Мақсаты: Қазақтың тұңғыш ғалымы туралы білім деңгейлерін кеңейту
жүктеу/скачать 204,33 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Неге академик И.И.Веселовский Шоқанды құйрықты жұлдыз деп атады
| 10 сынып
Тақырыбы: Шоқан Уәлиханов. Мақсаты: 1. Қазақтың тұңғыш ғалымы туралы білім деңгейлерін кеңейту; ШоқанУәлихановтың өмірі мен шығармашылық жолына,ғылыми еңбектеріне, жасаған саяхаттарына, зерттеу жұмыстарына шолу жасау. Шоқан өмірі- үлгі, өнеге екенін оқушыларға түсіндру арқылы, оқушылардың сыни тұрғыдын ойлауға, диалогтік әдісі, ақпараттық коммуникациялық технологияларды пайдалануды жетілдіру, қосымша мәліметтер ізденуге нығайту. 2. Үш тілде сөйлеу тілін жетілдір, оқушыларды ауызекі сөйлеуге дағдыландыру, өз ойын, пікірін айтуғақалыптастыру, сөздік қорын молайту. 3.Балаларға Шоқан Уәлиханов қазақ халқының ұлы ғалымы екенін тамашалату , ғылым саласында қосқан үлесін үлгі ету, өнер адамдарына деген сүйіспеншілігін арттыру , басқа ұлт өкілдерімен осы ұлы ғалыммен , оның өнері мен таныстырып , құрметтеу, сыйлау сезімдерін ояту. Сабақтың түрі: аралас сабақ. Сабақтың типі: іздену,білімдерін жинақтау. Әдіс-тәсілдері: топпен жұмыс, ой толғау әдісі, АКТ Көрнекіліктер: Шоқан Уәлихановтың портреті, интерактивті тақта, ноутбуктар Пәнаралық байланыс: тарих, география, бейнелеу өнері, әдебиет. Сабақтан күтілетін нәтиже: - Нақты мәндегі күрделі мәтіннің негізгі идеясын түсінеді; - Шоқан Уәлиханов туралы өздеріне қатысты мәліметтерді алады; - Өз көзқарастарын білдіріп, оны дәлелдей алады; - Қазақша тілдік қатынасты жан-жақты игереді. Сабақтың барысы: І Ұйымдастыру кезі ІІ. Көңіл-күйімізді көтеру үшін тренинг өткіземіз: Шеңберге тұрып бір-бірімізге үш тілде тілек айтамыз. Бүгін сабақта үш топ жұмыс істейді (суреттер бойынша топқа бөліну): 1. тарихшылар тобы
Топ мүшелердің бағалау парағына назар аударамыз
ІІІ. Миға шабу. Қалай ойлайсыңдар: бұл кім туралы? Жас адам, суретші, біздің жерлесіміз, ғалым, этнограф, әдебиет зерттеуші, географ, тарихшы, әскери адам, орыс офицері. ІV. Сонымен сабактың тақырыбын анықтайық:
Үйрену: Үш тілді қолдану.Өз бетінше жұмыс жасау, материалды жинақтау, өз пікірін ашық айту, шағын жоба жасау. V. Сөздерді дұрыс айту үшін фонетикалық жаттығу өткіземіз. Өлеңді мәнерлеп оқимыз. Қазақтың бір ғалымы бар Шоқан деген Туыпты Қостанайдың Құсмұрын бекетінде Арғы атасы аңызға айналған Абылай екен. Ол жастайынан зерек болған ақын екен. Қазағының табиғатына қызығып, Зерттеуші, әрі саяхатшы болған екен VI. Тіл дамыту үшін сұрақтар жауап беріңдер: Шоқан Уәлиханов кім? Шоқанның шың аты. Ол нешінші жылы туған? Неге оны «біздің жерлесіміз» дейміз? Шоқан бала жасынан қандай болған? Ол қайда оқыды? Оның өмірі қандай болды? Мұхаммедханафия қалай оқыған? VI. Шыңында, Шоқан – өте білімді, оқымысты адам. Шоқан әр түрлі шетел тілдерін меңгерген екен. Мысалы, Қазақ ауыз әдебиетіне 300 мақал-мәтел қосқан.Сондықтан оқу, білім туралы мақал –мәтелдердің қайталап, үш тілде баламасын тауып айтындар. 1 топ – қазақша бастайды, 2 топ- орысша, 3 топ- ағылшынша Кітап – блім бұлағы. Книга- источник знаний. VIII. Сөздік қорын кеңейту үшін «Қоржын « ойынын ойнаймыз . Сөздерді оқып екі тілге аудару , синоним және антонимдерді табу , ажырату . Алдымен ережені қайталаймыз: синоним, антоним дегеніміз не? Ғалым – оқымысты-ученый Қайталанбас – неповторимый Белгілі – әйгілі – атақты – ұлы Тұлға – бейне – образ Тұңғыш – алғаш – бірінші Зерек – алғыр –способный Ілім – білім – знание Шын – рас – правда Айрықша – ерекше – особенно Памятник – мүсін – ескерткіш Современник – замандас Пик – шоқы – төбе –шыңрау Всесторонний – сегіз қырлы – жан жақты Басы – аяғы –начало – конец Дос – жау – друг – враг IX. Енді, демаламыз.Шоқандай табиғатты тамашалаймыз.Видео. X. Шоқан Уәлихановтың өмірі мен қызметі туралы жаңа мәлімет алу үшін әр топ қосымша әдебиетті, интернетті пайдаланып өз тапсырмасын орындайды. Топ басшылары бағалау парағын толтыруды ұмытпандар. Бұл тапсырмаға он минут берледі. 1.тарихшылар тобы- өмірбаян туралы презентация жасаңдар. 2. зерттеушілер тобы- зерттеу туралы презентация жасаңдар. 3. әдебиетшілер тобы- сендер кластер түрінде сұраққа жауап берісіндер. Тарихшы-ғалым, академик И.И.Веселовский: «Шоқан Уәлиханов шығыстану әлеміне құйрықты жұлдыздай жарқ етіп шыға келгенде, орыстың шығыс зерттеуші ғалымдары оны ерекше құбылыс деп түгел мойындап, түркі халықтарының тағдыры туралы одан маңызы зор, ұлы жаңалықтар ашуды күткен еді. Бірақ Шоқанның мезгілсіз өлімі біздің бұл үмітімізді үзіп кетті»,-деп жазды. Неге академик И.И.Веселовский Шоқанды құйрықты жұлдыз деп атады? XI. Әр топтың ауызша презентацияларын тыңдаймыз және бағалаймыз. XII. Білімдерін тексеру үшін ноутбуктармен тест өткіземіз және тексереміз. XIII. Шоқан сөзімен үш тілде синквейн құрастыру. XIV. Қазіргі уақытта Шоқан Уәлиханов туралы әр турлі пікірлер бар. Шоқанның өміріне, қызметіне сен қалай бағалайсың? Сабақ қорытынды. Бағалау. Рефлексия. Тарихшылар тобы тобы. Біз өз тобымызбен Шоқан Уәлихановтың өмірбаяны туралы айтқымыз келеді. Шоқан Уәлиханов 1835 қазіргі Қостанай облысы, Құсмұрын бекінісінде дүниеге келген. Шоқанның шың аты Мұхаммедханафия. Шоқанның балалық шағы Құсмұрында, кейін Көкшетауда өтті. Арғы атасы – Абылай хан. «Шоқан» деген ат – әке-шешесінің еркелетіп қойған аты. «Шоқыдай биік, таудай асқақ» деген мағынаны білдіреді. Ақылды, парасатты Шоқан Айғаным әжесінің бауырында өсті.Жастайынан тарихи өлең-жырларды, аңыз-әңгімелерді қызыға тыңдап, ерте хат таныды. Ол сурет салуды да үйренді. Білім алған ордасы. 1847 жылдың күзінде әкесі он екі жастағы Шоқанды Омбыдағы кадет корпусына оқуға берді.Онда Ресей географиясы мен тарихы, батыс философиясы, физика, математика, шетел тілдері оқыған. Алдында орысша бір ауыз сөз білмеген. Бірақ ол өз зеректігімен тілді тез үйренген. Жазғы демелыс кезінде ол ел ішіндегі аңыз-әңгімелерді, жырларды жинақтады, сурет салумен шұғылданды. Мысалы, «Қозы Корпеш –Баян сұлу» жырын жазып алады. Шоқан саяхатшы болуды армандайды. Шоқан 1865 жылда қайтыс болады Зерттеушілер тобы. Шоқан – саяхатшы, суретші. Біз өз тобымызбен Шоқан Уәлихановтың саяхаты туралы айтқымыз келеді. Шоқан Орталық Қазақстанды, Жетісу мен Тарбағатайды аралайды. Қазақ халқының тарихы мен әдет-ғұрпы жайында материал жинап қайтады. Шоқан Қырғыз елін зерттеу экспедициясына қатысады. «Жоңғария»очерктері, «Қырғыз туралы жазбалар» еңбектерін шығарады. Оларда жергілікті халықтардың тарихы, мәдениеті, әдебиеті зерттеледі. 1857 жылы Шоқан орыс географиялық қоғамының толық мүшелігіне сайланды. Содан кейін Шоқан өзінің Қашқарияға барған атақты саяхатын жасайды. Ол сол өлкенің тарихы, этнографиясы жайлы көп мәліметтер жинайды, көп еңбектерді жазады. Біз Шоқанды әдебиет зерттеушісі, қазақтың тұңғыш суретшісі деп ойлаймыз. Суретшілік өнер-тарихшы, географ, этнограф, фольклорист, саяхатшы Шоқанның сегіз қырының бірі ғана. Шоқан жастайынан сурет салуға құмар болады. Ол көбінесе қарындаш, акварель, майлы бояумен, ал кейде тушь, қалам, сиямен жұмыс істеген. Шоқанның екі жүзге жуық суреттері сақталған. Ол суреттер Ш.Уәлихановтың бес томдық шығармалар жинағына енген. Шоқан-жазушы көп еңбектерді шығарады. “Жоңғария очерктері” “Манас” “Ыстықкөл сапарының күнделігі” “Алты шаһарға сапар” Қырғыдар туралы жазбалар «Шығыс Түркістан» «ХҮІІІ ғасырдың батырлары туралы тарихи аңыздар» «Қырғыздың ата-тегі» және тағы басқа. Біз Шоқанды әдебиет зерттеушісі, қазақтың тұңғыш суретшісі деп ойлаймыз. Суретшілік өнер-тарихшы, географ, этнограф, фольклорист, саяхатшы Шоқанның сегіз қырының бірі ғана. Шоқан жастайынан сурет салуға құмар болады. Ол көбінесе қарындаш, акварель, майлы бояумен, ал кейде тушь, қалам, сиямен жұмыс істеген. Шоқанның екі жүзге жуық суреттері сақталған. Ол суреттер Ш.Уәлихановтың бес томдық шығармалар жинағына енген. Ғалым – оқымысты-ученый Қайталанбас – неповторимый Белгілі – әйгілі – атақты – ұлы Тұлға – бейне – образ Тұңғыш – алғашқы – бірінші Зерек – алғыр –способный Шын – рас – правда Айрықша – ерекше – особенно Памятник – мүсін – ескерткіш Современник – замандас Пик – шоқы – төбе –шыңрау Всесторонний – сегіз қырлы – жан жақты Басы – аяғы –начало – конец Дос – жау – друг – враг Оқусыз білім жоқ, білімсіз күнін жоқ. Кітап –білім бұлағы. Оқы да біл, ойна да күл.
Топ мүшелердің бағалау парағы 1 2 3 4 5
Әр топтың бағалау парағы
Тарихшы-ғалым, академик И.И.Веселовский: «Шоқан Уәлиханов шығыстану әлеміне құйрықты жұлдыздай жарқ етіп шыға келгенде, орыстың шығыс зерттеуші ғалымдары оны ерекше құбылыс деп түгел мойындап, түркі халықтарының тағдыры туралы одан маңызы зор, ұлы жаңалықтар ашуды күткен еді. Бірақ Шоқанның мезгілсіз өлімі біздің бұл үмітімізді үзіп кетті»,-деп жазды. Неге академик И.И.Веселовский Шоқанды құйрықты жұлдыз деп атады? Әр топтың бағалау парағы
Әр топтың бағалау парағы
Әр топтың бағалау парағы
жүктеу/скачать 204,33 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|