Етістіктердің жіктелуін былайша көрсетеді:
Осы шақтың жіктелуі
Жекеше
көпше
Джаза-мынь, джаза-мызь,,
Джаза-сынь , джаза-сызь,
Джаза-ды , джаза- ларь
Автор бұл шақта дағдылы әрекет кезінде қолданылатын айтады.
Нақ осы шақ
(ностоящее определенное). Автор еңбегінде нақ осы шақ іс-
әрекеттің дәл қазір өтіп жатқанын білдіреді. Ол
-убь
көсемшесіне етістіктің
джатмакь келер шағы жалғанады дейді.
Өткен шақ
. Автор өткен шақты түбірге
-дымь, -дынь
, т.б. өткен шақ
белгілері жалғанады дейді де жіктелу үлгісін көрсетеді:
Джаз-дымь; джаз-дыкь,
Джаз-дынь; джаз-дынгызь,
Джаз-ды;, джаз-дыларь,
Келер шақ
. Келер шақ есімшеге осы шақтың белгілерін жалғайды:
Джазар-мынь, джазар-мызь,
Джазар-сын , джазар-сызь,
Джазарь, джазарь- ларь,
Шартты
. Ғалым шартты райдың жасалуы үшін түбірге
-са
бөлшегі , сонан
соң өткен шақ белгілері , яғни : -дымь, -дынь, -дыкь, т.б. орнына -
мъ, -нъ, -къ
формаларын жалғайды:
Джаз-са-мь, джаз-са-къ,
Джаз-са-нъ, джазса-нызь,
Джаз-са, джаз-са-ларь,
Шартты өткен
: Түбірге
-са
мен өткен шақ белгілері арқылы береді :
Джазса-дымъ, джазса-дыкъ,
Джазса-дынь, джазса-дынгызь,
Джазса- ды , джазса-дыларь ,
Болымсыз түрінің жіктелуін де солай береді:
Джазба-са-дым, джазба-са-дынь ,т.б.
Бұйрық
түбірге арнаулы жалғаулар жалғанатынын көрсете білген:
Джазь, джаз-ынгыз,
Джаз-сынь, джаз-сындарь;
Қалау
: шартты райға экень бөлшегі арқылы жасалатынына мынандай
мысал береді:
Курсемь экень курсекь екень,
Курсень экен курсенгызь екень
Курсе экень курселер экен
Достарыңызбен бөлісу: