Директивті және индикативті жоспарлау. Директивті жоспарлау оны орындайтын бөлім үшін міндетті болып саналады. Директивті жоспарлау нарықтық қатынаста балама түрінде бола отырьш, мемлекеттік басқару мен кәсіпкерлікте, мысалы, кәсіпорында ағымдағы жоспарлау үшін қолданылады. Индикативті жоспарлау макродеңгейде жиі қолданылады. Индикативті жоспарлаудың тапсырмасы орындалуы міндетті болмайды. Олар элеуметтік-экономикалық саясат бағамындағы мемлекеттік басқару органының әзірлеуі мен қалыптасуы нәтижесінде анықталынған елдің экономикасының даму бағыты мен көрсеткіштерін сипаттайды.
Индикативті жоспарлау елдің элеуметтік-экономикалык дамуының жалпы тұжырымдамасынан, элеуметтік-экономикалық дамуды болжаудан, мемлекеттік және аймақтық мақсатты бағдарламалардан және экономикалық реттегіштер жүйесінен түрады. Индикативті жоспарға міндетті тапсырмалардың шектелген саны ғана кіруі мүмкін. Индикативті жоспарлау директивті жоспардан айрықша ерекшеленеді және міндетті сипатта емес, ұсынылатын сипатта болады, сонымен қатар ол жанама реттеуге, экономикалық нормативтер мен жеңілдіктер жүйесін, табиғи көрсеткіштері емес кұндылық көрсеткіштерді пайдалануға негізделген. Кәсіпорын индикативті жоспарды келесідей нысандардың бірінде жүзеге асыруда қатыса алады: 1) республикалық немесе аймақтык мақсатты кешенді бағдарламаларда қатысу; 2) өнімді жеткізу, мемлекеттік қажеттілік үшін қызмет пен жүмыстардың орындалуы. Индикативті жоспарлау микродеңгейде де, оның ішінде болашақты жоспарлауды құруда және жасауда қолданылады. Мазмұны, мақсаты және міндеттеріне байланысты жоспарлаудың келесідей нысандарын саралауға болады.
Жоспарлау деңгейі бойынша жоспарларды саралау.Жоспарлы кезең (жоспарлау деңгейі) ұзактығы бойынша келесілерге бөлінеді: 1) ұзак мерзімді (болашақты) жоспарлау; 2) орташа мерзімді (бір жылдан жоғары) жоспарлау; 3) қысқа мерзімді (ағымдағы) жоспарлау. Болашақты жоспарлауды басқа жоспарлаудан болжау нысаны бойынша айыруға бола-ды. Болжау жоспарлаудың ажырамас элементі бола отырып, болашақтағы мүмкін жағдайы бар тәжірибелік мәліметтерге сүйене отырып, суреттемесін көрсететін әдіс болып табылады және үдеріс пен кәсіпорынның даму өзгерісіне қарай ағымды суреттемесін анықтайды. Маркетинг, кәсіпкерлік, инвестициялау, инновация облысында қабылданатын көптеген шешімдер болашақта болатын жағдайларды бағалауға негізделген, яғни болашақта болатын жағдайлардың болжамы болады. Жоспарланған нысанның немесе үдерістің дамуының әр түрлі баламаларын болжау көмегімен анықтау және тиімді баламаны таңдауды негіздеу болжауды болашақты жоспарлаудың кезеңдерінің бірі ретінде қарастыруға мүмкіндік береді.
