Позитивті еркіндік: «Мен өз-өзіме қожай-ынмын» Позитивті еркіндік - бұл адамның потенциалының (шамасының) жеткілікті болуы және өз мүмкіндіктерін жүзеге асыру үшін қордың (ресурстардың) болуы. Қоғамда азаматтардың мемлекетті басқаруға қатысу-ында көрініс береді Либерализмнің басты идеясы ретінде жарияланады Негативті еркіндік сыртқы шектеулерден және басқа адамдардың мәжбүрлеуінен азат болу Негативті еркіндік: «Мен ешкімге құл емеспін»
Ж.Ж. Руссо адам еркіндігінің тарихта дамуы туралы
Адам еркіндігінің тарихта дамуы табиғи еркіндіктен басталады, азаматтық еркіндікке дейін жетеді, ары қарай моральдық еркіндікке айналады
«Табиғи еркіндіктің» шегі индивидтің тек қана өз жеке басының күшіне байланысты
«Азаматтық еркіндік» бұл қоғамдық келісім-шартқа сәйкес бір адамның өз бостандықтарының бір бөлігінен бас тартуы, өйткені ол қоғамның басқа мүшелеріне қамқорлығын білдіреді
«Моральдық еркіндік» - еркіндік дамуын-дағы жоғарғы деңгейі. Осы деңгейде адам «өз-өзіне қожайын» болып шығады, өйткені ол «өз-өзіне жазып қойған заңдарды жетекшілікке алады».
Жан-Жак Руссо (1712-1778)
Еркіндіктің адамзат тарихында прогрессі
Гегель: «адамзат тарихы іс әрекеттегі еркіндіктің ары қарай кобеюінің дамуын бізге көрсетіп тұр: «Шығыс бір адамның ғана (патшаның) - деспоттың –бостандығын білген және біледі Грек және римдік дүниесінде тек қана кейбіреулер - құлдыққа түспегендер – бостандыққа ие болған Ортағасырлық пен Жаңа замандағы германдық дүниесінде - енді «барлығы бостандыққа ие» Георг Вильгельм Фридрих Гегель (1770-1831) «Тарих философиясы»
