Бекіту бөлшектерінің негізгі түрлері

Бөлшектерді қосу үшін болттарды (гайкалы винттерді, 3.7, а-сурет), винттерді (3.7, б-сурет), гайкалы шпилькаларды (3.7, в-сурет) қолданады.

Болтты қосылыстың артықшылығы: қарапайым және арзан, себебі қосылатын бөлшектерге бұранда кесуді қажет етпейді. Қалыңдығы шамалы бөлшектерді және, сонымен қатар материалы бұранданың беріктігін қамтамасыз етпейтін бөлшектерді қосу үшін қолданылады.

Болтты қосылыстың кемшілігі: екі қосылатын бөлшекте гайка мен винт қалпақшасы орналасатын орын болуы керек; гайканы бұрағанда винт қалпақшасын бұралып кетпуі үшін ұстап тұру керек; бұйымның массасын өсіреді және сыртқы келбетін бүлдіреді.

Егер бөлшек жиі бұралып кіпетін және жиі бұралып алынатын болса, онда оны болттар мен немесе шпилькалармен бекіту керек, себебі, винттер бөлшектегі бұранданы бүлдіруі мүмкін.

Гайканың немесе винт қалпақшасының астына шайба қояды. Бұл шайба егер бөлшек гайкаға қарағанда беріктігі шамалы материалдан (пластмассадан, алюминийден, ағаштан және т.б.) жасалған болса, гайканың бөлшекті жаншып тастауын болдырмайды. Сонымен қатар бөлшектердің таза бетін гайканы бұрағанда жырылып қалудан сақтайды; тесіктің үлкен саңылауын жауып тұрады.
3.2.3 Бұрандалы қосылыстарды өздігінен бұралудан сақтандыру

Әр түрлі бұрандалы қосылыстар конструкциясында өздігінен бұралудан сақтандыруға айрықша назар аударған жөн, себебі бұл мәшиненің ойдағыдай жұмыс істеуін және қауіпсіздікті қамтамасыз етеді. Бұрандалы қосылыстардың сенімділігін арттыру үшін өздігінен бұралудан сақтандыру аса маңызды және вибрацияларда, айнымалы, соққы күштерде міндетті болып табылады. Вибрациялар үйкелісті азайтады және бұрандадағы өздігінен тежелу шартын бұзады.

Өздігінен бұралудан сақтандырудың көптеген әдістері бар, олар анықтамалықтарда және арнайы әдебиеттерде 4,5 келтірілген. Практикада өздігінен бұралудан сақтандырудың негізгі үш әдісін қолданады.

1. 
   Қосымша үйкеліс туғызу. Мысалы қосалқы гайкамен (3.8, а-сурет), серіппелі шайбамен (3.8, б-сурет) және т.б.
   

Серіппелі шайбаларды қолдану арқылы бұрандада үйкеліс күштерін сақтауға болады.

2. 
   Гайканы винт сырығымен жасанды бекітеді. Мысалы, шплинттің көмегімен (3.9-сурет) немесе винттер тобын проволокамен біріктіріп байлайды (3.10, а, б-суреттер).
   
3. 
   Гайканы бөлшекпен жасанды бекітеді. Мысалы, арнайы шайбаның (3.11, а-сурет) немесе планканың (3.11, б-сурет) көмегімен.