Жұмыспен қамту
Жұмыссыздық – бұл жұмыс істегісі келетін еңбекке жарамды халықтың өндірісте жұмыспен қамтылмауы. Жұмыспен қамтылмау өндірістің тиімділігін арттыруы, сонымен бірге жұмысшы күшінің бір бөлігін жұмыстан босатуға мүмкіндік жасайтын немесе оның құрылымына, сапасына жаңа талаптар қоятын ғылыми – техникалық прогресстің салдары болуы мүмкін. Нарықтың экономикада жұмыссыздық дағдарыстар кезінде көбейеді. Нарық жоқ жағдайда жұмыссыздықтың көбею себебі мемлекеттің өндіргіш күштерді орналыстырудағы бұрыс құрылымдық саясаты болуы мүмкін.
Жұмыссыздық – құбылыс, жұмысқа қабілетті адамдардың тұрақты немесе уақытша жұмыс істемейтін бөлігі.
Жұмыссыздық нарықтық экономикада типтілік құбылыс. Себебі, жұмыс күшіне сұраным, оны сатып алуға жұмсалатын капитал көлеміне тәуелді. Сондықтан капитал көлемінің азаюы, жұмыс күшіне деген сұранысты төмендетеді. Мұндай жағдай, нарықтық экономикадағы қорлану заңының іс-әрекетінің нәтижесі объективтік заңдылық. Осы заңның нәтижесінде қосымша жұмыс күшін өндіріске тарту жай жүреді және капиталдың органикалық құрылымының өсуінің әсерімен өндірістегі жұмысшылар қысқарады – нәтижесінде жұмыссыздар армиясы пайда болады.
Жемқорлыққа байланысты мәселелерді түбегейлі шешпейінше, мемлекеттік басқару жүйесін қалыпты жүзеге асыру мүмкін емес. Бүгінгі қоғамның әлеуметтік-экономикалық және саяси- құқықтық мәселелерінің ішінде жемқорлықпен күресу шаралары басты мәселелердің бірі болып саналады.
Инфляция деңгейін бақылау және төмендету
2023 жылғы тамызда тұтыну бағаларының айлық индексі 0,7% құрады (ағымдағы жылғы шілдеде – 0,6%). Ақылы қызметтер – 1,9%, азық-түлікке жатпайтын тауарлар 0,5% қымбаттаса, азық-түлік тауарлары өзгеріссіз қалған.
Инфляция деңгейінің өсуіне негізгі үлесті коммуналдық қызметтер тарифтері қосты. Су бұру – 18%, суық су – 13,1%, ыстық су – 7,8%, электр энергиясы – 6,7%, тарату желілері бойынша тасымалданатын газ – 5,5%, қоқыс шығару, тұрғын үйге қызмет көрсету – әрқайсысы 1,3%-дан қымбаттады. Баға қалалық көлікпен жол жүруге 7,5%, ұялы байланыс қызметіне 2,8% өсті. Баға әуе билетіне – 19,6%, темір жол қызметіне 0,2% төмендеді.
Азық-түлікке жатпайтын тауарлар бойынша тамызда бағаның өсуі оқушы ранеці, рюкзагына – 5,9%, балалар киіміне және аяқ-киіміне 2,9%-дан байқалды. Шілдемен салыстырғанда АИ-95/96 маркалы бензинге баға 3,9%, АИ-98 бензиніне – 1,9%, баллондағы сұйытылған газға 1,4% өсті.
Азық-түлік тауарлары арасында баға күрішке – 2,1%, шошқа етіне – 1,2%, консервіленген сүтке – 1,1%, сүт пен сиыр етіне 0,6%-дан өсті. Бағаның өсуі минералды және ауыз суға – 1,4%, салқындатылған сусындарға – 1%, темекі өнімдеріне 0,8% байқалды. Жаңа піскен көкөністер – 6,1%, картоп – 4%, күнбағыс майы – 2,3%, қарақұмық жармасы – 2%, құмшекер 1,8% арзандады.
Өңірлер арасында ең жоғары айлық инфляция Қарағанды облысында – 1,3% (орташа республикалық деңгейден 0,6 п.т. жоғары), ең төменгі – Шымкент қ., Атырау, Павлодар және Батыс-Қазақстан облыстарында тіркелді – 0,2%.
Өңірлік бөліністе азық-түлік тауарларының ең жоғары бағасы Ақмола облысында – 0,9%, азық-түлік емес тауарлары бойынша – Ақмола облысында 1,2%, ақылы қызметтер – Қарағанды облысында, өсім – 4%.
Достарыңызбен бөлісу: |