«М. Хайдагер онтологиясының негізгі ұғымдары»
жүктеу/скачать 13,91 Kb.
|
БӨЖ 3 филос
|
«М.Хайдагер онтологиясының негізгі ұғымдары» Мартин хайдеггер (1889-1976) 20 Гасыр философиясы айтарлыктай эсер ерті. эрбір корнекті философ букил элемендікі философия ғұламасы кайта құруғабасынұлы усынады. осыган байланысты хайдеггер ерекше радикалды болды. Парменид заманынан бері откен гасырларда болмыс арқылы көп нарсе - ойлаумәні, идеалар элементі, құдайм, материя, т. б.болмысты түсіну, оған кол тигіз, болмысты коленкесинде калу адамды тұрланды, тұрланды, эмпирикалық өмір мансыз хаосынанг шығарып, езін-езі типшили ертеді, езін болмыс ертеді. М. хайдеггерін сөзінше онын үйін, т.б. оларды панасыздығы мен жетімдігін жеңу. Болмысты іздестіру - адамын өз тамырын іздеуі, оның көмегімен адам өзін қоршаған дұниенің мағынасыздығыны жеңе алады, өзін болмысты қажеті жене алмастырылмайтыны белігі, "болмыстың бағушысы" сезіне алады болмыс тұралы хабарды өиет етіп қалдырады, бұл оның өмірінің басты міндеті. Бұл ізденулер адам болмысын негізі болып табылады.Хайдеггердің философиясы неокантианизмге де, өмір философиясына да, Гуссерль феноменологиясына да негізделген.Хайдеггер философия ең алдымен адамның болмысы мәселесімен айналысуы керек екеніне сенімді болды. Яғни, өмірдің мәні неде? Бұл әлемде адам қандай орын алады? Бұл барлық адамдарды толғандыратын және философия жауап беруі керек ең маңызды сұрақтар деп ойлады. Ол философия ғылымын соңғы екі мыңжылдықта ол кез-келген нәрсені зерттеді деп айыптайды, бірақ болмыстың толық зерттелмегенін айтты. Мартин Хайдеггердің ойынша: «Адам бардың иесі емес. Адам болмыстың бағушысы».Адам - болмыс туралы ойлана алатын ғаламдағы жалғыз тіршілік иесі. Адам сондықтан да, бұл өмірдің барлық басқа түрлерінен түбегейлі ерекшеленеді. Адам болмысты үнемі сезінеді, яғни не болып жатқанын және не істеп жатқанын біледі. Егер біз әлемге сұрақпен қарайтын болсақ, онда әлем бізге жауап береді. Адам ақыл, сезім, ерік арқылы тұтас, бүкіл ғаламның бір бөлігі, сондықтан оны түсіне алады. Хайдеггердің философиясы болмыстың мәні мәселесін шеше отырып, ол тек адамның ақыл-ойына ашық деп тұжырымдайды, өйткені әртүрлі көріністерге тап бола отырып, адам өзінің ақыл-ойын ортақ болмысқа бағыттайды, соның арқасында ол өзінің болмысын біле алады.Мартин Хайдеггер, мысалы, қорқыныш туралы, сондай-ақ кез-келген басқа ықпалды тәжірибелер туралы айта отырып, қорқынышты сезінетін адам үшін барлық заттар реңктері мен бөлшектерін жоғалтады, сонымен қатар өмір барлық мағынасын жоғалтады дейді Яғни, Хайдеггердің экзистенциализм философиясында оның болмыс арқылы, тіпті сыртқы жағынан да байқалса да, ақылдың өзін сезіну және түсіну қабілетін дәлелдейді, бірақ тек жеке тұлғаларда . Ол бүкіл әлемді өзгерту міндетін қоймады және бұл философияның күші деп сенбеді. Бірақ егер философия өзінің негізгі мақсатын орындаса-бұл адамға оның өмірінің мәні неде екенін түсінуге көмектеседі, содан кейін әлем табиғи түрде жақсы жаққа өзгереді. жүктеу/скачать 13,91 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|