2.Басқару функциялары мен әдістері. Басқару функциялары – басқару қызметінің қатысты бағыттары болып табылады және басқарушылық ықпалды іске асыруға мүмкіндік береді.
1.Жоспарлар болжау модельдеу және бағдарлама жасау негізінде өңделіп жасалынады. Басқаруда жоспарлау функциясы негізгі болып табылады, себебі басқа функциялардың жұмысы нәтижеге қарап жасалынады, ал нәтижені жоспар айқындайды.
2. Оның мәнісі мынада: болашақ және ағымдағы экономикалық және әлеуметтік жоспарлау жұмыстарын ұйымдастыру; іріктеп алуды ұйымдастыру; функционалдық белгілері бойынша кадрларды орналастыру.
3. Басқарушылық еңбекті бөлу және мамандандыру мамандардың және басшылардың қызметін үйлестіруді қажет етеді. Тек қана адамдардың жұмысын, өндіріс үрдісін ғана үйлестіріп қоймай ақпараттық процесстерді де үйлестіреді: жинау, өңдеу және мәліметтерді табыстау, басқаруға қажет ақпарат көзі болып жұмыс жоспары, құрылым бөлімшелер басшысы жұмыстың графигі, басқару схемасы және басқа нормативтік құжаттар табылады.
Үйлестіру функциясының мақсаты — өндірістік коллективтің нақты жұмысын қамтамасыз ету болып табылады. Қонақ үйлердің шегінде ұйымдастыру үлгісі президенттің жұмысы болады. Ол тек қана басқару функцияларын орындап қана қоймайды, ол өз орынбасарларының, бөлім басшыларын және жетекшілерінің жұмысын үйлестіреді, бағыттайды.
4. Реттеу функциясы жоспарлық жұмыстан ауытқып кетудің алдын-алуды қарастырады. Басқару тәжірибесінде бұл функция диспетчерлеу атымен белгілі, орталық звеносы болып диспетчер қызметі (процесті реттеуші) табылады.
5. Ынталандыру бұл оң стимулдарды ғана емес сол стимулдар да қолданылады: сыйлықтан айыру, административтік төлемдер төлеттіру болып табылады.
Өндіріс қызметіне үлкен әсер мемлекеттік санитарлық инспекция және санитарлық-эпидемиологиялық қызмет болып табылады. Олар жалпы және өндірістік санитарлық гигиенаның жалпы ережелерін орындауын бақылап қадағалайды және санитарлық-эпидемиологиялық шаралардың жүргізуін бақылайды.
Егер де санитарлық ережелер бұзылып жатса олар жұмысты тоқтатуға құқығы бар немесе санитарлық ережелерді бұзушыларға айыппұл төлеткізуге құқылы.
Басқарудың нақты функциясы кәсіпорын қызметінің басқару шешімдері, өндірістік-сауда процесінің нақты стадиясы шаруашылық қызметінің бөлек бағыттары және басқаруды ақпараттық қамсыздандыру есептерінен айқындалады.
Басқарудың нақты функциялары келесі белгілер бойынша жіктеледі: болашақ және ағымдағы техникалық-экономикалық және әлеуметтік жоспарлау, стандартизация жұмыстарын ұйымдастыру, есеп және есеп беру, экономикалық анализ. Өндіріс-сауда процесінің нақты стадияларын басқару міндеттері қарастырады: өндірістің техникалық дайындауды басқару, өндірісті ұйымдастыру, технологиялық процесстерді басқару, өндірісті оперативті басқару, метродологиялық қамсыздандыру ұйымы, технологиялық бақылау, өнімді өткізу және тұтынушыларға қызмет көрсетуді ұйымы.
Шаруашылық қызметтің нақты функцияларына жатады: кадрлар жұмысын ұйымдастыру, еңбекті және жалақыны ұйымдастыруды басқару, еңбек ұжымының шығармашылық қызметін ұйымдастыру, материалдық-техникалық қамсыздандыру, қаржы қызметін ұйымдастыру.
Басқарудың арнайы функциясы – бұл басқарудың нақты функциясының подфункциясы ретінде бір немесе бірнеше мақсатқа жетуге бағытталған міндеттерді біріктіретін кешен болып табылады.
