Материялық нүкте дегеніміз массасы қатты дененің массасына тең сол дененің ауырлық орталығына сәйкес келетін нүкте (шартты түрде дене нүктемен алмастырылады). Денелердің бір бірімен әсері күштер арқылы сипатталады.
А п
е В
1 – Сурет.
Күш векторлық шама болғандықтан түсірілген нүктесімен бағытымен және шамасымен сипатталады. 1 – ші суреттегі күші векторымен кескінделген, ал оның сан мәнімен көрсетілген шамасы Ғ деп белгіленеді, көп жағдайда векторды да күштің шамасын да осы Ғ белгісімен белгілейде береді. Бұл күш шоғырланған күш деп аталады, яғни ол дене бетінің азғантай ауданына түсіріледі.
Күштің бағыты бойымен алынған түзу (еп) күштің әсер ету сызығы, ал А – нүктесі оның әсер ету нүктесі болып табылады. Денеге түсірілген көптеген күштерді күштер жүйесі (системасы) деп атайды. Күштер жүйесіне кіретін барлық күштер бір жазықтықтың бетінде орналасса ол жазық, ал керісінше болса кеңістік күштер жүйесі деп аталады. Екі қатты дененің әсері олардың көлемі, бетінің ауданы немесе жанасқан сызығы арқылы берілуі мүмкін. Бұл күштер олардың қарқындылығымен сипатталады, яғни [Н/м3], [Н/м2] және [Н/м] өлшемдерімен өлшенеді. Н – Нютон деген күш бірлігі, массасы бір кГ қатты денені 1 м/сек2 үдеумен қозғайтын күш шамасы болып табылады. Шоғырланған күштің (жалпы күштердің) өске және жазықтыққа проекциялары 2 – ші және 3 – ші суреттерде көрсетілген.
В В
1 2
А
А
1Х 2Х х
2 – Сурет.
Бұл жерде 1 – күшінің Х өсіне проекциясы 1Х = 1 · , ал 2 - күшінің Х өсіне проекциясы 2Х = - 2 · = 2 · болатыны көрініп тұр.
у
В
А
Х х
Z ХZ
z
3 – Сурет.
Мұндағы ХZ = · , Х = ХZ · = · · ,
Z = ХZ · = · · .
Достарыңызбен бөлісу: |