Синдромдар: Негізгі және

Эпилептикалық 
Синдромдар: Негізгі және 
Кіші Ұстамалардың 
Жіктелуі және Емдеу
Эпилепсия - бұл мидың қалыпты қызметін бұзатын, қайталанатын 
ұстамалар тудыратын неврологиялық бұзылыс. Эпилептикалық 
ұстамалардың әртүрлі түрлері бар, олардың әрқайсысының белгілері, 
себептері және емі өзгеше. Бұл презентацияда біз эпилепсиялық 
ұстамалардың негізгі және кіші түрлерін, сондай-ақ олардың 
этиологиясын, патогенезін, жіктелуін, клиникалық көрінісін, 
диагностикасын және емін қарастырамыз.
by Dilnazkaa Muhktar

Эпилептикалық Ұстамалардың Түрлері: Негізгі 
және Кіші
Эпилептикалық ұстамалардың екі негізгі түрі бар: негізгі және кіші. Бұл екі түр мидағы электрлік белсенділіктің бұзылуына 
байланысты, бірақ олардың симптомдары мен клиникалық көріністері әр түрлі.
Негізгі Ұстамалар
Негізгі ұстамалар, немесе тоникалық-клоникалық 
ұстамалар, мидағы кең ауқымды электрлік белсенділіктің 
бұзылуына байланысты. Олар қатты бұлшықеттердің 
жиырылуымен, денесінің қатты сілкінуімен және есінің 
жоғалуымен сипатталады.
Кіші Ұстамалар
Кіші ұстамалар, немесе абсанс ұстамалар, мидағы шектеулі 
аймақтағы электрлік белсенділіктің бұзылуына 
байланысты. Олар қысқа мерзімді есінің жоғалуымен, 
көздің қимылсыздығымен және ұсақ бұлшықеттердің 
дірілдеуімен сипатталады.

Негізгі Эпилептикалық Ұстамалардың 
Этиологиясы
Негізгі эпилептикалық ұстамалардың пайда болуына әртүрлі факторлар әсер етеді. Бұл факторлардың кейбіреулері 
генетикалық, ал кейбіреулері қоршаған орта факторлары болуы мүмкін.
Генетикалық Факторлар
Эпилепсияның кейбір түрлері отбасылық тарихымен 
байланысты. Генетикалық бейімділік ұстамалардың 
дамуына ықпал етуі мүмкін.
Жарақаттар
Бас жарақаты, мидың хирургиялық араласуы немесе 
инсульт эпилепсияға әкелуі мүмкін. Мидағы жарақаттар 
электрлік белсенділіктің бұзылуына әкелуі мүмкін.
Инфекциялар
Энцефалит, менингит және басқа инфекциялар мидың 
қабынуына және ұстамалардың дамуына әкелуі мүмкін.
Ісіктер
Мидағы ісіктер электрлік белсенділіктің бұзылуына 
әкелуі мүмкін, бұл ұстамалардың пайда болуына себеп 
болуы мүмкін.

Кіші Эпилептикалық 
Ұстамалардың 
Этиологиясы
Кіші эпилептикалық ұстамалар, немесе абсанс ұстамалар, мидағы 
электрлік белсенділіктің бұзылуына байланысты. Бұл бұзылыстардың 
себептері әр алуан болуы мүмкін, соның ішінде генетикалық факторлар, 
мидың жарақаттары және басқа да жағдайлар болуы мүмкін.
Генетикалық 
Факторлар
Кіші эпилептикалық 
ұстамалардың кейбір түрлері 
отбасылық тарихымен 
байланысты. Кейбір гендердің 
мутациясы ұстамалардың 
дамуына бейімділік жасайды.
Мидың Жарақаттары
Бас жарақаты, инсульт немесе 
хирургиялық араласу мидағы 
электрлік белсенділікті бұзып, 
кіші ұстамаларды тудыруы 
мүмкін.
Метаболизмдік 
Бұзылыстар
Қант диабеті, гипогликемия 
және басқа да метаболизмдік 
бұзылыстар эпилепсиялық 
ұстамалардың пайда болуына 
әкелуі мүмкін.
Басқа Жағдайлар
Аутизм спектрінің 
бұзылыстары, церебральды 
сал ауруы және басқа да 
неврологиялық бұзылыстар 
кіші эпилептикалық 
ұстамалардың дамуына ықпал 
етуі мүмкін.

Негізгі және Кіші Эпилептикалық Ұстамалардың 
Патогенезі
Эпилептикалық ұстамалар мидың электрлік белсенділігінің қалыпты қызметінің бұзылуы нәтижесінде пайда болады. Бұл 
бұзылыс мидағы нейрондардың аномальды белсенділігіне байланысты. Негізгі және кіші ұстамалардың патогенезін екі 
кезеңге бөлуге болады: гиперсілкініс және гипосілкініс.
1
Гиперсілкініс
Гиперсілкініс кезеңінде мидағы нейрондардың белсенділігі артып, электрлік разрядтар пайда болады.
2
Нейрондардың Деполяризациясы
Нейрондардың деполяризациясы - бұл нейрондардың электрлік потенциалының өзгеруі. 
Гиперсілкініс кезеңінде нейрондар деполяризацияланады, бұл олардың белсенділігінің артуына 
әкеледі.
3
Нейротрансмиттерлердің Босатылуы
Деполяризацияланған нейрондар нейротрансмиттерлерді босатады, бұл басқа 
нейрондарды белсендіруге әкеледі, соның нәтижесінде "бұрқасын тәрізді" электрлік 
белсенділіктің таралуы пайда болады.
4
Гипосілкініс
Гипосілкініс кезеңінде мидағы нейрондардың белсенділігі төмендейді.
5
Нейрондардың Гиперполяризациясы
Гиперполяризация - бұл нейрондардың электрлік потенциалының 
төмендеуі. Гипосілкініс кезеңінде нейрондар 
гиперполяризацияланады, бұл олардың белсенділігінің төмендеуіне 
әкеледі.
6
Ұстаманың Аяқталуы
Нейрондардың белсенділігі қалпына келгенде, ұстама 
аяқталады. Гиперсілкініс және гипосілкініс кезеңдерінің 
ұзақтығы ұстаманың түріне байланысты.

Негізгі және Кіші 
Эпилептикалық 
Ұстамалардың Жіктелуі
Эпилептикалық ұстамалардың көптеген түрлері бар, олардың 
әрқайсысы мидағы белсенділіктің ерекше бұзылуымен сипатталады. 
Ұстамалардың жіктелуі олардың клиникалық көріністеріне, электрлік 
белсенділігіне және басқа да сипаттамаларына байланысты.
Тоникалық-
клоникалық ұстамалар
Бұл ұстамалар мидағы кең 
ауқымды электрлік 
белсенділіктің бұзылуымен 
сипатталады және денесінің 
қатты сілкінуімен, есінің 
жоғалуымен, және еріксіз 
несеп шығарумен 
байланысты.
Абсанс ұстамалар
Бұл ұстамалар мидағы 
шектеулі аймақтағы электрлік 
белсенділіктің бұзылуымен 
сипатталады және көздің 
қимылсыздығымен, есінің 
қысқа мерзімді жоғалуымен, 
және ұсақ бұлшықеттердің 
дірілдеуімен байланысты.
Миоклоникалық 
ұстамалар
Бұл ұстамалар бір немесе 
бірнеше бұлшықет 
топтарының еріксіз 
жиырылуымен сипатталады, 
және жиі ұйқы кезінде пайда 
болады.
Атоникалық ұстамалар
Бұл ұстамалар 
бұлшықеттердің күрт 
әлсіреуімен сипатталады, бұл 
адамның құлап қалуына 
әкелуі мүмкін.

Негізгі және Кіші Эпилептикалық Ұстамалардың 
Клиникасы
Негізгі және кіші эпилептикалық ұстамалардың клиникалық көріністері әр түрлі. Негізгі ұстамалар денесінің қатты 
сілкінуімен, есінің жоғалуымен және еріксіз несеп шығарумен сипатталады. Кіші ұстамалар көздің қимылсыздығымен, есінің 
қысқа мерзімді жоғалуымен және ұсақ бұлшықеттердің дірілдеуімен байланысты.
Негізгі Ұстамалардың Клиникалық Көрінісі
Негізгі ұстамалар кезінде адам еріксіз түрде құлап қалуы 
мүмкін. Олар қатты бұлшықеттердің жиырылуымен, 
денесінің сілкінуімен, есінің жоғалуымен және тілдің 
тістелуімен сипатталады. Ұстамадан кейін адам шаршаған, 
шатасқан және бас ауруынан зардап шегуі мүмкін.
Кіші Ұстамалардың Клиникалық Көрінісі
Кіші ұстамалар қысқа мерзімді есінің жоғалуымен 
сипатталады. Адам көздің қимылсыздығымен, ұсақ 
бұлшықеттердің дірілдеуімен және ауыздың аздап 
ашылуымен байқалуы мүмкін. Ұстама кенеттен басталып, 
кенеттен аяқталады. Адам ұстама кезінде не болғанын есіне 
ала алмауы мүмкін.

Негізгі және Кіші Эпилептикалық Ұстамаларды 
Диагностикаалау
Эпилептикалық ұстамалардың себебін анықтау және дұрыс емдеу жоспарын жасау үшін диагностикалық әдістер 
қолданылады. Диагностика кезінде ауру тарихы, физикалық тексеру, энцефалограмма (ЭЭГ), магнитті-резонансты 
томография (МРТ) және басқа да тексерулер жүргізіледі.
1
1. Ауру Тарихы
Дәрігер науқастың эпилептикалық ұстамалардың 
жиілігі, ұзақтығы, түрі және триггерлері туралы 
сұрауға тиіс. Отбасылық тарихы да маңызды, өйткені 
эпилепсияның кейбір түрлері отбасылық 
бейімділікпен байланысты.
2
2. Физикалық Тексеру
Дәрігер науқастың жүйке жүйесінің жағдайын бағалау 
үшін физикалық тексеру жүргізеді. Бұл тексеру 
нейрологиялық симптомдарды анықтауға 
көмектеседі.
3
3. Энцефалограмма (ЭЭГ)
ЭЭГ мидағы электрлік белсенділікті жазып алады. Бұл 
тексеру эпилептикалық ұстамалар кезінде мидағы 
аномальды электрлік белсенділікті анықтауға 
көмектеседі.
4
4. Магнитті-резонансты Томография 
(МРТ)
МРТ мидың құрылымын егжей-тегжейлі бейнелейді. 
Бұл тексеру мидағы ісіктер, жарақаттар немесе басқа 
да патологияларды анықтауға көмектеседі.

Негізгі және Кіші Эпилептикалық Ұстамаларды 
Емдеу
Эпилептикалық ұстамаларды емдеу әдістері ұстаманың түріне, науқастың жасына және жалпы денсаулығына байланысты. 
Мақсаты - ұстамалардың жиілігін және ауырлығын азайту, сонымен қатар науқастың өмір сапасын жақсарту.
Негізгі Ұстамаларды Емдеу
Негізгі ұстамаларды емдеуде қолданылатын ең кең 
таралған әдіс - бұл антиконвульсантты дәрі-дәрмектерді 
қабылдау. Бұл дәрі-дәрмектер мидағы электрлік 
белсенділікті реттеп, ұстамалардың пайда болуын 
болдырмайды.
Кіші Ұстамаларды Емдеу
Кіші ұстамаларды емдеуде де антиконвульсантты дәрі-
дәрмектер қолданылады. Бұл дәрі-дәрмектер ұстамалардың 
жиілігін және ауырлығын азайтуға көмектеседі. Кейбір 
жағдайларда, егер дәрі-дәрмектер тиімді болмаса, 
хирургиялық араласу қажет болуы мүмкін.

Өзектілігі және Қорытынды
Эпилепсия - бұл көптеген адамдардың өміріне әсер ететін күрделі неврологиялық бұзылыс. Бұл презентацияда біз 
эпилептикалық ұстамалардың негізгі және кіші түрлерін, олардың себептерін, даму механизмдерін, жіктелуін, белгілерін, 
диагностикасын және емдеу әдістерін қарастырдық.
1
Түсіну
Эпилепсияны түсіну - бұл бұзылыстың себептері мен белгілері туралы білім алу.
2
Диагностика
Дұрыс диагностика - бұл тиімді емдеу жоспарын жасаудың маңызды 
бөлігі.
3
Емдеу
Тиімді емдеу - бұл ұстамалардың жиілігін және ауырлығын 
азайтуға көмектеседі.
4
Қолдау
Науқастарға және олардың отбасыларына қолдау көрсету 
эпилепсиямен күресуге көмектеседі.