару, В; 2) айналдыру облысына нұсқау, П; 3) тышқан клавиатурасын басу, М; 4) скорлингті айналдыру, С; 5) тізімдегі қажетті жазбаға нұсқау, П; 6) тышқан клавиатурасын басу, М. Мұнда кейбір түсініктерді беру қажет. Қадамды орындау кезінде (3) тышқан клавиатурасын басу және басып ұстап тұру қажет. М операторына орнатылатын уақыт клавиатураны басу және сонымен қатар жіберукді қарастырады, сондықтан қадам (3) 00,05 секунд үшін нақты орындалады. Бірақ қадамды (4) орындаған соң, тышқан клавиатурасын жіберу үшін қажетті уақытты есепке алу қажет, және ол 0,05 сек (М/2) құрайды. Доғарыда келтірілген тышқан клавиатурасын басу және басып ұстап тұру бір операцияға біріктіріледі. Бұлай етіп біріктіру қағида 1 сүйене отырып мүмкін болады. (М/2) және (М/2) Д операторлары қойылмайды. Скорлингті жылжыту үшін жұмсалатын уақытты тек экспериментальды түрде анықтауға болады. Және оны шамамен 3 секундқа тең уақытты алады деп санауға болады. Осы тәрізді қорытындыларды басқа операцияларға қатысты да орындауға болады. Тапсырыстар журналының экрандық формасы көрінісі 1 суретте көрсетілген. Сурет 1 – Тапрсырыстар журналының экрандық формасы. Берілген формада интерфейс элементтеріне өнімділікті бағалау қөалай жүргізілетіндігін қарастырайық мысал ретінде біз анықтамалар мәліметтері бойынша іздеу операцияылары үшін ұсынылған таратуды аламыз. Анықтамиалардың екі нұсқасы берілген болсын: клиенттер және тауарлар. Және мұнда атрибуттарды тапсырыс ету үшін іздеу барысында сол анықтамалар формаларына өтуді орындау ұсынылады. Форманың бастапқы прототипінде өту командалық тетік Просмотреть басу арқылы жүзеге асырылады немесе Найти тетігі пайдаланылуы мүмкін. Екі аныұтаманың бірін таңдау ықтималдылығы бірдей ыфқтималдылықта деп санаймыз; Просмотреть тетігін басу ықтималдылығын біз 30% (p=0,3) декп бағалаймыз. Ал Найти тетігі— 70% (p=0,7) болсын. Әртүрлі нұсқалардың ықтималдылығы келесідей құрайды: - клиентті келесі Просмотреть тетігі бойынша табу — 0,5×0,3=0,15; - Просмотреть тетігін басу арқылы тауарды таңдау — 0,5×0,3=0,15; - Найти тетігі бойынша клиентт і таңдау — 0,5×0,7=0,35; - Найти тетігі бойынша тауарды таңдау— 0,5×0,7=0,35. Қарастырылып отырған интерфейс фрагментінің ақпараттық мазмұны қандай Теориялық тұрғыда, егер Қолданушы іздеу функциясын орындау қажет деп шешсе, оған минимальды түрде екі анықтаманың қайсы бірін пайдаланған өзіне тиімді екендігін анықтауы қажет. Соған сәйкес, осы міндетті шешу үшін қажетті ақпараттардың минимальды саны қанша болатынын да болжауы қажет. Ақпараттық өнімділік. Ақпараттық өнімділікті жоғарылатуға болады, бірақ ол үшін екі команданы да біріктіру қажеттігі немесе сәйкес экрандық формаға Қолданушымен өзіне қажетті анықтаманы таңдауында тікелей ауысуды жүзеге асыру тиімді екендігі қарастырылады. Символдық тиімділікті бағалауды тек интерфейстің символдық ақпараттарды енгізуді жүзеге асыратын элементтері үшін жүргізуге болады. бұл сандық талдау әдісі ешқандай күрделіліктер туғызбайды. жүктеу/скачать 2,43 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|