Лекция тезистері 2 кредит



Pdf көрінісі
бет74/83
Дата29.12.2021
өлшемі1,07 Mb.
#106206
түріЛекция
1   ...   70   71   72   73   74   75   76   77   ...   83
Байланысты:
Психология

жеке 

қатынастар

  атанып,  ал  ара  қатынас  тұтастай  жүйелiкке  сүйенiп,  екi,  одан  да  көп  адамдардың 

сипаттамасы ретiнде қабылданса, 

топтық қатынастар

 деп аталады. 



Тең құқықты

 қатынастар - қатынас мүшелерiнiң құқтары мен мiндеттерi теңгерiлген жерде, 

ал 

тәуелдi

 қатынастар құқтары мен мiндеттерi бiрдей болмаған жағ-дайларда қалыптасады. 

Адамдар  арасында  қарама-қарсылық  болмай,  өз-ара  терең  сыйластық  жайлаған  ортада 

үйлесiмдi

 қатынастар нышан бередi. 

Топ  iшiнде  кейбiр  тұлғалардың  ұнамды  ниеттерi  екiншi  бiреулердiң  келеңсiз  ниеттерiмен 

тоғысқан шақтарда 



қарама-қарсылықты

 қатынастар бой тiктейдi. 

Адамдардың бiр-бiрiне деген өшпендiлiгi болған жерде 

дау-дамайлы,

 жанжалды қатынастар 

өрбидi. 

Адамдар  арасындағы,  тiптi  кейде  бiр  тұлғаның  да  бойынан  көрiнетiн  адамдық  қатынастар 

түрi мiне осын-дай. Бұл қатынастардың бәрi өмiрде адамдардың бiр-бi-рiне беретiн бағалары мен 

мiнездемелерiнде,  әр  адам-ның  басқаға  бағытталған  iс-әрекет,  қылығында,  өзара  бай-ланысқан 

ойы мен сезiмiнде көрiнiс бередi. 

Түрақты  да  келелi  қатынастар  жүйесi  қалыптаспа-ған ортада  адамның  өрелi  өмiр  сүруi  өте 

қиын, себебi әр-бiр жеке адамның да, топ пен ұжымның да қоғамдағы болмысын осы қатынастар 

айқындайды.  Балалық  шақта  орныққан  адам  аралық  қатынастарға  орай  адам  азамат-тық 




қасиеттерiн  тiктейдi.  Ересектердiң  төңiрегiндегiлер-мен  қатынасынан  сол  ортаның  көңiл-күйi 

айқындалып, алға қойылған мұрат-мақсаттардың сәттi орындалуы не кедергiге ұшырауы мүмкiн. 

Адам  аралық  қатынастардан  туындайтын  ең  қиын  да  қолайсыз  құбылыс  -  бұл 

остранизм,

 

қоғамнан  алас-талу,  яғни  кейбiр  адамдардың  көпшiлiк  арасында  сыйым-сыздығынан  ұжымдық 



қатынастан  шеткерiлеп  қалуы.  Мұн-дай  адамдар  көпшiлiктiң  жек  көрушiлiгiне  тап  болып,  на-

зардан  тыс  қалады,  еленбейдi.  Осыдан  өзi  қатарлардан  оң  қатынас  таба  алмай,  ақырында 

адамгершiлiк қасиет-терiнен айырылып, қауымдық өмiр тiршiлiгiнен айрылған-дар да кездеседi. 

Адам  аралық  қатынастардың  ерекшелiгi  -  олардың 



эмоционалды

  болуында.  Адам  өзi 

тектеспен  араласа  отырып,  бiр-бiрiне  болған  айрықша  сезiмдер  мен  ықлас-тарға  кезiгедi.  Жеке 

аралық қатынастар, әдетте, субъек-тив сипатта болып, әр адамның шын мәнiндегi тұлғалық оң не 

терiс  қасиеттерiне  сай  келе  бермейдi.  Олар  әрқа-шан  адамның  көңiл-күйiне  байланысты,  бiр 

адамның екiн-шiсiне деген сезiм толғанысының  ауысуымен өзгерiске келiп тұрады. Көңiл-күйдiң 

бiр  сәттiк  болуынан,  жеке  қа-тынастар  құбылмалы  келедi:  бүгiнгi  тәп-тәуiр  сыйлы  қатынас  күн 

өтпей-ақ керi сипатқа енуi баршаға аян құбы-лыс. 

Қызметтiк  қатынастар  жеке  қатынастарға  қарағанда  бiршама  тұрақты,  олар,  әдетте,  көңiл-

күйге байланыс-ты өзгере бермейдi. Мұндай қатынастардың әрбiр тұлғаның көңiл-күйiне бағына 

бермейтiндiгiнен,  оларды 

ресми 

қатынастар  деп  те  атайды,  яғни  мұндай  өзара  байла-ныстар 

қатынасқа  түскен  адамдардың  әрқайсысының  жеке  ерекшелiктерi  мен  психологиялық  кейпiне 

тәуелдi бол-мауы қажет. 

Бiрақ өмiрде жеке және қызметтiк қатынастар өз-ара кiрiге байланысқан, сондықтан оларды 

нақты  айы-рып,  таза  күйiнде  қарастыру  мүмкiн  емес.  Бiрiншiден,  әр  адам  өзiнiң  даралығымен 

қызметтiк  қатынастарға  әрқашан  ерекше  мән  мен  сән  берiп  отырады;  екiншiден,  әрқандай  тұлға 

нақты қатынастарға өзiнiң жеке ниет, ой, толғаныс және сезiмдерiмен кiрiседi, ал бұлардың бәрi 

адамның басқалармен болған қызметтiк қатынасына әсе-рiн тигiзбей қоймайды.  

Адамдар  арасындағы 





Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   70   71   72   73   74   75   76   77   ...   83




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет