Гипофиз.
Бас сүйегінің “ түрік ері” деп аталатын сүйегінде орналасқан. Жаңа туған сәбидің
гипофизінің салмағы 10-15 мг, 10 жасқа дейін 30 мг-ға дейін өседі, жасөспірімдерде ересектердікіндей
50-65 мг болады.
Гипофиз үш бөліктен тұрады: алдыңғы, ортаңғы және артқы. Алдыңғы және ортаңғы бөлігін
аденогипофиз
, артқы бөлігін
нейрогипофиз
деп атайды. Алдыңғы бөлігі 75%, ортаңғы – 1-2%, артқы –
18-23% құрайды.
Гипофиздің гормондары
Аденогипофиз
Нейрогипофиз
Алдыңғы бөлігі
Ортаңғы бөлігі
Артқы бөлігі
1. Соматотропин немесе өсу гормоны (СТГ);
2. Тиреотропин (ТТГ);
3. Адренокортикотропин (АКТГ)
4.
Гонадотропиндер
(лютейіндеуші,
лютеотроптық,
фоликулстимулдеуші гормондар)
1. Меланотропин
(МТГ)
1. Вазопрессин;
2. Окситоцин
Соматотропин немесе өсу гормоны (СТГ)
– белоктың алмасуын, ұлпалардың өсуін реттейді, май
мен көмірсудің алмасуына әсер етеді. Жаңа туған сәбиде өсу гормонының мөлшері өте көп (60 ммкг/мл),
3 айда 16 ммкг/мл, ересек балаларда 10,8 ммкг/мл, ал ержеткенде 0,55 ммкг/мл болады.
1945 ж. бұл гормонды Эванс пен Ли Симпсон тек малдың безінен тапқан, ал 1948 ж.
жануарлардың, 1956-1968 жылдары адамның безінен тапқан.
СТГ гиперсекрециясында баланың бойы ұзарып (2 м-ден асып кетеді)
алыптық
, ал
гипосекрециясында баланың бойы қысқа
ергежейлік
байқалады.
Жыныстық жетілуден кейін СТГ көбейіп кетсе
акромегалия
байқалады, яғни адамның бет, қол-
аяқ, жақ сүйектері күшті өсіп ұзарады.
Достарыңызбен бөлісу: |
