күшi мен
қарқындылығы. Елестетiңiз: оқушы жазба жұмысын
орындап отыр, оның жұмысқа құныққаны сонша, көшедегi не үйдегi анау-мынау жеңiл сыбдыр-шуды
тiптi аңғарар емес. Ал кенеттен өз столынан түсiп кетiп, "тарс" ете қалған заттың дыбысы, оны ерiксiз
мойын бұруға мәжбүр етедi . Әрдайым күштi тiтiркену әсерi, айқай-шу, көз қарықтырар жарық, екпiндi
соққы, ащы иiс, дәм бiздiң зейiнiмiздi ерiксiз тартады. Мұндайдағы зейiнiмiздiң аударылуы әсердiң
шектен тыс күштiлiгiнен емес, сол әсердiң қалыпты жағдайға орайлас не орайсыздығынан. Мысалы,
үйде ванна құбырларындағы ұдайы болып тұратын су гуiлiн күндiз тiптi байқамаймыз да аңғармаймыз,
ал сол гуiл түнде күшейiп кететiндей, кейде ұйқы бермейдi.
Аталған себептер тобына тiтiркендiргiш әсердiң
