13
2 ТАРАУ. ӨРТ ӨЗЕГІ БОЙЫНША ДЕРЕКТЕР КЕШЕНІНІҢ
ЖИЫНТЫҒЫ
2.1
Өрт із бейнесін қалыптастыру
Өрт алаңы
-
бұл сараптамалық зерттеудің өте күрделі нысаны. Ондағы
материалдық объектілердің жағдайы
көптеген факторлардың өзара
әсерлесуімен анықталады:
-
өртке әкелетін төтенше жағдайлар;
-
әртүрлі өрт жүктемесі өзінің бастапқы түрінде;
-
жану және жылу беру үрдістерінің деструктивті әсері;
-
адамдардың абайсызда немесе қасақана әрекеттері;
-
өрт сөндіру кезіндегі өрт сөндіру бөлімдерінің әрекеттері;
-
ғимарат пен құрылымның сәулеттік
-
жоспарлау
ерекшеліктерінің
әсері;
-
қоршаған ортаға әсер ету және т.б.
Өрттің келесі көрінісі әртүрлі гетерогенді іздер мен белгілермен
сипатталады, оларда құқық бұзушы туралы ықтимал ақпарат, қылмыс жасау
механизмі және өрттің пайда болуы мен сөнуінің заңдылықтары бар.
Өрт болған жерлерде өзара байланысты трассалардың үш
тобы жиі
бөлінеді (2.1
-
сурет)
:
1) дәстүрлі сот
-
медициналық іздері;
2) күйдіру және термиялық зақымдану іздері;
3) күйдіруді бастау үшін қылмыстық іс
-
әрекеттің іздері.
Жолдардың бірінші тобы кез
-
келген қылмыс болған жерден табылады.
Оларды зерттеу үшін сот
-
медициналық сараптаманың әдістері мен әдістері
қолданылады (трасологиялық, саусақ ізі, баллистикалық және т.б.). Іздердің
екінші және үшінші топтары өрт шығу орындары үшін дәл келеді және өрт
оқиғалары бойынша сараптамалық зерттеулердің ерекше бөлігін құрайды [5].
2.1-
сурет. Оттағы іздердің пайда болу көздері бойынша жіктелуі
14
Оттың ізін қалыптастыру жану сәтіне дейін
басталады және бірнеше
кезеңнен тұрады. Бірінші кезең
-
өрт жағдайларын дайындау кезеңі. Бұл
өртке
қарсы қаруды дайындау, өрт қауіпсіздігі ережелерін бұзу,
жанғыш
ортаны қалыптастыру және т.б. болуы мүмкін.
Екінші кезең тұтану көзінің жанғыш ортаға әсер етуімен және жанудың
басталуымен байланысты. От көзінің қоршаған ортаға әсерінің іздері пайда
болады.
Үшінші кезеңде өрт орталығы және оған тән іздер пайда болады (өзекті
конус, құрылыс құрылымдарындағы күйіп қалу және т.б.).
Төртінші кезең жанудың дамуы туралы ақпаратты (бағдарлау,
динамика және т.б.) беретін іздермен сипатталады.
Бесінші кезең өртті сөндіру және
оның салдарын жою іздерімен
байланысты.
Нағыз отта алғашқы үш кезең міндетті түрде болады. Төртінші және
бесінші кезеңдер белгілі бір жағдайларда (мысалы, оқшауланған бөлмеде өрт
жойылғанда) болмауы мүмкін.
Әрбір келесі кезең алдын
-
ала қалыптасқан
жағдайға айтарлықтай әсер ететіндігін ескеру қажет [5].
Достарыңызбен бөлісу: 
