Маңғыстау тұнған дария

Көк түріктің туы қалды құламай.

Маңғыстауым – тұнып тұрған тарихым,

Ашық аспан астындағы мұражай, - демекші, кең байтақ қазақ даласында осы бір қасиетті өлкенің тарихы ерекше. Тарихының тамыры тереңге тартқан Маңғыстау жері талайларды тамсандырған. Табиғаты таңғажайып, тау-тасы түртіп қалсаң сөйлеп кеткелі тұрған ғажап өлке.

10 сынып оқып жүргенде «Пионерская правда» газетіне тұңғыш мақаласы шыққан. Мектепті 1954 жылы бітіріп Астраханда 1 жылдай оқып, 1955 жылы Алматыдағы Қазақ Ұлттық Университетінде филология факультетіне оқуға түскен. Университет қабырғасында оқып жүріп «Нәрсіз гүл» атты алғашқы әңгімелер жинағы «Әдебиет және искусство» журналында жарияланды. Сондай-ақ ең алғаш қазақша күнтізбені жазып шығарған. Мұхтар Әуезовтың шәкірті болған. Университеттің 4-курсын тәмәмдап, Москвадағы Гек инстутына ауысқан.  Гек институты кино саласында оқытатын өнер ошағы болған. Университет қабырғасында жүріп «Лениншіл жас» газетінде тілші болып жасаған. Ол кезде «Лениншіл жас» газетіне тілші болу екінің бірінің қолынан келмейтін еді. Студент кезінде «Алданыш» деген әңгімесін жазды. Ол әңгіме жанрынан бастап күрделі жанр романға дейін жазған адам. Жалпы проза жанрында қалам тартқан. Қазақ Ұлттық Университетін бітіргесін, Форт-Шевченко қаласындағы Киров мектебінде жұмыс жасады. Ауылға келіп ұстаздық қызмет атқарды. Аудандық «Колхоз жолы» газетінде қызмет атқарып, Тарас Шевченко атындағы музейде басшылық қызметінде жасайды. Сосын «Колхоз жолы» атты аудандық газетте жұмыс жасайды. 1970 жылы Қазақфильм киностудиясында дубляж бөлімін басқарған. Маршал Әбдіхалықов мақаланы көп жазды. Маңғыстаудағы мұнай тақырыбын алғаш Маршал Әбдіхалықов жазып бастаған. «Жұлдыз» журналында Маңғыстау туралы көп жазған осы Маршал Әбдіхалықов болатын. Жаңа Өзеннің қалай ашылғаны, не салынып жатыр, не ашылып жатыр соның бәрін қамтыды. Маңғыстаудың салты-дәстүрі, мәдениеті, тарихы тұлғалары туралы очерктерін 1960 жылдары жаза бастады. Өте еңбекқор адам болған. Кезіндегі халық жауы атанған, Адай ревкомының басшысы болған, Тобанияз Әлниязұлы туралы «Қара төбе келісімі» деп аталатын очеркті ең алғаш болып жазды. Бірақ өзінің бала кезгі арманы жазушы болу еді. Сол мақсатын орындау үшін Алматы қаласына 1963 жылы көшкен.

Ол өмірінің 30 жылын Алматыда өткізген. Соған қарамастан оның шығармаларының басым бөлігі Маңғыстау тақырыбында болған. Маңғыстаудың табиғаты, тарихы, өндірісі, батырлары жазушының шығармаларының негізі болды. Әбіш ағамыздың айтуы бойынша: Маңғыстау өлкесі туралы жиын болса, сол жерде Маршалда табыла кететін.Маңғыстауда өндіріс тақырыбы сол кезеңдерде қиын тақырыптардың бірі болды. Өндіріс тақырыбына жаңа дем беріп, оны өркендетуге Маршалдың қосқан үлесі зор болды. Өндіріс туралы толық мәліметерді газет бетіне жариялады.Өндіріс тақырыбынан бөлек, өлкеміздің тарихында жазды. Маңғыстаудан шыққан ұлы тұлғалар туралы да қаламынан сыр шертті.

Демек, заман тынысын сезіну түрлі халықтарда түрлі деңгейде кездескенмен, бәріне ортақ арқау - оның маңыздылығын аңғару бар. Романда ағылшын саудагерлерін (барлаушыларын) ордаларында ұстап, олардың саясатын өз пайдалары үшін қолдануға тырысып отырған Хиуа ханының мақсаты, тірлігінен де біраз көрініс суреттеледі.«Екі нар сүйкенсе, арасында шыбын өледі» деген. Сол шыбыны осы Маңғыстау елі болса керек.

Жазушы Маршал Әбдіхалықов  мұражайы 2000  жылы жаңа  мектеп ғимаратының бөлмесінен шығармаларымен,  өміріне  арналған  суреттермен,  фотосуреттермен  ашылды.  Осы  жылы  жолдасы  Саханова  Гүлсім  мұражайды  көріп,  жазушының  жеке заттарын: кітап  сөрелерін  кітаптарымен,   шкафын, жазу  үстелін, төсенген түкті  кілемін,  портфелін, әр кезеңін бейнелейтін  фото суреттерін, жеке  құжаттарын (паспорты, ата- анасының  паспорттары, мектеп  бітіргендігі  туралы  куәлігі, жазушылар одағының  куәлігі,  әкесінің  майданнан  жазған  хаты)  әкеліп  тапсырған.  2007 жылы мұражай  кәзіргі  заманға  сай  үлгіде қайтадан  жасақталып,  экспонаттар  шөлмектелген  витринаға орналастырылды. Алғашқы рет  мұражайдың лентасын  қиған Қазақстан  спорт ардагері  Маршал  жолдасы  Әмин  Тұяқов  болатын.  

Мұражайға үнемі сынып  оқушылары  танымдық  саяхат  ұйымдастырып, мектеп  шәкірттерін  аталарының  өмірі  мен шығармашылығымен  жете  таныстырады. Мұражайға  А.Тұяқов,  ҚР Білім  және  ғылым  министрі  Б.С  Айтымова,  ҚР экономика  министрі  Ж. Құлекеев   келіп,  қолтаңба  тілектерін  естелікке  қалдырды.

Жазушы Маршал Әбдіхалықов аудармашы болған, ондаған көркем фильмдерді қазақ тіліне аударған тәржімашы. Бірге істеген жұмыстастарының айтуы бойынша, ол тез аударған. Оның аудармалары өте тиянақты болатын. Орыс тілінде таза сөйлеген. Сонымен қатар дос жарандарының тойларында асаба болған. Ол өте қарапайым ақкөңіл адам болған. Жазушы қазақ әдебиетіне сіңірген еңбегі үшін Қазақстан Республикасының Құрмет Грамотасымен наградталған.   Маршал Әбдіхалықов орны бөлек тұлға, есімі де бөлек болу керек. Қорытындылай келе тұңғыш журналисімізді насихаттап, оның шығармаларымен өскелең ұрпаққа тәрбие беру керек!

1. 
   Жастарды тіл байлығын дамыту мақсатында М. Әбдіхалықовтың атына журналистика мектебі ашылса;
   
2. 
   Маңғыстау облыстық мұрағаттан арнайы бұрыш арналса;
   
   
   

1. 
   Маңғыстау энциклопедиясы
   
2. 
   Интернет материалдары
   
3. 
   «Жұлдыз» журналы (1981) 
   
4. 
   Маңғыстау газеті (11 шілде 2000 жыл)
   
5. 
   Маңғыстау газеті (30 маусым 2007 жыл)
   
6. 
   Маңғыстау газеті (1 шілде 2006 жыл)
   
7. 
   Үш қиян газеті ( 21 шілде 2007 жыл)