Қазақстанның әлеуметтік жағдайдағы бүгінгі мен ертеңі Елбасы тәуелсіздіктің бастауында қабылданған ұзақ мерзімдік стратегия мен он жылдық жоспардың ойдағыдай жүзеге асырылып жатқанын хабарлай келіп, халық тұрымысын жақсартудың медениет, білім және жалпы руханият салаларын дәйеті түрде дамытудың негізі бағыттарын саралады.
Қазақстан Республикасының жағдайындағы экономикасының дамуы, мемлекеттің әлеуметтік- экономикалық саясатының құрылымдық және қаржы саясаттарының шешуші шараларына байланысты.
Қазіргі мемлекеттердің барлығында дерлік, азаматтарды экономикалық қиыншылықтан қорғауды қамтамасыз ететін әлеуметтік қолдау жүйесі бар. Әлеуметтік қолдау денегіміз – қоғамының табысы аз мүшелеріне қаржылай көмек ретінде көрсететін үкімет бағдарламасы. Оларға жұмыссдық бойынша жәрдемақы, қарттар мен мүгедектерге берілетін зейнетақы және әл-ауқаты нашар отбасыларына берілетін әлеуметтік көмектер мен 2011ж 1 қаңтарынан әрекет ететін мақсатты әлеуметтік көмек және басқа да түрлері жатады. Осындай бағдарламаларға мемлекеттің тегін медициналық қызмет көрсетуі, тегін пәтер беруі, сондай-ақ табысы аз отбасыларының әлеуметтік қызметтер көрсетуі және т.б. жатады. Әлеуметтік қорғау бағдарламасының мәні, қоғамдағы табысты қайта бөлумен көрсетіледі.
Мемлекет халықтың әл-ауқатын тұтас деңгейін жақсарту мақсатында белгілі бір әлеуметтік саясат жүргізеді. Ал мемлекеттің кірісті қайта бөлу функциясы, мемлекеттің салық жүйесі арқылы, сондай-ақ әртүрлі мемлекеттік бағдарламалары арқасында тұрмыс деңгейі нормаларға – мемлекеттік көмек көрсету, жұмыспен қамту аясында да белгілі саясаттар жүргізу арқылы жүзеге асырылады.
Біздің қоғамымыздың өтпелі кезеңінің дамуына, әлеуметтік аядағы өтпелі жағдай сәйкес келеді. Бұрынғы халықты әлеуметтік қорғау моделі мен әлеуметтік салаларды қаржыландыру жүйесі бүгінгі күнде жойылған, ал жаңа қаржыландыру механизмі әлі тәжірибелік кезеңде және оны дамытудың ұтымды жолдарын іздестіру үстінде. Халықтың әлеуметтік қажеттілігі мен оны қанағаттандырудың негізі болып, еңбек ақы төлеу түрлері мен жүйелері, табыс және әлеуметтік салықтардың ставкасы арқылыт еңбек ақыны реттеуі, тұтынуға бағытталған қордың өсімін немесе еңбек ақы төлеудің жалпы қорын реттеуі саналады.
Халықтың кедейлігі мәселесін түсінуге деген көзқарастың үш түрі бар:
табыс немесе тұтыну тұрғысынан;
негізгі қажеттіліктер тұрғысынан;
адам әлуетін дамыту мүмкіндіктері тұрғысынан.
Қазіргі кезде, қоғамның әлеуметтік- экономикалық саясатынның стратегиялық мақсаты болып, экономикалық өсу негізінде халықтың әл-ауқатын жақсарту болып табылады. Егерде әлемдік тәжірибеге сүйенетін болсақ, кез-келген даму дәрежесі әлеуметтік аяға жұмсалған қаржы дәрежесіне тікелей байланысты.
Қазіргі заманның өзінде, дамыған батыс елдердің көбінесінде инвестицияны әлеуметтік аяға, соның ішінде адамзат капиталына салу, ұлттық байлықтың материалды – заттай элементтеріне салынатын капитал салымына қарағанда әлдеқайда жылдам артуда. Сондықтан да бағытты, әлеуметтік жағдайға бұрған кезде, қайта бағытталудың мақсаты мен соңғы нәтижесі болып, экономикалық өсудің негізгі көзі мен экономиканың өсуі ескерілуі қажет.