Ұлы дала тұЛҒалары қҰдайберген
в » дыбысын шығаpады, тiлi « д
жүктеу/скачать 3,08 Mb. Pdf көрінісі
|
Жұбанов Қ.
| в
» дыбысын шығаpады, тiлi « д » дыбысын шығаpаpдағы қалыбында болып, деpеу iштен келген ауа тiлдi тiс түбiнен, еpiндеpдi бip- бipiнен айыpып шығады. Жалғыз айыpмасы « в » мен« д » бipден шығады және еpiндеpi бip-бipiнен тегiс көтеpiледi (сондықтан шылп етедi), « в »-ны шығаpаpда тек оpтасы ғана ашылады. «Аузын быpтылдатқанда» еpiндеp алдымен « п » дыбысын шығаpады да, аз мезгiл « қ »-ны шығаpаpдағы қалыпта тұpып, сонан кейiн қос еpiндi « б » дыбысын, ақыp аяғында « т » дыбысын шығаpады. Бipақ бұлаpды сондай тез тiзiп өтедi, баpлығы қосылып кетедi », – дей келіп, әйел затына тән био-әлеуметтік, этномәдениеттік ерекшеліктерге сәйкес ым тілінің фонациялық амалдарына да егжей-тегжей түсініктеме береді. Филология ғылымдарының докторы Э.Н.Оразалиеваның: «...Қ.Жұбанов ым тілінің тек қимылмен шектеліп қалмайтынын, оның «дыбыс шығару процесі осы күнгі тіл дыбыстарының жүйесіне келмейтінін», әрі, ең бастысы, қарым-қатынастың бұл түрі «адам мен адам арасында ғана жүретінін», «хабар берудің» ерекше амалдарын құрайтынын дәл анықтаған. Бұл мәселелердің көпшілігі жалпы тіл білімінде тек бүгінгі күні дәйектеліп, жан-жақты талданып зерттелуде. Осыған сәйкес, паралингвистикалық (паратілдік) элементтердің функционалды-семантикалық ерекшелігін айқындау арқылы адам қарым-қатынасының онтогенетикалық, эгоцентристік, психофизикалық әрі әлеуметтік нормаларын жүйелеуді мақсат етеді», – деген ойы жоғарыдағы пікірлерді нақтылай түседі (89). Проф. Қ.Жұбанов ым тілінің қатысымдық қызметімен қатар, ұлттық- мәдени ерекшелігіне талдау жасай отырып, оның әртүрлі халықтарда өзіндік сипатпен, ерекше жүйемен қолданылатындығына зер салады, сол арқылы бейвербалды амалдардың қоғамдық, этникалық әрі психологиялық табиғатын сұрыптауға мүмкіндік береді. жүктеу/скачать 3,08 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|