Елдің салық салу мүмкіндігін анықтайтын факторлар

Салықтың келесі атқаратын қызметі – бөлу және қайта бөлу. Салықтың бұл қызметі фискалды қызметімен тығыз байланысты. Салықты жинау және пайдалану процесінде бөлу және қайта бөлу қатынасы пайда болады. Мемлекет бұл процессті өте ұқыпты және тиімді пайдалануы қажет. Өткен ғасырдағы қиыншылық жылдарындағы өмір оның қажеттілігін көрсетті. Дағдарыс кезінде салықтың фискалды қызметін баса пайдаланса, дағдарыстан кейінгі жылдары салықтың реттеуші қызметінің мүмкіншілігін белсенді пайдаланды.

Салықтың бөлу және қайта бөлу қызметі бюджетаралық қатынастар механизмін жүйелі етуде ерекше маңызы зор. Жаңа қабылданған «Салық кодексінде» республикалық және жергілікті бюджетке түсетін салық түрлері объективті негізде бөлінген. Сонымен қатар олардың ставкалары (мөлшері) мен нормативтері жүйеленген. Салықты қалыптастыруға заңды шектеулерден (регламентация) басқа қаражатты мақсатты республикалық бюджеттен жергілікті бюджетке аударуды көрсеткен.

Бюджет қаражатын қайта бөлу жолдары: трансферттік және субвенция.