Мазмұндамалар жинағЫ. (5-11 сыныптар) Алматы, 2009 жыл
жүктеу/скачать 201,5 Kb.
|
Мазмұндамалар жинағы5-11 Әдебиет
- Бұл бет үшін навигация:
- Айлалы арқар
| Бақытты Нұрмағамбет
Баймырза Нұрмағамбетке жирен қасқа тай әкеп берді. Жирен қасқа тай босағасына кеп байланған соң, қуанышы қойнына сыймаған бала ілулі ерді үйден алып шықты. Сыртта үлкенді-кішілі біраз бала тайды қоршап тұр екен. Ересектеу екі балаға құлағынан тұқырта бастырып қойып, тайға ерді Нұрмағамбеттің өзі салды. Ерттеулі тайды құлағынан ұстап Баймырза балаларға айнала қарағанда, Нұрмағамбет қарғып мініп кеп қалды. Ол тебініп қалғанда, тай атып кеп кетті. Баймырза тайдың құлағынан айырылып қалды. Құлағы қолдан босаған тай аспанға қарғығанда: «Ал, ұшты бала! Жасаған-ай, сақтай гөр!» - деді Қалампыр үрейленіп. Қарғыған тай секіріп жерге түсті, бала құламады, тайдың тізгінінен қысқарақ ұстап, қамшымен бауырына тартып-тартып қалды. Қашыдан ышқынды ма, я баланы жыға алмайтынын білді ме, тай енді аспанға секірмей, тура шаба жөнелді. Шапқан тай лезде қалың орманды айналып көзден ғайып болды. «Құлап қалар, не бірдемеге соқтығар» деп қорыққан Баймырзаға көрші біреу ат беріп, тай кеткен жаққа шықса, бала ашық далада шоқытып жүр екен. Тай манағыдай емес, бастығып қапты (жуасыған). Тайдың енді мөңкімейтінін сезген Баймырза ауылға қайтып кетті. Күн кешкіре болдырып терлеген тайын аяңдатып ауылға келе жатқанда оған, өзі дүниедегі ең бақытты адам сияқты көрініп кетті. Оның жеті-сегіз жасынан бергі ермегі – тұрымтай мен қырғиды баулып, бөдене мен торғай алдыру еді. Бұл кәсіппен шұғылданып жаяу жүргенде, «әттең, бір тай-ай?!» деп арман ететін еді ол. Сол тай, міне енді астында! (114 сөз) Жоспар: Әкесі сыйлаған тай. Тайды ерттеп міну. Тайдан қорыққан ата-ана. Нұрмағамбеттің ерлігі. Үйретілген тай. Айлалы арқар Қошан жер бауырлап келіп, атасы айтқан кезеңге жете дүрбісін кезеніп, аңды бақылауға кірісті. Құлжа қолдан құйғандай маңғаз қалпы күнге жонын төсеп тұр. Тым кербез, тұрысының өзі ерекше салтанатты. Биік жартастың бауырынан әлдене қыбырлағандай болған соң, бала солай қарай көз тікті. Жусап жатқан бір топ арқарды көрді. Бір кезде бағанадан сақшыдай қалт етпей күзетте тұрған құлжа арғы жағына жалт қарағандай болды. Құлжа биіктігі арқан бойына жетеғабыл құлама жартастан төмен секірді. Сұрғылт дене екі аунап түсті де, ұшып тұрып, қиғаш беткейге қарай зымырады. «Мұнша биіктен секіргенде қалай өлмей қалды?»- деп ойлады бала. Бұл сауалына атасы жауап берді: «Байқамаған екенсің-ау, балам. Арқар биіктен секірген кезде аяғымен емес, мүйізімен жерді сүзе құлайды да, аунап тұрып, кете барады. Сондықтан да арқар мүйізі үлкен, оның үлкен болуының қасиеті де сонда»,- деді. (126 сөз) Жоспар: Күнге жотасын төсеп тұрған құлжа. Арқан бойы биіктен қарғыған құлжа. Биіктен қарғыса да өлмей қалу. жүктеу/скачать 201,5 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|