М. Өтемісов атындағы Батыс Қазақстан мемлекеттік

1.Қазіргі даму кезеңіндегі адам экологиясын оқытудың актуальдылығы.

2.Экологияның адам өміріндегі маңызы.

Әдебиет: №7 241-248 бет.

ОЖСӨЖ мазмұны: Адам тіршілігі үшін экологиялық қолайлы және қолайсыз аудандар.

Әдебиеттер: №7 250-252 бет.

СӨЖ мазмұны: Апатты табиғат құбылыстарының адамға тигізетін әсері.
Кредит сағат 32.

Тақырыбы:Ландшафтарды қорғау-денсаулық кепілі.

Дәрістің мазмұны:

1.Табиғат лабораториялары

2.Ерекше қорғалатын аумақтар.

Әдебиеттер: №7 164-166 бет.

ОЖСӨЖ- мазмұны: Қорықтар, олардың маңызы.

Әдебиет:№7 166-183 бет.

СӨЖ-ның мазмұны: Қазақстан қорықтарына сипаттама.

Әдебиеттер:7. 166-171 бет.
Кредит сағат 33.

Тақырыбы:Қорық ұйымдастыру ісінің болашағы.

Семинар сабағаның мазмұны:

1.Қазақстан қорықтарына сипаттама.

2.Табиғатты қорғаудағы қорықтардың маңызы.

Әдебиеттер: №7 184-186 бет.

ОЖСӨЖ мазмұны:Батыс Қазақстандағы Қызыл кітапқа енген өсімдіктер мен жануарлар.

Әдебиет: №7 192-194 бет.

СӨЖ мазмұны:Ұлттық табиғи парктерін кестеге түсіру.

Әдебиеттер:7. 178-179 бет.
Апта 12.

Кредит сағат 34.

Тақырыбы:Экологиялық маркетинг.

Дәрістің мазмұны:

1.Қоршаған ортаны қорғауды басқарудағы маркетинг механизмі.

2 Маркетинг жүйесіндегі экологиялық аудит.

Әдебиеттер:№3 284-295 бет.

ОЖСӨЖ мазмұны:Табиғатты пайдалану экономикалық механизмінің типтері.

Әдебиеттер:№3 284-295 бет.

СӨЖ мазмұны:Табиғат ресурстары нарығының құрылуы.

Әдебиет:3. 279-284 бет.
Кредит сағат 35.

Тақырыбы:Экологиялық құқық .

Дәрістің мазмұны.

1.Экологиялық құқық түсінігі.

2.Экологиялық құқық бұзу.

Әдебиеттер:№3 295-298 бет.

ОЖСӨЖ-ның мазмұны: Ноосфера түсінігі және оның құрылымы.

Әдебиеттер:№3 38-50 бет.

СӨЖ-ның мазмұны:

1.БҚО-ның қазіргі экологиялық жағдайы.

Тақырыбы: Экология туралы заңдар мен маңызды құжаттар.

1.Экология туралы заңдар.

2. Экология туралы маңызды құжаттар.

Әдебиеттер:№7 254-267 бет.

ОЖСӨЖ мазмұны:

1.Климаттың өзгеруі туралы БҰҰ-ның рамалық конвенциясы.

1.Негізгі экологиялық факторлар.

2.Факторлардың организмге әсері.

Әдебиеттер:№7 37-39 бет.

ОЖСӨЖ мазмұны:Негізгі абиотикалық факторлар және организмнің соған бейімделуі.

Әдебиеттер:№7 41-48 бет.

СӨЖ мазмұны:Организмнің негізгі тіршілік орталары..

Әдебиеттер: 7. 48-60 бет.
Кредит сағат 38.

Тақырыбы:Қазақстан полигондары.

Дәрістің мазмұны.

1.Полигондарға жалпы сипаттама.

2.Полигон зардаптары.

Әдебиеттер:№7 128-129 бет.

ОЖСӨЖ мазмұны: Қазақстан полигондарының зардаптары.

Әдебиеттер:№7 128-129 бет.

СӨЖ мазмұны: Батыс Қазақстан аумағындағы полигондарға сипаттама.
Кредит сағат 39.

Тақырыбы: Семей-Невада қозғалысының маңызы.

Семинар сабағының мазмұны:

1.Семей-Невада қозғалысының құрылуы.

2. Қозғалыстың маңызы.

Әдебиеттер:№7

ОЖСӨЖ мазмұны:Ұлттық экологиялық проблемалар.

Әдебиет:№7 298-300 бет.

СӨЖ-ның мазмұны: Әскери ғарыш және сынақ кешендері полигондарының әсері.

Әдебиеттер: 7. 302-303 бет.
Апта 14.

Кредит сағат 40.

Тақырыбы:Жергілікті экологиялық проблемалар.

Дәрістің мазмұны.

1.Әуе бассейнінің ластануы.

2. Радиоактивті ластану.

1.Экономиканы экологияландыру.

2.Табиғат пайдаланудың экономикалық тетіктерін жетілдіру.

Әдебиеттер:№7 309-310 бет.

ОЖСӨЖ мазмұны:Экологиялық білім беру және тәрбие.

Әдебиеттер:№7 311-312 бет.

СӨЖ мазмұны: Экологиялық қауіпсіздікті ғылыми қамтамасыз ету.

Әдебиеттер:7. 312-313 бет.
Кредит сағат 42.

Тақырыбы:Оқушылардың экологиялық білімдері.

Семинар сабағының мазмұны,

1.Экологиялық білімнің мақсаттары.

2. Экологиялық білімдегі гуманизация.

Әдебиеттер:№4,№5.

ОЖСӨЖ мазмұны:Регионды экологиялық проблемалармен оқушыларды таныстыру әдістемесі.

Әдебиеттер:№4,№5.

СӨЖ мазмұны:Экологиялық білімнің болашақта дамуы.(қысқаша конспектілеу)
Апта 15.

Кредит сағат 43.

Тақырыбы: Қазақстанда қалыптасқан экологиялық хал-ахуал.

Дәрістің мазмұны.

1.Арал мәселесі.

2.Қоршаған ортаның жағдайы.

3. Қала экологиясы.

1.Негізгі әдістері.

2.Экологиялық тұрғыдан маңызы.

Әдебиеттер:№2 107-115 бет.

ОЖСӨЖ мазмұны:Табиғатты пайдалануды басқарудың негізгі әдістері.

Әдебиеттер:№2 112-115 бет.

СӨЖ мазмұны: Суды үнемдеп пайдаланудағы төлемдердің ынталандырушы функциясы.

Әдебиеттер:1. 335-350 бет.
Кредит сағат 45.

Тақырыбы: Қазақстан Республикасының 2004-2015 ж.ж.арналған экологиялық қауіпсіздік тұжырымдамасы.

Семинар сабағының мазмұны,

1Тұжырымдаманың негізгі бағыттары мен міндеттері.

1.Н.Қ.Мамыров, М.С.Тонкопий Табиғатты пайдалану экономикасы. А.,2005ж.

2.М.С.Тонкопий Экология и экономика природопользования. А., 2003г.

3.Э.В.Гирусов, С.Н.Бобылев, А.Л.Новоселов, Н.В.Чепурных Экология и экономика природопользования., Москва,2003г,. 1998г

4. Н. Н Родзевич Геоэкология и природопользование .

5. А.В Чигаркин Геоэкология Казахстана .

6. В.Г.Игнатов, А.В.Кокин Экология и экономика природопользования Ростов-на-Дону, 2003г.

7. Ә.Бейсенова, А.Смақова, Т.Есполов, Ж.Шілдебаев Экология және табиғатты тиімді пайдалану,. Алматы, 2004ж.

1. Фазылов С.Д., Молдахметов З.М., Газалиев А.М. «Қазіргі заманғы жаратылыстану концепциялары» Алматы, 2003.

1. 
   Астахов Г.А.Экономическая оценка запасов полезных ископаемых.М., 1981.
   
2. 
   Бродский А.К. Краткий курс общей экологий.1996.
   
3. 
   Голуб А.А.., Струкова Е.Б.Экономика природопользования.М.,1995.
   
4. 
   Даукеев С.Ж. Экологическая обстановка в Республике Казахстан.2000.
   
5. 
   Закон Республики Казахстан «Об экологической экспертизе» от 18 марта 1997г.
   
6. 
   Нестеров П.М.., Нестеров А.П. Экономика природопользования и рынок..- М.: Закон и право, 1998.-413 стр.
   
7. 
   Новиков Ю.В. Экология, окружающая среда и человек.-М., 1998.-317стр.
   
8. 
   Одум Ю. Основы экологии.- М., 1975.-740стр.
   
9. 
   Гирек Ф.И. Экология. Цивилизация. Ноосфера. М., 1987.
   
10. 
    Новиков И.Д. Эволюция Вселенной. М., 2001.
    
11. 
    Русин И.Н. Экономика природопользования. М.: МГУ,1989.-45стр.
    

13. Хачатуров Т.С. Экономика природопользования.-М.: 1991.-270стр.

14. Тонкопий М.С. Экономическая оценка минеральных и земельных ресурсов.-Алматы: Экономика, 1999.-212 стр.

15. Сагимбаев Г.К. Экология и Экономика.- Алматы, 1997.-144стр.

16. Неверов А.В. Экономика природопользования.- Минск: ВШ, 1990.-216стр.

17. Мирзаев Г.Г.., Иванов Б.А. Экология и рациональное использование природных ресурсов.- Л., 1983.-100 стр.

18. Одум Ю. Экология-М., 1986.

19. Ушаков Е.П. Водные ресурсы: рациональное использование.-М.: Экономика, 1987.-126стр.

№	Қазақша	Орысша	Ағылшынша
1	Түтінді тұман	Смог	Smog
2	Бақылау	Наблюдение	Monitor
3	Жақсарту	Улучшать	Reclamation
4	Көлік	Транспорт	Transport
5	Топырақ	Почва	Soil
6	Тоғай	Лес	Forest
7	Су	Вода	Water
8	Шөл	Пустыня	Desert
9	Қорғау	Охрана	Protection
10	Қоршаған орта	Окружаюшая среда	Environmtent
11	Өсімдік	Растительность	Vegetation
12	Аймақ	Зона	Area
13	Шіркей	Насекомое	Insect
14	Сутегі	Углерод	Carbon
15	Азот	Азот	Nitrogen
16	Өндеу	Обрабатывать	Till
17	Ауыл шаруашылығы	Сельское хозяйство	Agriculture
18	Құрғақшылық	Засуха	Drought
19	Түрі	Вид	View
20	Бұлт	Облако	Cloud
21	Табиғат	Природа	Nature
22	От тегі	Кислород	Oxygen

Әлемдік экономиканың дамуы ғаламдық экологиялық көкейкесті проблемалардың туындауына себеп болды.Табиғат пен қоршаған ортаға адамның антропогендік әсер етуінің шамасы үлкен болды. Табиғатты пайдалану экономикасының 3 негізгі бағыты бар. 1-сі қоршаған ортаны ластанудан экономикалық тұрғыдан қорғау. 2-сі экологиялық-экономикалық бағыт.3-сі бағалау бағыты. Осы бағыттарға сүйене отырып, табиғатты пайдалану экономикасы қоршаған ортаны қорғау мақсатында жұмыс істейді..

Нарықтық реформаларды тереңдету, ұлттық және аймақтық деңгейде тұрақты экономикалық және әлеуметтік даму мен қоршаған ортаны қорғауды қамтамасыз ету мақсатымен, табиғи ресурстарды тиімді пайдалану үшін экономикалық механизмдерді пайдалану аса маңызды болып табылады, биологиялық әралуандылықты сақтау, экологиялық қауіпсіздікті сақтау, қоршаған табиғи ортаны қорғау және халықтың экологиялық жағынан қамтамасыз ету. Тұрақты даму үшін табиғи ресурстар мен қоршаған ортаны қорғау болашақ ұрпақтың тұрмыс сапасын жақсартып, Қазақстандағы адамзаттың тұрақты дамуына мүмкіндік береді.

Экология ұзақ оқиғадан бұрын өткен ерекшелігіне қарай дербес ғылым ретінде табиғат туралы үлкен ғылыми ілімді жинақтаудың кезеңінен өткен.Ғасыр ортасына қарай табиғатты зерттеу дінбасылар тарапынан болған қысым нәтижесінде босаңси бастаса, Дәуірлеу заманында ұлы жағрапиялық ашылулармен жаңа қарқын ала бастады.19 ғасырдың басында биогеография саласындағы экологиялық зерттеулер шыға бастады. 1913-1914 жж. Экологиялық ғылыми қоғамдар құрылып, журналы да ашылып, экология пән ретінде университеттерде оқытыла бастады.

1. Экономикадағы экологиялық факторлар.

2. Табиғат сыйымдылығы.

Ғылыми-техникалық дамудың негізінде табиғат ресурстарын жасанды жолдармен алмастыруды енгізудің дәрежелері туралы мәселелер принципті бола бастады.Қазіргі заманғы экономикалық теорияның ең бір қиындығы экологиялық факторлардың экономикалық категорияға енгізілуі. Шикізат алудан бастап, дайын өнімге дейінгі табиғат ресурстарының қаншалықты тиімді пайдаланылуы табиғат сыйымдылығының шамасын көрсетеді..

1 Негізгі атмосфераны ластаушы заттар.

Атмосфера- бүкіл әлемнің тіршілік тынысы.Атмосфера ауасының шекарасы болмайды. Атмосфера –бүкіл әлемді таза ауамен қамтамасыз ете отырып, тіршілікке қажетті газ элементтерімен байытады және Жерді метеорит әсерлерінен, күн және ғарыштан келетін түрлі зиянды сәулелерден қорғайды, зат және энергия алмасуларын, ауа-райының қызметін реттеп, жалпы Жер шарындағы тұрақтылықты үйлестіріп отырады.Ластағыш заттардың негізгі көздері- өнеркәсіп, автокөліктер, зауыт, жылуэнергетикасы, соғыс қаруларын сынау, космос корабльдері мен ұшақтар т.б..