Логикалық есептер 1-ші есеп. Бір жаман адам әрдайым өтірік айтады. Ол осы сұраққа қандай жауап береді: «Сізде бір мұрын, әлде екі ме?»

Кейбір есептерді шығарғанда үлгі (модель) ретінде екі таразы қарастырылады. Бұл жағдайда таразылар тепе-теңдікті сақтау керек.

Мұндай түрде берілген есептерді шығарғанда заттардың тепе-теңдігі туралы ережелерді ескеру керек. Тепет-теңдікті сақтау үшін:

1) таразының екі табағынан да массалары бірдей заттарды алу керек;

2) таразының екі табағына да массалары бірдей заттарды қосу керек;

3) таразының кез келген табағындағы затты массасы осы заттың массасымен бірдей басқа заттқа ауыстыруға болады.

Сонымен, таразылардың тепе-теңдігін бұзбайтын әрекеттерді орындаймыз.
24-ші есеп. Қоян үй қоянынан 3 кг ауыр. Егер екі қоянның массасы 5 үй қоянының массасына тең болса, онда бір қоянның массасы қандай? Үй қоянының массасы қандай?

Екінші таразының сол жақтағы табағындағы әр қоянды бір қоянға және 3 кг-дік жүкке ауыстырайық. Енді екінші таразының екі табағынан да екі үй қояның алып тастайық. Нәтижесінде 6 кг 3 үй қоянына тепе-тең.

6 кг-ды үш 2 кг-дік жүктермен де алуға болады.

Үлгі арқылы бір үй қоянының массасы 2 кг тең екенің анықтаймыз. Онда қоянның массасы 2 + 3 = 5 (кг) (1 таразыда көрсетілген).

Жауабы: бір қоянның массасы 5 кг, үй қоянының массасы 2 кг.
25-ші есеп. 8 кг, 5 кг және 3 кг үш жүктер берілген. Осы жүктер арқылы қалай массасы төменде көрсетілгендей ұнды өлшеп алуға болады?

а) 10 кг; в) 11 кг;

б) 16 кг; г) 6 кг?
Шешуі. а) Берілген үш жүктер және массасы 11 кг ұн арқылы таразыны тепе-теңестіру керек. Бұны төмендегідей орындауға болады:




3 мысал. Бір алма мен бір алмұрттың массасын салыстырыңдар (суретте көрсетілген).



Шешуі. Таразы тепе-теңдыкте.

Егер таразының екі табағынан да бірдей заттарды алып тастаса, онда тепе-теңдік сақталады. Екі табақтан да бірдей заттарды алайық: ен алдымен 3 алмұрты.

Жауабы: массалары бірдей.

Есептің шартын кесінді арқылы көрсетейік:

1) 10 : 2 = 5 (т.) – 1 бөлігін құрады

1) 34 – 19 = 15 (кг) – сүттің жартысының массасы

2) 19 – 15 = 4 (кг) – бос бидонның массасы.
Жауабы: бос бидонның массасы 4 кг тең.