жағдайда осы қау-ымның жетегiнде болады. Ал нақты адам бiр қауымдас-тық шеңберiнде қалып
қоймайды, өмiр бойы қауымдас-тықтар тобы сан қилы ауысып не өзгерiстерге келiп отыра-ды.
Осыдан адамның мотив-қажеттiктерi оның iшкi жан-дүниелiк әрекеттерiнiң нәтижесi ғана емес, ол
әртүрлi адамдар бiрлестiгiмен байланысты дамып баратын жүйе. Сонымен, бiр деңгейдегi
қажетсiнулерден өзгесiне көшу-адамның өзiндiк даму заңдылықтарынан болмай, оның бас-қа
адамдармен байланыс, қатынастыранан, тұтастай қо-ғамға араласуынан болатын процесс екенiн
ұмытпау ке-рек.
Адамның көптеген мотивтерiнде өзi араласқан әр-түрлi қауымдастықтарға тән қажетсiнулер
бейнеленуi мүм-кiн. Осыдан, мотив өте күрделi де ауыспалы құбылыс. Де-генмен, адам қара
басына ықпал жасаушы өзiнiң рухани күштерiн (жеке адам мақсаттары, мұраттары, қажетсiну-
лерi, өмiрлiк бағыт-бағдар және т.б.) көп жағдайда сезе бермейдi. Егер олай болғанда, адам
мүлтiксiз өзiндiк са-наға ие болумен, өзi жөнiнде шексiз хабардар болып, өзi-не өзi нақ баға бере
алған болар едi. Ал, шынына келсек, нақты адам өзi жөнiнде өзгелерден кемдеу бiледi, басқа-
лардың ол турасында бағасы шындыққа сәйкестеу келе-дi. Әлбетте, әрбiр адам дәл мезеттегi нақты
әрекеттерi-нiң тiкелей мақсатын айқын сезедi, өз өмiрiнiң бүгi-жiгiн одан артық ешкiм де бiлмейдi.
Ал таңданғандай жәйт: адам өзiнiң қандайда бiр қылық, әрекеттерiнiң дәл себеп-терiн көбiне
анықтап бере алмайды не айқын бiлмейдi Адам әрекетi, қылықтары сеп-түрткiлерiнiң көбi оның
өзi сезiп бiлмеген ықпалдар жетегiнде жүредi.
Саналық негiзге ие болмаған ықпалдардың бiрi -
Достарыңызбен бөлісу: