Лекция мақсаты: Мотивациялау – б±л адамдардыњ бойындаѓы мотивтерді ќозѓау арќылы оларѓа єсер ету процесі.
Лекция мәтіні: Мотивация туралы түсінік, оның маңызы мен эволюциясы
Мотивация бұл жеке мақсаттарға немесе кәсіпорын мақсатына жету үшін адамдарға ықпал ету үрдісі. Мотивацияның мәнін түсіну үшін екі ұғымды білуіміз қажет: қажеттілік және марапаттау.
Бірінші және екінші кезекті қажеттіліктер. Психологтардың айтуынша адам қажеттілікті физиологиялық немесе психологиялық жетіспеушілігі пайда болуын сезінеді.
Бірінші кезекте қажеттіліктер – ол физиологиялық сипатта болады, яғни туылғаннан бері. Оған мысалға: тамаққа, суға, демалуға деген қажеттіліктерді айтуға болады. Екінші деңгейдегі қажеттіліктер психологиялық сипатта болады. Мысалы: жетістілікке деген қажеттілік, құрметке деген қажеттілік, билікке деген қажеттілік. Бірінші кезекті қажеттілік адам генетикасына сіңген болса, екінші кезекті қажеттіліктер көбінесе тәжірибе негізінде қалыптасады. Адамдардың жинаған тәжірибесі түрлі болғандықтан, екінші кезекті қажеттіліктер бірінші кезектіге қарағанда анағұрлым күрделі.
Бірінші жєне екінші ќажеттіліктер.
Бастапќы жєне ќосымша ќажеттіліктер.
Алѓашќы немесе бірінші ќажеттілік табиѓаты жаѓынан физиологиялыќ болып табылады жєне туа пайда болады. Б±ѓан: тамаќ ішуге, суѓа, ауаѓа, ±йќы, тыныштыќ ќажеттіліктерін жатќызуѓа болады.
Ќосымша ќажеттілік табиѓаты жаѓынан психологиялыќ болып келеді . Мысалы, табысќа жету, ќ±рметке ие болу, ‰стедмдік ќажеттіктер.
Бастапќы ќажеттіліктер адамдарѓа ген (т±ќым ќуалаушылыќ) арќылы беріледі, ал ќосымша ќажеттіліктер тєрбие арќылы жинаќталады.
Ќажеттіліктер жєне мотивациялыќ мінез-ќ±лыќ, тєртіп.
Ќажеттіліктерді тікелей баќылау немесе µлшеу м‰мкін емес.
“Бес саусаќ бірдей емес”, ал адамдардыњ мінез-ќ±лќы тіптен алуан т‰рлі. Осыѓан байланысты єр бір адамныњ ќажеттілігі де єр т‰рлі жєне оларды ќанаѓаттандыру де т‰рліше.
Яѓни т±раќты, ењ жаќсы дейтін єдіс мотивацияда жоќ .
Ж±мыстардыњ µзара байланыстыѓы аќпараттыњ жеткіліксіздігі, технологияныњ жањаруына байланнысты ќызметкерлердіњ жиі ауысуы-осыныњ барлыѓы мотивацияныњ к‰рделігін арттырады.