Ұлттық бірыңғай тестілеу 2022

ҰБТ-ның форматы - 2022

• МАТЕМАТИКАЛЫҚ САУАТТЫЛЫҚ

ТЕСТ ТАПСЫРМАЛАР

Тестілеу тапсырмаларының нысаны

Ұлттық бірыңғай тестілеу - 2022

Контекст тұтас және тұтас емес мәтін түрінде (сурет, график, кесте, диаграмма, инфографика және т.б.) түрінде болуы мүмкін.

ҒҰНДАР

Ғұндар күндіз түні аттан түспейді, сауда-саттығын да ат үстінде жүріп жасайды. Олар елеулі істер жайында кеңесуіне тура келгенде, олар мәслихатты да ат үстінде отырып жүргізеді. Ғұндар киіз үйлермен көшіп, өмірін сонда өткізеді.

«Сарай шеберлікпен өңделген бөренелер мен тақтайшалардан салынып, әсем безендірілген. Биік мұнаралар патша сарайының сәнін келтіріп тұр». «олар соғыстан кейін тыныш әрі қамсыз тіршілік етеді, әркім қолында барымен қанағат етеді». 

Б.з.д. I мыңжылдықтың басында Орталық Азияны мекендеген тайпалар жартылай көшпелі мал шаруашылығымен айналысып, скифтік мәдениетке ұқсас мәдениетті игеріп, арбалы көлікпен көшіп-қонып жүрді. Ежелгі Қытай жазбаларында Қытайдың солтүстік шығыс жағын мекендеген жундер (цяндар) туралы айтылады.

Б.з.д. V ғасырдың соңында бұрынғы жундердің орнына Орталық Азияда көшпенділердің күшті бірлестігі – ғұндар (қытайша "сюнну") мен юэчжилер пайда болды. Юэчжилер – шығыс скиф (сақ) тайпаларына жатады. Б.з.д. IV ғасырда қытайлықтар өздерінің қарсыластарының арасында ғұндарды алғаш рет атайды.

1. Ғұндар туралы деректер кездеседі

А) Грек тарихшыларының мәліметтерінде

В) Рим тарихшыларының жазбаларында

С) Көне үнді жазбаларында

D) Орыс жылнамаларында

Е) Көне парсы деректерінде

2. Ғұндар бірлестігі құрылған аймақ

A) Алтайдан Тынық мұхитына дейін

B) Тибеттен Қытайға дейін

C) Мауереннахрдан Парсы шығынағына дейін

D) Каспийден Қара теңізге дейін

E) Қашғардан Кіші Азияға дейін

3. Прииск пен А.Марцеллиннің деректеріндегі айырмашылық:

А) Діни нанымдарына байланысты деректер беріледі

В) Орналасу аумағына байланысты мәліметтер келтіреді

С) Әскери өнеріне байланысты жетістіктерді анықтайды

D) Тұрмыс-тіршілігіне байланысты екі түрлі деректер беріледі

Е) Қоғамдық құрылысына байланысты екі түрлі мәліметтер айқындалады

4. Ғұндар жорығының тарихи маңызы

А) Еуропаны Рим үстемдігінен құтқаруға әсер етті

В) Мал шаруашылығының таралуына ықпал етті

С) Құлдық қоғамның орнауына әсер етті

D) Кресшілердің Азияға жорығын тоқтатты

Е) Ислам дінінің Батысқа таралуына ықпал етті

5. Мәтін бойынша дұрыс дәйектерді анықтаңыз

I. Ғұндар империясы Манчжуриядан Босфорға дейін үстемдік етті

II. Орталық Азияны жаулап алғаннан кейін Ұлы Жібек жолының едәуір бөлігіне ие болды

III. Ғұндармен юэчжилер арасындағы соғыс ұзаққа созылды

IV. Б.з. IV ғасырда ғұндар Орталық Қазақстанда Юэбань мемлекетін құрды

V. Ғұндар жорығы өзге тайпалардың қозғалысына әсер етті

VI. Ғұндардың жеңу себептері әскери-техникалық басымдылығына байланысты

А) III,V,VI

В) V,II, III

С) III,IV,I

D) I,II,IV

Е) I,IV,V

Қазақстан тарихы бойынша контекст негізіндегі тест тапсырмаларының үлгісі