8. Фонема мен графема арасындағы ұқсастықтар мен айырмашылықтарды салыстыру кестесі арқылы көрсетіңіз:
Анықтама
Айырмашылықтары
Ұқсастықтары
Фонема - бұл жай ғана дыбыс. Лингвистер оны «тілдің дыбыстық жүйесіндегі ең кіші контрастты бірлік» деп нақты анықтайды. Фонемалардың мағынасы жоқ, бірақ олар басқа фонемалармен қосылып морфемалар (тілдегі ең кіші грамматикалық бірлік) мен сөздер сияқты үлкен мағыналы бірліктерді құрайды. Фонеманың өзгеруі фонеманың өзгеруі ретінде басқа мағына білдіруі мүмкін. Мысалы, «бала» сөзі фонетикалық түрде /bɔɪ /түрінде жазылады, ал егер сіз /b /фонемасын /t /-ге өзгертсеңіз, ол «ойыншық» сөзін білдіреді (фонематикалық транскрипция /tɔɪ /) мүлде басқа нәрсені білдіреді. Дыбыстық жүйеде фонемалардың маңызы осылайша белгіленеді. Әр тілде фонемалардың белгіленген саны бар, ал ағылшын тілінде шамамен 44 фонема бар, олар көптеген емле баламаларымен ұсынылуы мүмкін. Жазбаша форматта фонемалар әдетте “/” арасында жазылады: мысалы/p/,/b/,/t/,/d/, т.б. әлем тілдерінде кездесетін фонемалар.
• Фонема – тілдің ең кіші дыбыстық бірлігі, ал графема – жазбаша тілдегі ең кіші негізгі бірлік. • Фонемалар дыбыстарды білдіреді, ал графемаларға алфавиттік әріптер, таңбалар, сандық цифрлар және т.б. • Фонеманың өзгеруі кейде сөздің мағынасына әсер етуі мүмкін, ал графеманың өзгеруі әрқашан мағынаны өзгертеді. • Фонемалардың өзіндік ерекшеліктері бар. • Графемалар әрқашан бірдей фонемаларды көрсетпейді. Кейде бір графема екі фонеманы немесе екі графеманы бірге көрсете алады (диграф) тек бір фонеманы білдіруі мүмкін. • Фонемалар көрінбейді, бірақ графемалар көп жағдайда көрінеді. Олардың негізгі айырмашылығы дыбыстарды білдіретін фонемалар мен жазбаша әріптерді, сандарды немесе таңбаларды білдіретін графемалар.
•Екеуі де бірлік.
•Жазбаша түрде қолданылады.
•Әртүрлі мағына береді.
Графема - бұл жазбаша тілдегі ең кіші контрастты дыбыс бірлігі (сөйлеу тілі) фонемасына тең келетін ең кіші іргелі бірлік. Графемалар әлемдегі кез келген жазу жүйесінің әріптерін немесе белгілерін білдіреді. Графемалардың мағынасы болуы мүмкін немесе болмауы мүмкін. Графема алфавиттің бір әрпін білдіреді, бірақ кейде екі немесе үш алфавитті бір графема деп санауға болады; олар сәйкесінше диграф және триграф деп аталады. Мысалы, «кеме» сөзі төрт әріптен және үш фонемадан /ʃɪp /тұрады, бірақ тек үш графемадан тұрады, себебі 'sh' диграф ретінде қарастырылады. Екінші жағынан, бір графема бірнеше фонеманы көрсете алады. Мысалы, 'tux' екі графемадан және үш фонемадан тұрады, / tʌks /. Осылайша графемалар фонемалар мен алфавиттік әріптердің бірдей санын білдірмейді.
