ЛЕКЦИЯ 5 Тақырып:TCP/IP, IPX/SPX, NetBIOS/SMB, SNA және DECnet стектері

1.TCP/IP стегі.

2.IPX/SPX стегі. NETBIOS/SMB стегі. SNA стегі.

3.DECnet IEEE802.x стегі.

Місrоsоft фирмасының орындауындағы ТСР/ІР төртдеңгейлі үлгіге жатады (1-сурет).

SNA стегі. SNA (Systems Network Architecture) – бұл үлгіні IBM мейнфреймдері базасында жасалған желілерге арнап IBM жасап шығарған,және желінің барлық элементтерінің: компьютерлердің, терминалдардың, концентраторлардың, жүйелік және қолданбалы бағдарламалардың арасындағы өзара әрекеттесуді стандарттайды. SNA хаттамалары желілік хаттамаларға қойылатын негізгі заманауи талаптарды қанағаттандырады: маршруттау құралдарының болуы, сервистің әртүрлі деңгейі, берілетін деректердің түрлері мен тәуелсіздік, басқа желілік сәулеттермен өзара әрекеттесу мүмкіндігі. Корпоративтік желілердің саны көптеп өсуі жергілікті желілерді мейнфрейм желілерімен біріктіру сұрақтарын өзекті еткендіктен, SNA стегі жақын уақытта бұдан да кең таралуға ие болатындығын күтуге болады.

DECnet стегі. Digital Equipment корпорациясы хаттамалардың меншік стегін – DECnet-ті қолдайды, ол физикалықтан бастап қолданбалыға дейінгі барлық деңгейлердің сервисінен тұрады. DECnet хаттамасының стегінің бес фазасы (Phases) немесе нұсқалары бар. Корпоративтік желілерде қолдану үшін ең қолайлы болып Phase IV және Phase V нұсқалары табылады. DECnet Phase IV стегін Digital Equipment корпорациясы 1982 жылы OSI стандарттық үлгісіне сәйкес келмеген меншік көпдеңгейлі тәсілді қолданып жасап шығарған. Барлық жерде қолданылатын Ethernet типіндегі хаттаманы төменгі деңгейде қолдай отырып, бұл стек негізінен меншік, фирмалық хаттамалардан тұрған және көбінесе VAX компьютерлерінде қолдануға бағытталған. 1987 жылы Digital корпорациясы Phase V стегін жариялады және оны Advantage – Networks деп атады (стектің алғашқы өнімдері тек 1991 жылы пайда болды). Оны жариялау кезінде қолданушыларға көпхаттамалы желіні жасауға және оны басқаруға көмектесуге ұмтылу ерекше атап өтілді. Бұл стектің ерекшелігі болып, оның Phase IV-те іске асырылған DECnet меншік стегімен қатар, TCP/IP және OSI стектерінің хаттамаларын біруақытта қолдануға мүмкіндік беретіндігі табылады. Phase V стегі қосымша стандартты хаттамаларды қосудың есебінен Phase IV стегін дамыту ғана болып табылмайды. Ол OSI үлгісіне сәйкес толығымен қайта жазылған, сондықтан хаттамалар модульді жұмыс істей алады. TCP/IP және OSI хаттамаларымен өзара әрекеттесуден басқа, ол сондай-ақ атаулардың таратылған қызметін және желіні таратылған басқаруды қоса алғанда, корпоративтік желіде өте қажет дамыған сервистерді ұсынады. Беттері көрсетілген негізгі әдебиет

Бақылау сұрақтары:

1. 
   Желі түйіні дегеніміз не?
   
2. 
   ІР-адрес дегеніміз не?
   
3. 
   OSI стегі дегеніміз не?
   
4. 
   TCP/IP стегі дегеніміз не?
   

1. 
   К.С. Дүйсебекова, Ш.А. Жомартова «Есептеу желілерінің негіздері»
   
2. 
   Котус, И. Влейник - Интерфейс «человек-компьютер», 1996.
   
3. 
   Ханенко В.И. - «Информационные системы» - Л: Машиностроение, 199S.
   
4. 
   Косарев В.П., Еремин Л.В. - Компьютерные системы и сети - М: Финансы, 1999.
   

1.Коммуникациялық құралдардың қазіргі компьютерлік тораптардағы ролі. 2.Коммуникациялық құралдардың негізгі түрлерінің функциональды аттары, байланыс желілері, тораптық адаптерлер, қайталағыштар мен конденсаторлар, көпірлер мен конденсаторлар, маршрутизаторлар, шлюздар.

3.Коммуникациялық құралдардың OSI модель деңгейіне функциональды сай келуі.
ЛЕКЦИЯ МАЗМҰНЫ

1.Коммуникациялық құралдардың қазіргі компьютерлік тораптардағы ролі.

Модульдік – есептегіш желілердің табиғи және бөлінбес қасиеттерінің бірі. Модульдік желінің шеткі түйіндеріндегі коммуникациялық протоколдың көп деңгейлі көрсетімінде ғана көрінбейді, ол желілік архитектураның маңызды және  принципиалды ерекшелігі. Желі әр түрлі модульдің үлкен санынан тұрады: компьютерлер, маршрутизаторлар, модемдер, операциялық жүйелер және қосымшалар модулі.

Пайдаланатын кабельге қарамастан әрбір жұмысшы станциясы үшін желілік адаптер болуы қажетт.

Желілік адаптер – бұл компьютердің аналық платасына қойылатын плата болып табылады. Оны желілік кабельге аралған 2 разъемі бар.

Желілік адаптерлер ISA/EISA немесе Micro Channel архитектуралары үшін қарастырылады. Бірінші архитетура IBM AT компьютерлер сериясында және олармен үлесімді компьютерлер үшін, екіншісі IBM сериясы ps/2 компьютерлерінде пайдаланылады. Бұл адаптерлер констуктивті түрде бір – біріне ерекшеленеді. Жұмысты жылдамдату үшін желілік адаптер платасында буфер болуы мүмкін. Бұл буфердің өлшемі адаптерлердің әр түрлі типі үшін әр түрлі болады 8-биттік адаптерлер үшін – 8 кб, ал 16-32 – биттік адаптерлер үшін 16 кб және одан көп болуы мүмкін.

Ethernet желілік адаптерлерді енгізу / шығару порттарын және бір үзілу каналын пайдаланады. Кейбір адаптерлер жадқа тікелей қол жеткізу каналдарымен (ДМА) жұмыс істеуі мүмкін.

Адаптер платасында Дискісіз жұмыс станцияларын құру үшін (ТЕСҚ)туралы есте сақтау құрылғысының микросхемасы орналасуы мүмкін.

Бұл не винчестері, не флоппидискісі жоқ компьютерлер. Операциялық жүйені жүктеу желі арқылы орындалады, және оны қашықтықтан жүктеу микросхемасында жазылған бағдарлама орындайды.

Желілік адаптерді копьютердің аналық платасына орнатпас бұрын ауыстырып – қосқышта (адаптер платасында орналасқан) көмегімен енгізу (шығару порттары, үзілу командалары, дискісіз стансиялыққашықтықтан жүктеудіғң ТЕСҚ базалық адресі мәндері дұрыс басу қажет.

• 
  желінің өлшемін үлғайту;
  
• 
  желідегі компьютерлердің максималды санын арттыру;
  
• 
  желідегі тар жолдарды жою;
  
• 
  желідегі әртүрлі сегменттерді қосу;
  
• 
  әртүрлі физикалық таратушыларды қосу.
  

• 
  барлық трафикті «тыңдайды»;
  
• 
  әрбір пакеттегі жіберуші мен қабылдаушының адрестерінтексереді;
  
• 
  бағыттауыш кестесін құрады;
  
• 
  пакеттерді жібереді.
  

• 
  Егер қабылдаушының адресін бағыттауыш кестесінде бар болса және ол адресат жіберу көзімен бір сегментге орналасқан болса, пакет алынып тасталынады. Бұл сүзгілеу желілік трафикті азайтып, желі сегменттерін оқшауландырады.
  
• 
  Егер қабылдаушының адресі бағыттауыш кестесінде бар болса және адресат пен жіберу көзі әртүрлі сегментте орналасса, онда көпір пакетті сәйкес порт арқылы адресатқа жібереді.
  
• 
  Егер қабылдаушының адресі бағыттауыш кестесінде жоқ болса, көпір пакетті ол қабылданған портынан басқа барлық портгарына жібереді.
  

• 
  көпірлерде репитерлердің барлық мүмкіндіктері бар;
  
• 
  екі сегментті қосады жэне сигналдарды пакеттер деңгейінде қалпына келтіреді;
  
• 
  О8І үлгісінің Арналық деңгейінде қызмет етеді;
  
• 
  беріліс жылдамдығы 56 Кбит/с-тан аз ортада жұмыс істемейді;
  
• 
  бір мезетте бірнеше бағьпты пайдалана алмайды;
  
• 
  желінің артық жүктелуін есепке ала отырып, кең таратылатын хабарламаларды өткізеді;
  
• 
  әрбір пакет үшін жіберу көзінің адресін және қабылдаушының адресін оқиды;
  
• 
  қабылдаушының адресі көрсетілмеген пакеттерді де жібереді;
  

Көпірлердің негізгі қызметі:

• 
  желіні ұзарту үшін немесе түйіндер санын арттыру үшін екі
  сегментті қосады;
  
• 
  желіні сегменттерге бөлудің есебінен трафикті азайтады;
  
• 
  әртүрлі желілерді қосады.
  

• 
  барлық белгілі желілік адрестер;
  
• 
  басқа желілермен байланыс тәсілдері;
  
• 
  бағыттауыштар арасындағы мүмкін жолдар;
  
• 
  бұл жолдар бойынша беріліс құны.